Mehmed Emin Tokadî Hakkında Oluşturulan Memorat Örnekleri

Allah’ın sevgili kulları olan veliler; dini açıdan mertebesi yüksek kimseler olarak tanımlanmaktadır. Velilere yönelik edebiyatta sayısız menkıbe, efsane, memorat türünde anlatı karşımıza çıkmaktadır. İnsanların sevdikleri, öfkelerinden korktukları aynı zamanda şefaatine sığındıkları veliler, zamandan ve mekândan bağımsız, ihtiyacı olanlara ve darda kalanlara yardım eden kişiler olarak düşünülmektedir. İnanışa göre ebedi yaşama sahip bu zatların, bedenleri toprak olup yok olsa da manevi güçleri varlığını devam ettirmektedir. İnsanlar tarafından oluşturulan menkıbe, efsane, memorat gibi anlatılarla bu uhrevi kişilerin; mevcudiyetleri hatırlanmakta hatta hatıraları sürekli olarak güncellenmektedir. Veliler, insanlar için dini açıdan kıymetli kişilerdir.İstanbul’un üç kıymetli velisi arasında sayılan Mehmed Emin Tokadî de bu isimlerden biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Mart-Haziran 2019 tarihlerinde yönlendirilmiş mülakat yöntemiyle sahada derleme çalışması gerçekleştirilmiştir. Derleme yöntemiyle altmış anlatı tespit edilmiş ve bunlardan yirmi ikisi çalışmanın da konusunu oluşturan memoratlardır. Araştırmada Özkul Çobanoğlu’nun “Türk Halk Kültüründe Memoratlar” adlı kitabında meydana getirdiği memorat çeşitlerinden hareket edilmiştir. Kayda geçirilen yirmi iki memorattan on beşi Çobanoğlu’nun tasnifinde yer alan “Rüya Görme Yoluyla Kurulan İletişim Biçimleri ve Yaşandığına İnanılan Olaylar” sınıflandırmasına girmektedir. Bu tasnif doğrultusunda on beş memorat üzerinden inceleme yapılmıştır. İnsanların şahsi tecrübeleri sonucunda meydana gelen memoratların saptaması, kayda geçirilmesi son derece önemlidir. Toplumsal hafızaya ışık tutması açısından bu memoratların değerlendirilmesi ayrıca gereklilik teşkil etmektedir.

Memorate Samples Created About Mehmed Emin Tokadi

There are many nerrative types like legend, mythe and memorate at literature for Saints, who are described as friends of Allah, are considered to have a high religious authority. The saints whom people love, fear of their anger and take refuge in their intercession are thought to be helping people in need independent of time and place. It is believed that even though the bodies of these people who have eternal life are soil and disappear, their spiritual power continues to exist.The existence of these people is remembered and even their memories are constantly updated with narratives such as legend, legend and memorat created by people. Saints are veryimportant person for people. Mehmed Emin Tokadi, one of the three precious saints of Istanbul, is one of these names. In March-June 2019, a field survey was conducted with a directed interview method. Sixty narratives have been identified and twenty-two of them are the memorates that constitute the subject of the study. This researchis based on the kinds of memorates that Özkul Çobanoğlu created in his book Memorates in Turkish Folk Culture. Fifteen of the twenty-two memorates are included in the Çobanoğlu's memorate classification named “Types of Communication Through Dreaming and event that is believed to have occurred”. In this study, an examination was made based on this classification. It is extremely important to identify and record the memorates that occur as a result of people's personal experiences. The evaluation of these memorates is also necessary to shed light on social memory.

