İNSAN HAKLARI AVRUPA MAHKEMESİ KARARLARI IŞIĞINDA KAMU GÖREVLİLERİNİN İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ VE YARGI MENSUPLARI

İfade özgürlüğü, demokratik toplumun asli temellerinden olup, toplumun dinamik bir yapı kazanması, yeni tezlere ulaşması ve bireyin kendini gerçekleştirmesi için zorunludur. Anayasa ve İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi gereğince herkese tanınan bir hak olduğundan kamu görevlilerinin ve dolayısıyla yargı mensuplarının da bu haktan yararlanacağı konusunda herhangi bir şüphe bulunmamaktadır. Mevzuatımızda, özel olarak, kamu görevlilerinin ifade özgürlüğüne farklı sınırlama getiren fazla kural bulunmadığı söylenebilir. Bu nedenle kamu görevlilerinin özgürlüklerine yapılan müdahaleler, yazılı kurallar ve içtihat hukuku çerçevesinde diğer insanların özgürlüklerine yapılan müdahaleler temelinde ele alınmalıdır. Demokratik toplumlarda çoğulculuk ilkesi gereğince, nesnel ölçü ve nedenlere dayanarak ifade özgürlüğünün sınırlandırılabilmesi gerekir. Görev ve sorumluluk da yükleyen bu hakkın doğasından kaynaklanan ve Anayasa ile Sözleşmede formüle edilen birtakım sınırları vardır. Kamu görevlilerinin bu özgürlüğünün belirtilen sebeplerle sınırlanması doğaldır. Yine kamu görevlilerinin devlete karşı sadakat ve ağzı sıkı ketum davranma yükümlülükleri bulunduğundan, devlet sırrı bağlamında kamu görevlilerinin ifade özgürlüklerinin ihlal edilip edilmediğinin denetlenmesi sırasında, bu hususlarında göz önünde bulundurulması gerekir. Ayrıca ifade özgürlüğü İHAS’ın 10. maddesinin 2. fıkrası gereğince, yargı gücünün otoritesinin ve tarafsızlığının korunması meşru amacıyla da sınırlanabilir. Belirtilen husus yargı mensupları için aynı zamanda bir görev ve sorumluluktur. Dolayısıyla yargı mensuplarının ifade özgürlüklerini kullandığı durumlar, yargı gücünün otoritesi ve tarafsızlığına zarar verecek durumda ise aradaki dengenin yargı gücünün otoritesi ve tarafsızlığı yönünde ağır basması mümkün görülmektedir. Yargı mensuplarının siyasi ve özellikle partizanca açıklamaları, mesleki tarafsızlıklarını, bağımsızlıklarını veya yargı gücünün bağımsızlığını sorgulamaya açık hale getireceğinden bu tür açıklamalardan, davranışlardan ve sosyal paylaşımlardan özenle kaçınmaları gerektiğinin ileri sürülmesi mümkündür.

Anahtar Kelimeler:

İfade özgürlüğü, kamu görevlisi, yargı mensubu, tarafsızlık

Under The Decision by ECHR Freedom of Expression of the Public Officials and The Judiciary

Freedom of expression which is one of the fundamentals of the democratic society is a must for empowerment of the society to get a dynamic structure, for putting forward new theses, and for self-improvement of individuals. Because it is a right for everyone given by both the Constitution and the European Convention on Human Rights, there is no hesitation that public officials and therefore members of judiciary shall also enjoy that right. It can be stated that there are not many rules in our legislation thatspecifically limit the freedom of expression of public officials.Therefore, the interferences withthe freedom of public officials have to be taken into consideration on the basis of the interferences that are madewith the freedoms of other peoplein the frame of written rules and caselaw. According to the principle of pluralism in democratic societies, the freedom of expression may need to be limited due to the objective measures and reasons. There are a number of limitations that are originated by the nature of this right, which also imposes duties and responsibilities, and that are formulated by the Constitution and the Convention. This right, which also lays burden and responsibility on persons, has limits arising from the Constitution and the Convention. Limitation of this freedom of public officials is normal due to the abovementioned reasons. In the same vein, because of the responsibility of public officialsto be loyal and reliable secretive before the state, these matters have to be taken into consideration on the basis of concrete cases while inspectingany breach of freedom of expression of the public officialsin regards to the government secrets. Additionally, freedom of expression, as dictated by the 2nd paragraph of the European Court of Human Rights Convention,can be limited for the purpose of the protection of the authority and impartiality of the judiciary power. This is also a duty and responsibility for themembers of judiciary. Therefore, if the situations in which the members of judiciary use their right tofreedom of expression might harm the authority and impartiality of the judiciary power, then it seemspossible that the authority and impartiality of the judiciarypowerwill weigh more in the balance between the two. Because any political and partisan statement bythe members of judiciary will make their professional impartiality and independence or the independence of the judiciarypower questionable, it can be put forward that they should meticulously avoid this kind of statements, attitudes and social communications.

