Aleksandr Kasımoviç Kâzım Bey (1802-1870), XIX. yüzyıl Rus şarkiyat tetkikleri tarihindeki en önemli simalarından biridir. Kâzım Bey, 1855’te açılan ve Arabiyat Tetkikleri Bölümü profesörü olarak bünyesinde bulunduğu Şark Dilleri Fakültesinin her şeyden önce ilk dekanı sıfatıyla St. Petersburg Üniversitesi tarihine geçti. Hiç şüphe yok ki Şark Dilleri Fakültesinin bu ilk dekanı, ardında “Kâzım Bey geleneği” denilen kendi “ekolünü” bıraktı. Onun ardından gelen öğrencileri kendi çalışma sahalarında çığır açtılar. Vasiliy Vladimiroviç Bartold onun kıymetini şu şekilde özetlemişti: “Senkovskiy ve Kâzım Bey, verdikleri derslerle Rus şarkiyat araştırmalarını yarattılar. Sonraki nesillerin neredeyse tüm Rus oryantalistleri ya bu iki bilim adamından birinin öğrencisi ya da bunların öğrencilerinin öğrencisi olmuştu.” Bu bakımdan söz konusu makale, Rus akademisyenler Vasiliy Vladimiroviç Bartold (1869-1930) ve İgnatiy Yulianoviç Kraçkovskiy’in (1883-1951) arşiv belgeleri ışığında, St. Petersburg Üniversitesi Şark Dilleri Fakültesinin oluşumu ve bu fakültenin ilk dekanı olan Aleksandr Kasımoviç Kâzım Bey’in üzerine odaklanmakta ve ayrıca Kâzım Bey’in bir oryantalist, önde gelen bir araştırmacı, İslam Dünyası dilleri ve tarihi hocası olarak Şark Dilleri Fakültesinin eğitim planına bakış açısını incelemektedir.

Alexander Kasimovich Kazembek (1802-1870) is one of the most important figures in the history of Russian Oriental Studies of the 19th century. He entered the annals of St. Petersburg University primarily as the first dean of the Faculty of Oriental Languages inaugurated in 1855, where he was listed as a professor in the Department of Arabic Studies. Without a shadow of a doubt, this first dean of the Faculty of Oriental Languages left behind his own school of thought called the Kazembek tradition, with his subsequent students achieving breakthroughs in their fields. Vasily Vladimirovich Bartold summarized Kazembek’s importance, saying, “Senkovsky and Kazembek created Russian Orientalism with their lectures; almost all Russian Orientalists of the next generations were students of one of these two scholars or students of their students.” In this context, the article focuses on the founding of the Faculty of Oriental Languages at St. Petersburg University and its first dean, Alexander Kasimovich Kazembek. The article also examines Kazembek’s perspective as an Orientalist, prominent researcher, and teacher of languages and history of the Islamic world regarding the educational curriculum of the Faculty of Oriental Languages in light of the archival documents of two Russian academicians: Vasily Vladimirovich Bartold (1869-1930) and Ignaty Yulianovich Krachkovsky (1883-1951).