Türk Edebiyatı Öğretiminde Geleneksel Hikâye Anlatıcılığından Medyatik Hikâye Anlatıcılığına: Heredot Cevdet

Medyanın kullanımının yaygınlaşmaya başlaması ile edebi türlerin kullanımı da farklılaşmıştır. Kitaplar elektronik olarak okunmaya başlanmıştır, mektubun yerini elektronik mektup almıştır. Bazı edebi türler de medya kullanımı ile güncelleştirilerek sunulmuştur. Edebi kitaplar dizilere aktarılırken günümüz dünyasındaki görüntülerle karşımıza çıkmaktadır. Bir edebi tür olan meddahlık da medya ile hayatımıza farklı türde girmeye başlamıştır. Bazen tiyatro bazen stand up şeklinde karşımıza çıkan meddahlık bazen de dizilerin içinde karşımıza çıkar. Ekmek Teknesi dizisi içindeki Heredot Cevdet bu örneklerden biridir. Bu çalışmada, meddahlık bağlamında Ekmek Teknesi dizisindeki Heredot Cevdet anlatıları ele alınmıştır. Ekmek Teknesi dizisi 2002-2005 yılları arasında üç sezon, yüz altı bölüm olarak yayınlanmıştır. Heredot Cevdet karakteri, geleneksel hikâye anlatma geleneği olan meddahlığın elektronik kültür ortamında güncellenmiş bir yorumudur. Dizinin her bölümünde, Heredot Cevdet genellikle sona doğru halk hikâyesi, destan, otobiyografik hikâye, tarihi hikâye gibi türlerde dinleyici kitlesine bir hikâye anlatır. Bu çalışmada meddah kavramı etrafında Heredot Cevdet anlatıları ve Türk Edebiyatı eğitiminde bu anlatıların kullanılabilme durumu incelenmiştir. Araştırma nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi ile hazırlanmıştır. Yüz altı bölüm olan dizide bu araştırmanın içeriği ile uyumlu on iki bölüm tespit edilmiştir: Leyla ile Mecnun (4. bölüm), Köktürk Yazıtları (6. bölüm), Ferhat ile Şirin (19. bölüm), Evliya Çelebi (22. bölüm), Çanakkale Şehitleri’ne (25. bölüm), Yusuf ile Züleyha (28. bölüm), Bülbülün Aşkı (31. bölüm), Kerem ile Aslı (48. bölüm), Mehmetoğlu Mehmet (53. bölüm), Kırklar Dağı ve Suzan Suzi (54. bölüm), Oğuz Kağan Destanı(79. bölüm), Tıkandı Baba (104. bölüm). Tespit edilen bölümlerdeki anlatılar öncelikle meddahlık geleneği ile karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Daha sonra anlatıların Türk edebiyatı öğretiminde kullanım durumu değerlendirilmiştir.

From Traditional to Mediatic Storytelling in Teaching of Turkish Literature: Heredot Cevdet

Literary genres have also differentiated with the becoming popular of the media. Books have been read electronically, the letter was replaced by an electronic letter. Some literary genres have also been fupdated with the use of media. While the literary books are transferred to the series, they appear with images in today's world. Meddah, which is a literary genre, started to enter our lives with different types of media. Meddah appearssometimes astheater, sometimes as stand up and sometimes asepisodes in the series. Heredot Cevdet is one of these examples. In this study, Heredot Cevdet narratives in Ekmek Teknesi series are discussed in the context of meddah. The series Ekmek Teknesi was televised in 2002-2005 in three seasons and one hundred and six episodes. The character of Heredot Cevdet is an updated interpretation of the traditional narrative tradition of meddah in the electronic culture. In each episode of the series, Heredot Cevdet usually tells a story to the audience in genres such asfolk story, epic, autobiographical story and historical story. In this study, Heredot Cevdet narratives around the concept of meddah and using of these narratives in Turkish literature education were examined. The research was prepared by document analysis which is one of the qualitative research methods. Twelve episodes were identified in line with the content of this research: Leyla ile Mecnun (chapter 4), Köktürk Yazıtları (chapter 6), Ferhat ile Şirin (chapter 19), Evliya Çelebi (chapter 22), ÇanakkaleŞehitleri’ne (chapter 25), Yusuf ile Züleyha (chapter 28), Bülbülün Aşkı (chapter 31), Kerem ile Aslı (chapter 48), Mehmetoğlu Mehmet (chapter 53), Kırklar Dağı ve Suzan Suzi (chapter 54), Oğuz Kağan Destanı(chapter 79), Tıkandı Baba (chapter 104). The narratives in these sections were examined in comparison with the meddah characteristics. Then, using of these narratives in teaching of Turkish literature was evaluated.

