Reşat Nuri’de İdealizm ve Tiyatronun Birleştiği Nokta: Son Sığınak

Reşat Nuri Güntekin, Türk edebiyatının önemli ve çok eser veren yazarlarından biridir. Edebiyat alanında ilk merakının tiyatro metinleri üzerine olduğu bilinen yazarın daha sonrasında roman türü ile başarı kazandığı görülür. Ancak tiyatroya olan ilgisi hiçbir zaman kaybolmaz. Bu bağlamda yazarın son romanı olarak bilinen Son Sığınak büyük öneme sahiptir. Çünkü yazarın, bütün edebî serüveninde peşinde olduğu idealist düşünce ile tiyatro sevgisi bu kitapta bir araya gelir. Reşat Nuri, Cumhuriyet ’in ilk yıllarında ilke ve inkılâpların benimsenmesinde yazarların payına düşen bilinçlendirme vazifesini yerine getirenlerden önemli isimlerden biridir. Bu yüzden eserlerinde eski - yeni çatışmasını sıklıkla ifade eder. Cumhuriyet ’in kazançlarını özellikle karakterler üzerinden ele almayı tercih eder. Son Sığınak ’ta, geleneksel bir tarihi olsa da modern tiyatroya tutkuyla bağlı insanların hikâyelerinin odağında bir konu anlatır. Böylece hem idealist yapının gerekliliğini yerine getirir hem de tiyatro tarihine ilişkin bilgiler vererek bir kurgu oluşturur. Bu makalede, özel hayatlarında aradıklarını bulamayan ve çaresiz kalan bir grup insanın kendilerine buldukları son sığınak incelenmeye çalışılmıştır. Karakterlerin hepsi tiyatroya olan büyük tutkuları ile ideallerini gerçekleştirmek isterler. İdealler ile tiyatronun kesiştiği bu roman, Reşat Nuri’nin pek çok eserinde olduğu gibi gerçeklik üzerine kuruludur. Yazar, bu insanların hayatlarından kesitlerle idealist bir dünyayı anlatırken bir taraftan da 1920’li yıllar Türkiye’sini tiyatroyu odakta tutarak değerlendirir.

At The Confluence of Idealism and Theatre in Reşat Nuri: The Last Shelter

Reşat Nuri Güntekin is among the most important and productive writers of Turkish literature. While at the beginning of his career his interest lied in theater scripts, he reached success through his novels later in life. However, he never lost interest in theater. In this sense, “The Last Shelter”, which is known as the last novel of the writer, is very important. The idealist thought the writer chased all throughout his literary journey meets his love for theater in this work. Reşat Nuri is one of those who fulfilled the duty of raising awareness that fell onto the shoulders of writers in the adoption of principles and reforms in the first years of the Republic. Thus, he frequently addresses the clash between old and new in his work. He especially chooses to approach the rewards of the Republic through characters. In “The Last Shelter”, he covers the subject by putting the stories of people who are devoted to modern theater despite their traditional history in the limelight. By doing so, he both fulfills the requirements of the idealist structure and creates a construct by providing information about the history of theater. This article aims at taking a look into “the last shelter” found by a group of desperate people who could not find what they were looking for in their private lives. All characters want to realize their ideals with their passion towards theater. This novel, where ideals and theater meet, is based on reality as in most works of Reşat Nuri. The writer evaluates Turkey of 1920s by making theater the focal point while depicting an idealist world through sections from the lives of these people

___

  • Aksakal, H. (2015). Türk politik kültüründe romantizm. İletişim Yayınları.
  • And, M. (2014). Başlangıcından 1983’e Türk tiyatro tarihi. İletişim Yayınları.
  • Burdurlu, İ. Z. (1971). Romanlarıyle Reşat Nuri Güntekin. İzmir Eğitim Enstitüsü Uyanış Dergisi Yayınları.
  • Emil, B. (1989). Reşat Nuri Güntekin. Kültür Bakanlığı Yayınları.
  • Güntekin, R. N. (1977). Son sığınak. İnkılâp Kitabevi.
  • Güntekin, R. N. (1989). Anadolu notları. İnkılâp Kitabevi.
  • Kanter, M. F. (2006). Ölümünün 50. yılında belgelerle Reşat Nuri Güntekin. İnkılâp Kitabevi.
  • Kanter, M. F. (2019). Bir kültür romancısı Reşat Nuri Güntekin. Kesit Yayınları.
  • Naci, F. (2003). Reşat Nuri’nin romancılığı. Yapı Kredi Yayınları.
  • Önertoy, O. (1983). Reşat Nuri Güntekin. TDK Yayınları.
  • Timur, T. (2002). Osmanlı-Türk romanında tarih, toplum ve kimlik. İmge Kitabevi.
  • Yavuz, K. (1976). Reşat Nuri Güntekin’in tiyatro ile ilgili makaleleri. Kültür Bakanlığı.