Rahman ADEMİ

2115

BİR NAHİYENİN KAZAYA DÖNÜŞÜMÜ: GOSTİVAR

Gostivar kasabası, bulunduğu mevki itibarıyla çok eskizamanlardan itibaren Makedonya’nın Polog bölgesindeki en önemlişehirleri olan Kuzeyde Üsküp ve güneyde Ohri arasında önemli birbağlantı noktası oluşturmuştur. Aynı özelliğini bugün de korumaktadır.Osmanlı Arşiv belgelerinde Gostivar ile alakalı olarak şimdilikolmak kaydıyla en eski kayıt 28 Haziran 1709 tarihidir. Bu kayıttaGostivar köy ve seneliği 56 787 akçelik geliri olan bir zeamet olarakzikredilmiştir. Gostivar nahiyesinin kazaya tahvili ile alakalı rastladığımızilk kayıt ise 6.01.1892 tarihlidir. Kosova Vilayeti’nin gerekçeleri içeren birtalep yazısıyla Gostivar nahiyesinin kaymakamlığa terfi edilmesiistenmiştir. Bunun gerçekleşmesi için ise 2. sınıf Kaymakamlık olanKalkandelen kazasının 3. sınıfa indirilmesi de teklif edilmiştir. Diğerleriarasında zikredilen en önemli gerekçe, o esnada eşkıya saldırılarınınbölgede ve Gostivar nahiyesi etrafında şiddetli bir hal almasıdır. Butaleple alakalı cevaba ulaşabilmiş değiliz, ancak bundan kısa bir süresonra Kosova Vilayeti aynı talebi yinelemiştir. 07.Za.1309/3.06.1892tarihinde aynı taleple Babı-Ali’ye bir telgraf göndermiştir. Bu telgrafa tambir ay sonra, Gostivar nahiyesinin kazaya tahvilinin “pek de lüzumuolmadığı” şeklinde Şura-yı Devlet kararı iletilmiştir. Şura-yı Devlet’in bucevabına rağmen taleplerin devam ettiğini anlıyoruz. 5 Temmuz 1897tarihli bir yazıyla Şura-yı Devlet, Gostivar nahiyesinin kazaya tahviledilmesi halinde ortaya çıkacak memurların maaşları ve sair masraflarınkarşılanması için kaynağın bulunup bulunmadığının tespitininyapılması için Dâhiliye Nezareti’ne yazı yazmıştır.Serasker Rıza Paşa, Kosova ve Manastır vilayetleri arasında önemlibir mevkide bulunan Gostivar nahiyesinin bu özelliğini öne sürerek,Kosova vilayetine bağlı Gostivar ile Manastır vilayetine bağlı Kırçova arasında bir telgraf hattının kurulması ve böylece iki vilayetin haberleşmeihtiyacının karşılanmasını istemiştir. Kuşkusuz ki bu telgraf hattınıntamamlanması, Gostivar’ın kaymakamlığa tahvil edilmesi sürecineolumlu olarak etki etmiştir. Nihayet 25 Mart 1903 tarihinde Gostivarnahiyesinin kazaya tahvil edilmesi süreci olumlu olarak tamamlanmıştır.

THE TRANSFORMATION OF A SUB-DISTRICT TO A DISTRICT: GOSTIVAR

The town of Gostivar has been an important connection point between Skopje in the North and Ohrid in the South, which are one of the most important cities in Macedonia’s Polog region. Gostivar still preserved same features today. The date of oldest record about Gostivar in Ottoman archive documents is June 28, 1709. In this record, Gostivar was mentioned as a village and a zeamet (feoff) with an annual income of 56787 akches. The date of first record transformation of Gostivar sub-district to district is 06.01.1892. Gostivar sub-district was requested to be promoted to a district in the request letter covering reasons of the Kosovo Province. It is proposed to lower Tetovo (Kalkandelen) district 3rd degree to 2nd degree for this. The most important criterion mentioned is that the bandit attacks on the region and Gostivar sub-district became severe. We have not reached an answer to this request, but shortly thereafter, the Kosovo Province had repeated the same demand. A telegraph was sent to Bab-ı âli with same request on 07.Za.1309/03.06.1892. After a full month, the decision of State Council on needlessness of transformation of Gostivar sub-district to district was forwarded. In spite of this response of the State Council, we see that the requests continued. In a letter dated 5 July 1897, the State Council wrote a letter to the Ministry of Internal Affairs in order to determine whether there is a source to cover the salaries of the civil servants and other expenses in case of a transformation from sub-district to district. Serasker Rıza Pasha proposed the establishment of a telegraph line between Gostivar (in Kosovo), which is located in an important place between the provinces of Kosovo and Manastir and Kırçova (in Manastir) with emphasizing this feature of Gostivar and the covering the communication needs of two provinces. Undoubtedly, the completion of this telegraph line had a positive effect on the process of Gostivar’s transformation from sub-district to district. Finally, on March 25, 1903, the process of transformation of Gostivar sub-district to district was completed positively.
PDF

