Toktogul Satılganov’un Şiirlerinde Karşıt Anlamlılık

Rusların Kırgız topraklarını işgal ettiği dönemde dünyaya gelen Toktogul Satılganov, hayatın türlü sıkıntılarını yaşamıştır. Karşılaştığı her olayda halkı ile birlikte hareket etmiş, halkına zarar verecek herhangi bir söz veya davranışta bulunmamıştır. Satılganov, yıllarca sürgünde kalmış, hapis hayatı yaşamış bir şairdir. Dönemin şartları ne olursa olsun Kırgız halkının özgürlüğünü ve iyiliğini düşünmüştür. Eserlerinde yaşadığı dönemin izleri belirgin şekilde görülmektedir. Satılganov, Kırgız kültürüne ve edebiyatına oldukça önem vermiş bir şairdir. Şair, atışmacı, destan söyleyicisi, kopuzcu gibi yönleri ile halk arasında benimsenmiştir.Yaşadığı devirde onun şiirleri dilden dile dolaşmıştır. Şiirlerinin birçoğu halk ağzından derlenerek kayda geçirilmiştir. Şairler, duygu ve düşüncelerini aktarırken birtakım karşıtlıklardan yararlanır, bunları bazen bilinçli bazen bilinç dışı olarak ortaya koyarlar. Her şairin şiirinde olduğu gibi Satılganov’un şiirlerinde de karşıt anlamlı kelimeler mevcuttur. Birbirinin zıddı konumunda olan bu karşıtlıklar, şairin düşünce dünyasını belirlemede ve farklı bakış açısı elde etmede önemli göstergelerdir. Çalışmada, öncelikle Satılganov’un hayatı, eserleri, anlam kavramı ve karşıt anlamlılıkla ilgili bilgi verilmiştir. Daha sonra şairin “Toktogul Çıgarmalarının Eki Tomduk Cıynagı (Tom I -II) (1989)” adlı iki ciltlik eserinden 50 şiir seçilerek şiirlerdeki karşıt anlamlı kelimeler üzerinde inceleme yapılmıştır. Bu kelimelerle ortaya çıkan kavramlara da yer verilmiştir. Çalışma, Toktogul Satılganov’u Türkiye Türkolojisine tanıtmayı ve şairin şiirlerindeki karşıt kavramların onun düşünce dünyasındaki yerini ortayakoymayı amaçlamaktadır.

Contrast Meaningfulness in Toktogul Satilganov's Poems

Toktogul Satylganov was born in the period of occupation of Kyrgyz lands by Russian Empire. Thus, his life was darkened disproportionately by calamitous moments. He used to consider the common people’s opinion in different kind of issues and avoid thingsthat might harm people.Satylganov was the only Kygyz poet who wasimprisoned and lived in exile for years.Regardless of the conditions of that period, he putinto high priority the freedom and future ofthe Kyrgyz nation. Most of his his works reflect the tough period of that time. He gave great importance and value to Kyrgyz culture and literature.He was also known among people with his other talents like: playing on komuz, recitingepic Manas and participating on impromptucontest with other poets, also known as “Aitysh”. It is a form of oral folk song poetry. Despite the fact that during that period all his poems had been transmitted orally later on itwas able to record majority ofhis poems.Poets in order to convey powerful thoughts and feelings sometimes whether consciously or subconciously use contradictions.It can be also observed in the poems of Satylganov. These contradictions are essential elements in determining the poet's world of thought and in obtaining a different perspective.In this study information about Satylganov’s life, poems, the meaning of concept and contradiction is given.Furthermore, 50 poems were selected from “Two volume collection of Toktogul’s works (Volume I-II)(1989)” from which words that carry opposite meaning were analyzed. The notions emerged from these words were examined as well. This study also aims to introduce Toktogul Satylganov and his works to Turkology Studies in Turkey and explore how the notion of contadicitons in his poems reflects his world of thoughts.

PDF

___

Akmataliyev, A. (2002). Kırgız Adabiyatının Tarıhı Kırgız El Irçıları. Kırgız Respublikasının Uluttuk İlimder Akademiyası. 5. Tom. Bişkek.
Aksan, D. (1994). Anlambilim, İlgili Alanlar ve Türkçe. A. Ü. TOMER Dil Dergisi. Doğan Aksan Özel Sayısı, S. 16, Şubat, s. 118 – 124.
Aksan, D. (2004). Dilbilim ve Türkçe Yazıları. İstanbul: Multilingual Yayınları.
Aksan, D. (2015). Her Yönüyle Dil, Ana Çizgileriyle Dilbilim (1. 2. 3. Ciltler). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Aksan, D. (2017). Anlambilim, Anlambilim Konuları ve Türkçenin Anlambilimi. Ankara: Bilgi Yayınevi.
Cumakunova, G. (2014). Toktogul (Şiirlerle Örülen, Nağmelere Dökülen Ömür). İstanbul: Akademik Kitaplar.
Çengel, H. K. (1998). “Kırgız Türkleri Edebiyatı” Türk Dünyası El Kitabı, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları: 158, 4. Cilt (s. 367-397), Ankara.
Günay, V. D. (2007). Sözcükbilime Giriş. İstanbul: Multilingual Yayınları.
Güven, Ş. (2013). “Dil, Anlam ve Çokanlamlılık”. Bilimname. S. 3/2, s. 69-100.
Kılıç, V (2009). Anlambilime Giriş (Temel Kavramlar). İstanbul: Papatya Yayıncılık Eğitim.
Naskali, E. G. (1994). “XX. Yüzyıl Sovyet Kırgız Edebiyatı” Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi. Cilt 1, Sayı 505, s. 25-33. https://doi.org/10.29000/rumelide.648416
Öner, N. (1974). Klasik Mantık. Ankara: Ankara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Yayınları.
Özer, S. (2015). Türkçede Anlam ve Kavram Terimleri Üzerine / Ogden ve Richards’ın Üçgenine Yeniden Bakmak. International Journal of Language Academy. Volume 3 / 1, p. 142 - 158. https://doi.org/10.18033/ijla.186
Satılganov, T. (1989a). Toktogul Çıgarmalarının Eki Tomduk Cıynagı (Tom I ). Frunze: Adabiyat Basması.
Satılganov, T. (1989b). Toktogul Çıgarmalarının Eki Tomduk Cıynagı (Tom II). Frunze: Adabiyat Basması.
Saussure, F. (2001). Genel Dilbilim Dersleri (Çev.: B. Vardar). İstanbul: Multilingual Yayınları.
TDK (2011). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Türkhan, İ. (2014a). Kırgız Halk Şairi “Dağ Bülbülü” Toktogul Satılganov. Kardeş Kalemler Aylık Avrasya Edebiyat Dergisi, S. 87, s. 26 – 28.
Türkhan, İ. (2014b). Kırgız Halk Şairi “Dağ Bülbülü” Toktogul Satılganov Seçme Eserleri. Ankara: TÜRKSOY Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı.
Usubaliyev, B. (2007). Kırgız Filologiyası Cana Filologdoru. Bişkek: Avrasya Basması.
Vardar, B. (2002). Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Multilingual Yayınları.
Yudahin, K.K. (2011). Kırgız Sözlüğü (Çev.: A. Taymas). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.

Turkish Studies - Language and Literature-Cover

ISSN: 2667-5641
Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