Eski Mezopotamya’da Silindir Mührün Gelişimi

Yazının katı bir malzemeden yapılmış mühür, ürünlerin üzerinde bir hakkı bulunmayan kimselerin ona ulaşmasını ve zarar vermesini engellemek amacıyla kullanılmıştır. Ayrıca mühür sadece, mühürlenen belgelerin tasdik edilmesinde kullanılmamış, aynı zamanda insanları kötülüklerden koruyan bir araç olarak da görülmüştür. Mezopotamya bölgesindeki silindir mühürler, genellikle taştan yapılmakla birlikte, fayans, cam, pişmiş kil, tahta, kemik, deniz kabuğu, fildişi ya da madenden de yapılmıştır. Silindir mühür, üzerine betimlenen resim dolayısıyla, kil, bal mumu veya pişmiş toprak gibi yumuşak bir malzemenin üzerinde yuvarlandığında devam eden bir sahne oluşturmaktadır. Silindir mühür önceleri uzunlamasına deliğe sahip değilken, zamanın değişen şartlarıyla ortası delinerek belde ve bilekte taşınır bir şekil almıştır. Silindir mühürlerin üzerinde betimlenen konular ve yapıldığı malzemeler bölgeden bölgeye değişmiştir. Örneğin Uruk ve Jemdet Nasr dönemlerinde beyaz veya pembe mermer kullanımı yaygın iken dönemin sonuna doğru kullanılan kısa, bodur silindir çoğu, gri veya yeşil kalkerlerden yapılmıştır. Geometrik motifli uzun, ince silindir mühürlerin çoğu fayans veya sırlı steatitten yapılmıştır. İlk Erken Hanedanlar döneminin Brocade tarzında ince mühürleri genellikle siyah, mavi, yeşil kireç taşlarından veya koyu serpantinlerden yapılmıştır. İkinci Erken Hanedan döneminde, yarı saydam beyaz, yeşil serpantin, aragonit, kalsit ve kabuk çekirdeği kullanılmıştır. Bu malzeme değişiminin temel nedenleri arasında bölgede değerli taşların az bulunması nedeniyle ihtiyaç duyulan malzemelerin ithal olarak elde edilmiş olması gösterilebilir.

Development of Cylinder Seal in Old Mesopotamia

A seal made of solid material is used to prevent unauthorized persons from accessing or damaging them. In addition, the seal was not only used to certify sealed documents, but also as a means of protecting people from evil. Cylinder seals in Mesopotamia are generally made of stone, but are also made of tiles, glass, baked clay, wood, bone, seashell, elephant tusk or mine. The cylindrical seal forms a continuous scene when the picture depicted is rolled over a soft material such as clay, wax or baked clay. While the cylinder seal did not initially have a longitudinal hole, the center of the cylinder was pierced by changing conditions of time and became movable on the waist and wrist. The subjects depicted on the cylinder seals and the materials on which they are made vary from region to region. For example, during the Uruk and Jemdet Nasr periods, the use of white or pink marble was common; Most of the long, thin cylinder seals with geometric motifs are made of tiles or glazed steatite. Fine brocade-style seals of the Early Early Dynasties were usually made of black, blue, green lime stones or dark serpentines. In the second Early Dynasty period, translucent white, green serpentine, aragonite, calcite and shell cores were used. One of the main reasons for this material change is the fact that the required materials are imported due to the scarcity of precious stones in the region.