___

  • BOA. Nfs.d. 5565, 15 Şevval 1248/7 Mart 1833, s. 99-106.
  • BOA. A.E.AHMED. III, 9930.
  • BOA, BEO.2030/152217.
  • BOA, BEO.2686/201437
  • BOA. BEO. 841/63075
  • BOA, BEO, 2549/190500, 26 M 1323 varak no 1.
  • BOA. TFR.I KV. 2/195.
  • BOA. TFR.I KV, 169/16864.
  • BOA. TFR -I-M. Dosya No: 7, Sıra No: 682.
  • BOA. DH.MKT.1911/44.
  • BOA. DH.MKT.1956/87.
  • BOA.DH.MKT. 1968/116.
  • BOA.DH.TMIK.S. 11/61.
  • BOA.DH.MKT. 1968/116
  • BOA.DH.TMIK.S. 11/61.
  • BOA.MF.MKT. 123/139.
  • BOA.BEO. 841/63075.
  • BOA.ŞD.1976/10.
  • BOA.TFR.I.KV. 2/195.
  • BOA.DH.TMIK.S.11/61
  • BOA. TFR.I.ŞKT., 2/164.
  • BOA.BEO. 527/39516
  • BOA.BEO.1177/88252
  • BOA.BEO.2811/173299.
  • BOA.DH.MKT. 767/60.
  • BOA, BEO. 2707/202993.
  • BOA, BEO. 2092/156853,
  • BOA. TFR.I. ŞKT, 2/164.
  • BOA.TFR.KV. 155/15475.
  • BOA.TFR.I.KV. 133/13232.
  • BOA.TFR.I.KV. 133/13244.
  • BOA.TFR.I.KV. 208/20723.
  • BOA.BEO. 3033/227444.
  • BOA.TFR.I.KV. 128/12737.
  • BOA.TFR.I.KV. 206/20583.
  • BOA.TFR.I.KV. 194/19345.
  • BOA.TFR.I.KV. 231/23027.
  • BOA.TFR.I.KV. 228/22799-1.
  • BOA.BEO. 2121/159035;
  • BOA.TFR.I.A. 8/798.
  • BOA.ZB. 345/93.
  • BOA.ZB. 40/61.
  • BOA.BEO. 2092/156853.
  • BOA.BEO. 2067/155005.
  • BOA.BEO. 2030/152217.
  • BOA.BEO.TFR.I.A. 18/1753.
  • BOA.TFR.I.KV.87/8601.
  • BOA.Y.PRK.MK. 14/48.
  • BOA.Y.PRK.MK. 18/86.
  • BOA.BEO. 4026/301882.
  • BOA.DH.MKT. 1472/22.
  • BOA.BEO. 1177/88252.
  • BOA.DH.MKT. 767/60.
  • BOA.TFR.I.KV. 33/3255.
  • BOA. A.DVN. 158/89.
  • BOA.C.MF. 175/8739.
  • BOA. MF. MKT. 152/116.
  • BOA.MF.MKT. 940/2.
  • BOA. MF.MKT.1005/78.
  • BOA.TFR.I.KV. 142/14180.
  • BOA.TFR.I.KV. 207/20611.
  • BOA.BEO. 3664/274756.
  • BOA. Y.PRK.ASK. 55/101.
  • BOA. A.MKT. MHM. 700/24.
  • BOA.BEO. 3620/271486.
  • BOA.BEO. 841/63075;
  • BOA.BEO. 2856/214141
  • BOA, A.DVN. 158/89.
  • BOA.TFR.I.KV. 175/17416.
  • BOA. A. DVN.158/89
  • BOA. İ.MMS., 20/890
  • Bir Nahiyenin Kazaya
  • İSAM. HHPE. Dosya No: 10, Sıra No: 10
  • VGMA, Defter No:171, sayfa No: 248, Sıra No: 1953.
  • VGMA Defter No: 600, Sayfa: 43, Sıra: 53
  • VGMA, Defter No:180, Sayfa No: 64, Sıra No: 484.
  • Граѓа за историјата на македонскиот народ од архивот на србија (1886-1887) ( Makedon Halkı Hakkında Sırp Arşiv Belgeleri 1886-1887) Том IV, Книга III, Београд 1987, s.360.
  • Bir Medeniyetin İzdüşümü: Vakıflar, Hazırlayanlar, Ufuk Gülsoy, Vahdettin Ergin, Ömer İşbilir, Ali Fuat Örenç, Mesut Aydıner, Ekrem Tak ve Arif Kolay, Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayınları, İstanbul 2012.
  • Ademi, Rahman “Saraybosna Örneğinde Vakıfların Şehirleşmedeki Etkisi”, Çorum Belediyesi Uluslararası Osmanlı Medeniyetinde Şehir Sempozyumu, 25-27 Kasım 2011, Çorum Belediyesi Kültür Yayınları, Ankara 2012.
  • Ayverdi, Ekrem Hakkı “Yugoslavya’da Türk Abideleri ve Vakıfları”, Vakıflar Umum Müdürlüğü, Vakıflar Dergisi, Sayı III, Türk Tarih kurumu Basımevi, Ankara 1956.
  • Avrupa’da Osmanlı Mimari Eserleri, Yugoslavya, III. Cilt (3. Kitap), 2. Baskı, İstanbul 2000.
  • Faruki, Suraiya “Geçim: Ekonomik Kriz ve Kısmi Canlanma”, Osmanlı İmparatorluğunun Ekonomik ve Sosyal Tarihi, editör Halil İnalcık ve Donald Quataert, c. II, 1600-1914, Eren Yayınları, İstanbul 2004.
  • Hamza, Yusuf, II. “Abdülhamit ve Makedonya Meselesi (1876–1909)”, Sultan II. Abdülhamit Paneli II, Tertip Heyeti Başkanı Mehmet Tosun, Bilge Yayınları, İstanbul 2000.
  • Lape, Ljuben “Tetovo i tetovsko vo XVII vek”, Tetovo i tetovsko niz istorijata, Kniga I, Tetovo 1982.
  • Mikulçiç, İvan “Polog od predistorijata do denes”,Tetovo i tetovsko niz istorijata, Kniga I, Tetovo 1982.
  • Sami, Şemseddin Kamusu’l Alam, c.5, Mihran Matbaası, Bab-ı ali caddesinde numro 7, İstanbul 1306.
  • Todorovski, Gligor Demografskite procesi i promeni vo Makedonija od krajot na XIV vek do balkanskite vojni (XIV Asrın SonundanBalkan Savaşlarına Kadar Makedonya’daki Demografik Süreçler ve Değişiklikler), İnstitut za nacionalna istorija, Skopje 2000.
  • Tomiç, Svetozar “Skoplje –Tetovo-Gostivar-Mavrovo-Galiçnik”, Bratstvo, Sayı 29, Beograd 1929.
  • Tomoski, Tomo “Polog vo sredniot vek, Tetovo i tetovsko niz istorijata, Kniga I, Tetovo 1982.
  • Turski dokumenti za istorijata na makedonskiot narod, opsirni popisni defteri od XV vek, Tom III, (Makedonya Halkı Hakkında Türk Belgeleri, XV. Asır Geniş Kayıt Defterleri) Metodija Sokoloski, Arhiv na Makedonija, Skopje 1976.
  • http://www.stat.gov.mk/Opstininm.aspx?mbop=1287 (Makedonya Devlet İstatistik Enstitüsü).
Turkish Studies - Historical Analysis-Cover
  • ISSN: 2667-5552
  • Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
  • Başlangıç: 2006
  • Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