PDF

___

Balaban, T. (2013). Amasya Efsane, Menkabe ve Memoratları (Derleme – İnceleme - Metin). Yayımlanmamış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
Çetinkaya, M. A. (2010). Pir Sultan Abdal’ın Şiirlerinde Felsefi ve Tasavvufi Temalar. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
Çobanoğlu, Ö. (2003). Türk Halk Kültüründe Memoratlar ve Halk İnançları. Ankara: Akçağ Yayınları.
Freud, S. (2011). Rüyaların Yorumu, I-II (Çev: İhsan Kırımlı). Ankara: Alter Yayınları.
Fromm, E. (1990). Rüyalar, Masallar, Mitoslar (Sembol Dilinin Çözümlenmesi) (Çev: Aydın Arıtan- Kaan H. Öktem). İstanbul: Arıtan Yayınevi.
Gonzalez, M. (2007). Rüyalar ve Anlamları. İstanbul: Medyatik Yayınları.
Honko, L. (2015). “Memorates and the Study of Folk Beliefs.”Journal of Folklore Institute (Linda Dégh ve Andrew Vázsonyi. “Memorat ve Ön-Memorat” (Çev: Ahmet Barış Ekiz), Millî Folklor, 27, (105), 131-146.
Ilıcak, G. ve Aydınalp G.” (2019). “Amasya Türkülerinde Şehir İmajına Yönelik Bir Değerlendirme” RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 15, 167-194. https://doi.org/10.29000/rumelide.580492
İmamoğlu, A. (2004). Psiko-Sosyal Açıdan Rüya ve İstihare. Sakarya: Değişim Yayınları.
Kara, M. (2006). “Buhara-Bombay Bursa Hattında Dervişlerin Seyr ü Seferi.” Dîvân İlmî Araştırmalar, 20, (1), 45-73.
Kaya, D. (2007). Ansiklopedik Türk Halk Edebiyatı Terimler Sözlüğü. Ankara: Akçağ Yayınları.
Koç, A. (2012). “Üryan Hızır Ocağı Taliplerinden Zehra Kayacık ve Memoratlarının Etkisiyle Oluşan Nefesler Üzerine.” Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 63, 265- 296.
Köksal, İ. (2008). “Rüyaların Fıkhi Boyutu.” Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2, 35-53.
Merter, M. (2008). Dokuz Yüz Katlı İnsan (5. Baskı). İstanbul: Kaknüs Yayınları.
Nas, B. (2018). Aşkın Şehri Amasya’dan Geçenler. İstanbul: Akademik Kitaplar.
Ocak, A. Y. (1997). Kültür Tarihi Kaynağı Olarak Menakıbnameler (Metodolojik Bir Yaklaşım). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Parladır, H. S. (2010). Heterodoksi Türk Halk İslamı ve Evliya Kültü. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
Pehlivan, G. (2009). “Dinî Şahsiyetler Hakkında Oluşan Anlatılar.” Milli Folklor, 83, (21), 88-96.
Peker, H. (2003). Din Psikolojisi. İstanbul: Çamlıca Yayınları.
Şimşek, H. İ. (2003). “Mehmed Emin Tokadî”, TDV İslâm Ansiklopedisi, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, C: 28, 467-468.
Şimşek, H. İ. (2012). “Mehmed Emin Tokadî’nin Hayatı, Eserleri ve Tasavvufi Şahsiyeti”. Tokat Sempozyumu (1-3 Kasım), C: 3, 389-402.
Tatçı M. ve Çeltik H. (1995). Türk Edebiyatında Tasavvufi Rüya Tabirnameleri. Ankara: Akçağ Yayınları.
Yüksel, H. A. (1996). Türk-İslam Tasavvuf Geleneğinde Rüya. Ankara: MEB Yayınları.
Sözlü Kaynaklar
Aşağıda kaynak kişiler hakkında bilgi verilirken şu sıraya bağlı kalınmıştır: a. Soyadı, Adı,
b. Yaşı, c. Doğum yeri, ç. Mesleği, d. Derleme tarihi ve kimden derlendiği.
(K1) a. Arslan, Elif, b. 55, c. İstanbul, ç. Ev hanımı, d. 02.05.2019’da Mehmed Emin Tokadî Türbesi’nde Kerem Uyanık tarafından yapılan görüşme.
(K2) a. Çetin, Işık, b. 35, c. İstanbul, ç. Öğretmen, d. 20.05.2019’da Mehmed Emin Tokadî Türbesi’nde N. Gamze Ilıcak tarafından yapılan görüşme.
(K3) a. Dağ, Mevlüthan Nermin, b. 60, c. İstanbul, ç. Ev hanımı, d. 11.03.2019’da Mehmed Emin Tokadî Türbesi’nde Esra Şevlük ve Rümeysa Çetin tarafından yapılan görüşme.
(K4) a. Değirmenci, Zeycan, b. 29, c. İstanbul, ç. Ev hanımı, d. 02.05.2019’da Mehmed Emin Tokadî Türbesi’nde Aycan Değirmenci tarafından yapılan görüşme.
(K5) a. Durmaz, Cevriye, b. 46, c. İstanbul, ç. Ev hanımı, d. 10.04.2019’da Mehmed Emin Tokadî Türbesi’nde İpek Sunar ve Ayşenur Güngör tarafından yapılan görüşme.
(K6) a. Durmuş, Enes, b. 32, c. Ankara, ç. İşçi, d. 15.04.2019’da Mehmed Emin Tokadî Türbesi’nde Melike Küçüksolak tarafından yapılan görüşme.
(K7) a. Ekici, Mert, b. 25, c. İstanbul, ç. Öğrenci, d. 01.05.2019’da Mehmed Emin Tokadî Türbesi’nde Kerem Uyanık tarafından yapılan görüşme.
(K8) a. Fatma, Zeynep, b. 46, c. İstanbul, ç. Ev hanımı, d. 30.04.2019’da Mehmed Emin Tokadî Türbesi’nde Aycan Değirmenci tarafından yapılan görüşme.
(K9) a. Gencer, Leyla, b. 46, c. İstanbul, ç. Ev hanımı, d. 01.05.2019’da Mehmed Emin Tokadî Türbesi’nde Aycan Değirmenci tarafından yapılan görüşme.
(K10) a. Koçer, Barış, b. 25, c. Ağrı, ç. Öğrenci, d. 23.04.2019’da Mehmed Emin Tokadî Türbesi’nde Esra Şevlük ve Rümeysa Çetin tarafından yapılan görüşme.
(K11) a. Öztürk, Serpil, b. 52, c. Giresun, ç. Ev hanımı, d. 23.04.2019’da Mehmed Emin Tokadî Türbesi’nde Esra Şevlük ve Rümeysa Çetin tarafından yapılan görüşme.
(K12) a. Şimşek, Zübeyde, b. 21, c. İstanbul, ç. Öğrenci, d. 15.04.2019’da Mehmed Emin Tokadî Türbesi’nde Melike Küçüksolak tarafından yapılan görüşme.
(K13) a. Tandır, Necla, b. 55, c. İstanbul, ç. Ev hanımı, d. 25.05.2019’da Mehmed Emin Tokadî Türbesi’nde N. Gamze Ilıcak tarafından yapılan görüşme.
(K14) a. Tütüncüler, Cafer, b. 54, c. Ankara, ç. Aşçı, d. 19.04.2019’da Mehmed Emin Tokadî Türbesi’nde İpek Sunar ve Ayşenur Güngör tarafından yapılan görüşme.
(K15) a. Yükse, Şule, b. 40, c. İstanbul, ç. Öğretmen, d. 07.06.2019’da Mehmed Emin Tokadî Türbesi’nde N. Gamze Ilıcak tarafından yapılan görüşme.

Turkish Studies - Language and Literature-Cover

ISSN: 2667-5641
Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