PDF

___

And, M. (2006). Meddah, meddahlık, meddahlar. Ü. Oral (Hzl), Meddah Kitabı (ss. 3-17). Kitabevi Yayınları.
Ataman, S.Y. (1974). Dümbüllü İsmail Efendi. Yapı Kredi.
Bars, M. E. (2019). Türk Anlatı Geleneğinde Anlatıcı Merkezli Değişim/Dönüşüm: Geleneksel Hikâyecilerden Medyatik Hikâyecilere. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 12, 25, 1-20. https://doi.org/10.12981/mahder.512496
Boratav, P. N. (2002). Halk hikâyeleri ve halk hikâyeciliği. Tarih Vakfı Yayınları.
Devellioğlu, F. (2004). Osmanlıca-Türkçe ansiklopedik lügat. Aydın Kitabevi.
Durmaz, U. (2018). Geleneksel Türk Tiyatrosunda “Kavuk”: Bir Simgenin İşlevi, Özellikleri, Temsilcileri ve Dünden Bugüne Yolculuğu. Uluslarası Beşeri Bilimler ve Eğitim Dergisi, 4(9), 13-47.
Gerçek, S. N. (2006). Meddah. Ü. Oral (Hzl), Meddah Kitabı (ss. 18-22). Kitabevi Yayınları.
Hürriyet Gazetesi (2016). Kavuğun yeni sahibi belli oldu. http://www.hurriyet.com.tr/kelebek/keyif/kavugun-yeni-sahibi-belli-oldu-40103194
Kaim, A. (2006). Sözlü Edebiyat Ve Gösteri Kültürü Buluşma Noktası: Meddah Tek Kişilik Tiyatro. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 46 (1), 271-282. https://doi.org/10.1501/dtcfder_0000001027
Kaim, A. A. (2010). Meddah Geleneğinden Kültürlerarası Hikâyeciliğe Uzanan Bir Serüven. Tiyatro Araştırmaları Dergisi, 30(2010/2), 111-122. https://doi.org/10.1501/tad_0000000254
Kaya, D. (2010). Türk halk edebiyatı terimleri sözlüğü. Akçağ Yayınları.
Korkmaz, D. (2019). Tek kişilik oyunlar. Yayımlanmamış Yüksel Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Köprülü, M. F. (2012). Türklerde halk hikâyeciliğine ait maddeler meddahlar. Edebiyat araştırmaları I (5. basım, ss. 317-356). Akçağ Yayınları.
Kudret, C. (1995). Örnekli Türk edebiyatı tarihi. Kültür Bakanlığı, Başbakanlık Basımevi.
Nutku, Ö. (2006). Meddahlık olgusu. Ü. Oral (Hzl), Meddah Kitabı (ss. 30-56). Kitabevi Yayınları.
Ong, Walter J. (2003). Sözlü ve yazılı kültür: sözün teknolojileşmesi. S. Postacıoğlu Banon (Çev.) Metis Yayınları. https://doi.org/10.7827/turkishstudies.12319
Oklay, E. (2014). Ahmet Cevdet Paşa’nın Türk Eğitim Tarihi Açısından Önemi Üzerine Bir İnceleme. Tarih İncelemeleri Dergisi, XXIX/1, 233-251. https://doi.org/10.18513/egetid.69168
Komisyon (2019). Ortaöğretim Türk dili ve edebiyatı dersi öğretim programı. MEB.
Sekmen, M. (2008). Meddah ve gösterisi, Anadolu Üniversitesi Yayınları.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.

Turkish Studies - Language and Literature-Cover

ISSN: 2667-5641
Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