___

  • Abay, E. (2001). Seals and Sealings. (Ed. Çilingiroğlu, A., Salvini, M.) Ayanis I: Ten Years’ Excavations at Rusahinili Euduru-kai (1988-1998). Roma.
  • Collon, D. (1987). First Impressions: Cylinder Seals in The Ancient Near East. British Museum Publications, London.
  • Collon, D. (1990). Interpreting The Past -Near Eastern Seals. University of California Press, London.
  • Erkanal, A. (1993). Anadolu’da Bulunan Suriye Kökenli Mühürler ve Mühür Baskıları. Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
  • Fabbro R.D. (2017). The Craft of The Seal Engraver, Sign Before The Alphabet. Giancarlo Ligabue Foundation.
  • Feingold, R. (2014). Engraved On Stone, Mesopotamian Cylinder Seals And Seal Inscriptions in The Old Babylonian Period. Gorgias Press, USA. https://dx.doi.org/10.31826/9781463226398.
  • Frankfort, H. (1939). Cylinder Seals: A Documentary Essay on The Art And Religion of The Ancient Near East. London.
  • Gwinnett, A. J. and Gorelick, L. (1978). Ancient Seals and Modern Science. Using The Scanning Electron Microscope As An Aid in The Study of Ancient Seals: Expedition 20/238-47.
  • Gwinnett, A. J. and Gorelick, L. (1981a). Bead Making in Iran Early Bronze Age Derived By Scanning Electron Microscopy: Expedition 24(1),10-23.
  • Gwinnett, A. J. and Gorelick, L. (1981b). The Origin and Development Of The Ancient Near Eastern Cylinder Seal: Expedition 23(4),17-30.
  • Gwinnett, A. J. and Gorelick, L. (1987). The Change From Stone Drills To Copper Drills in Mesopotamia: Expedition 29 (3),15-24.
  • Gwinnett, A. J. and Gorelick, L. (1998). A Brief History of Drills and Drilling. Volume 10, Volume 10-11 (1998-1999).
  • Hoşgören, M.Y. (2014). Jeomorfoloji Terimler Sözlüğü. Çantay Yayınları İstanbul.
  • Koçak, G. (1996). Sümer Silindir Mühür Resimleri Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sanatta Yeterlilik Tezi, Eskişehir. https://dx.doi.org/10.5152/rss.2019.0008
  • Darga, M. (1992). Hitit Sanatı. Akbank Kültür ve Sanat Kitapları, İstanbul.
  • Merrillees, P. H. (1990). Cylinder and Stamp Seals in Australian Collections. Deakin University, Archaeology Research Unit Occasional Paper III, Victoria Collegepress, Melbourne.
  • Moorey P. R. and Moorey, S. (1994). Ancient Mesopotamian Materials and Industries: The Archaeological Evidence. London.
  • Mussell, M.L. (1983). The Cylinder Seals of Late Bronze Age Palestine as Indicators of Hurrian Influence. Wilfrid Laurier University.
  • Nissen, H. J. (1977). Aspects of The Development of Early Cylinder Seals. (Ed: Gibson McG. And Biggs, R., D.). Seals and Sealing in The Ancient Near East. 15-23. Undena Publications.
  • Nissen, H. J. (2015). Ana Hatlarıyla Mezopotamya Yakındoğu Arkeolojisinin İlk Dönemleri (M.Ö.9000-2000). ( Çev. Z. Zühre İlkgelen). Arkeoloji Sanat Yayınları, İstanbul.
  • Oppenheim, L. (1956). The Interpretation of Dreams in The Ancient Near East With A Translation of An Assyrian Dream-Book, Transactions of The American Philosophical Society, New Series. https://dx.doi.org/10.2307/1005761
  • Pitmann, H. (1987). Ancient Art in Miniature: Near Eastern Seals From The Collection of Martin And Sarah Cherkasky, Metropolitan Museum of Art, New York.
  • Pitmann, H.(2003). Son Kalkolitik Çağ Mühürlerileri. Arkeoatlas, 2, 35.
  • Pitmann, H. (2013). The Sumerin World, Routludge, Oxon.
  • Porada, E. (1993).Why Cylinder Seals? Engravedcylindricalseal Stones Of The Ancient Near East, Fourth To First Millennium B.C. The Art Bulletin, 75 (4), 563-582. https://dx.doi.org/10.2307/3045984
  • Porada, E. (1977). Of Professional Seal Cutters And Non Professionally Made Seals. (Ed: Gibson, M.;Biggs, R.), Seal Sand Sealings in The Ancient Near East, Biblio The Camesopotamica 6, Undena Publications, Malibu, 7-14. https://dx.doi.org/10.2307/3045984
  • Teissier, B. (1984). Ancient Near Eastern Cylinder Seals From The Marcopoli Collection, University of California Press, California. https://dx.doi.org/10.2307/505470