Keywords:

Freedom of expression, public official, member of judiciary, impartiality,

PDF

___

Avrupa Hukuk Yoluyla Demokrasi Komisyonu (Venedik Komisyonu) Raporu (19-20/06/2015), Hakimlerin İfade Özgürlüğü, Venedik Komisyonu tarafından 103. Genel Kurul’da kabul edilmiştir.
Benedek, Wolfgang; İnsan Haklarını Anlamak, İnsan Hakları Eğitimi El Kitabı, Adalet Akademisi Yayınları, Çev. Mehveş Bingöllü Kılcı, Türkçe Çeviri Yılı 2014, 3. Baskı, Ankara, 2012.
Benedek, Wolfgang ve Matthias C. Kettemann; İfade Özgürlüğü ve İnternet, Türkçe Çeviri, 1. Baskı, Ankara, 2013.
Bıçak, Vahit; Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarında İfade Özgürlüğü, Liberal Düşünce Topluluğu, Avrupa Komisyonu, Ütopya Basın Yayın Ltd. Şti., Ankara, 2002.
Ceylan; Ali; Teori ve Uygulamada Ölçülülük İlkesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2008.
Doğru, Osman ve Atilla Nalbant; İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi, Açıklama ve Önemli Kararlar, C. 2, 1. Baskı, Pozitif Matbaa, Ankara, 2013.
Harris, D. J., M. O’Boyle, E. P. Bates ve C. M. Buckley; Avrupa İnsan Hakları Hukuku, Yüksek Yargı Kurumlarının Avrupa Standartları Bakımından Rollerinin Güçlendirilmesi Ortak Projesi, Türkçe Çeviri, 1. Baskı, Şen Matbaa, Ankara, 2013.
İnceoğlu, Sibel (Ed).; İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi ve Anayasa, Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Kapsamında Bir İnceleme, 1. Baskı, Şen Matbaa, Ankara, 2013.
Macovei, Monica; İfade Özgürlüğü, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 10. Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Kılavuz, İnsan Hakları El Kitapları, No: 2, Şen Matbaa, Ankara, 2001.
Mahoney, Paul; “Memurların ve Diğer Kamu Görevlilerinin Serbest Konuşma Özgürlüğü”, İfade Özgürlüğü, Nicholas Bratza’ya Armağan, Türk Yargısının İfade Özgürlüğü Konusunda Kapasitesinin Güçlendirilmesi AB-AK Ortak Projesi, Türkçe Çeviri, 1. Baskı, Ankara, 2012.
Metin, Yüksel; Ölçülülük İlkesi, Karşılaştırmalı Bir Anayasa Hukuku İncelemesi, Seçkin Yayınları, Ankara, 2002.
Özbey, Özcan; Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Işığında İfade Özgürlüğü Kısıtlamaları, TBB Dergisi 2013 (106), ss. 41-92.
Özbey, Özcan, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine Başvuru Yöntemleri, 2. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2008.
Sağlam Abdi; Aihs’ye Göre İfade Özgürlüğü Hakkı Kapsamında Kamu Görevlileri Açısından Görev ve Sorumluluk Kavramı, TAAD, Yıl:7, Sayı:25 (Şubat 2016), ss. 89-113.
Sağlam, Fazıl; Temel Hakların Sınırlanması ve Özü, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları: 506, SBF İnsan Hakları Merkezi Yayınları: 4, Ankara, 1982.
Türkiye’deki Hakim ve Savcılara Yönelik Ifade Özgürlüğü Konulu Meslek Öncesi Eğitim El Kitabı, 2016.
Yüksek Mehmet; Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde İfade Özgürlüğünün Sınırları, TAAD, Yıl:7, Sayı:25, (Şubat 2016), ss. 115-161.