ALİ YAYCIOĞLU: PARTNERS OF THE EMPIRE, THE CRISIS OF THE OTTOMAN ORDER IN THE AGE OF REVOLUTIONS (İMPARATORLUĞUN ORTAKLARI: DEVRİMLER ÇAĞI’NDA OSMANLI NİZAMININ KRİZİ)

Nejla DOĞAN

II. MEŞRUTİYET’İN İLANINDAN SONRA BAŞLAYAN TENSİKATTA VİLAYET KAPI KETHÜDALIKLARININ KALDIRILMASI MESELESİ

Döndü ÇAVDAR

TEK PARTİ DÖNEMİNDE SOSYAL HAYATIN DÖNÜŞÜMÜ KONYA ÖRNEĞİ (1935-1942)

Mustafa Murat ÇAY

OSMANLI DEVLETİ’NİN ÇÖZÜLMESİ, TANZİMAT VE ÇÖKÜŞ DÖNEMLERİ: CAHİT TANYOL İLE ŞERİF MARDİN’İN YAKLAŞIMLARININ KARŞILAŞTIRMALI İNCELEMESİ

Erkan ÇAV

BİR NAHİYENİN KAZAYA DÖNÜŞÜMÜ: GOSTİVAR

Rahman ADEMİ

CUMHURİYET DÖNEMİ MUĞLA VİLAYETİ’NDE GÖRÜLEN DEPREMLER (1923-1960)

Bayram AKÇA, Seher AKÇA

TÜRKİYE SELÇUKLU SULTAN EŞLERİNDEN MAHPERİ HUAND HATUN’UN YAPTIRDIĞI YAPILAR

Demet KARA