TÜRKİYE'DEKİ KAMULAŞTIRMA VE ACELE KAMULAŞTIRMA UYGULAMASININ ÖLÇÜLÜLÜK İLKESİ VE DEMOKRATİK TOPLUM DÜZENİNİN GEREKLERİNE UYGUNLUĞU

Ölçülülük ilkesi, 1982 Anayasası'nda sınırlama sınırı olarak yer alan ve kamu hukuku doktrini açısından içeriği en tartışmalı ilkelerden biridir. Ölçülülük ilkesinin genel kabul gören içeriği kapsamında, Anayasa Mahkemesi ve İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi'nin(İHAM) ölçülülük ilkesini ne şekilde yorumladığı ve ilkenin kamulaştırma işlemi açısından oluşturduğu güvence önem arz etmektedir. Ölçülülük ilkesi; sınırlamada başvurulan aracın sınırlama amacını gerçekleştirmeye elverişli olmasını, bu aracın sınırlama amacı açısından gerekli olmasını ve amaçla aracın ölçüsüz bir oran içinde bulunmamasıdır. İHAM nezdinde, kamulaştırma uygulamasından kaynaklı Türkiye aleyhine çok sayıda ihlal saptaması yapılmasının en önemli nedeni; yerel makamlarca ölçülülük denetiminin yeterli düzeyde yapılmamasıdır. Kamulaştırma işlemi esas alındığında ölçülülük ilkesinin yasama organını ve idari mercileri sınırlayan ve mülkiyet hakkını korumaya yönelik çerçevesi, bu ilkeyi tamamlayan demokratik toplum düzeninin gerekleri açısından da önem arz etmektedir. Türkiye'nin kamulaştırma uygulamasının incelenmesinde; özellikle kamulaştırma bedelinin takdir edildiği süreçte ve acele kamulaştırmalarda ölçülülük ilkesiyle bağdaşmayan sonuçlara odaklanılmıştır. Demokratik toplum düzeninin gerekleri, bir normatif standart olarak temel insan hakları metinlerinde korunan mülkiyet hakkına yönelik kamulaştırma müdahalesi karşısında da asgari güvenceler öngörmektedir. İHAM kararlarında somutlaşan kamu yararı ve bireysel mülkiyet hakkı arasındaki karşıtlığın "adil denge" testi uygulanarak denetlenmesi, kamulaştırma müdahalesi açısından da en makul hukuksal yöntem özelliğini taşımaktadır.

TURKEY'S EXPROPRIATION AND RUSH EXPROPRIATIONPRACTICE AND ITS COMPLIANCE WITH THE PRINCIPLE OFPROPORTIONALITY AND REQUIREMENTS OF THEDEMOCRATIC ORDER OF THE SOCIETY

The Principle of Proportionality is a principle placed in 1982 Constitution as a restriction limit and that its content is one of the most controversial principles in terms of public law doctrine. In the scope of content of generally accepted the principle of proportionality. It reflects importance that in what ways The Constitutional Court and The European Court of Human Rights (ECHR) comment the principle of proportionality and assurance of principle that poses expropriation. The principle of proportionality is ability of the tool applied for restrictions to realize purpose of limitation and it is necessity for the purpose of limitation tool. It is also a metered rate of purpose and tool. In ECHR the most important reason of violation decisions against Turkey that is related with expropriation is failure of proportionality control by local authorities. In this proceeding, on the basis of expropriation, the principle of proportionality is important in the context of requirements of the democratic and social order that complete this principle. Within the scope of the examination of the Turkey's expropriation practice, the results incompatible with the principle of proportionality are especially focused on which are encountered during at the evaluation of the expropriation fee process and rush expropriation practice. The requirements of democratic society, as a normative standard, necessitate also some minimum guarantees against expropriation interference with the right of ownership protected under basic human rights statutes. The custody of the contrast between public interest and private property rights embodied in the ECHR decision with "fair balance" test bears the most reasonable legal method in terms of intervention as expropriation.

PDF

___

akıllıoğlu, T. (2012). Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarında Mülkiyet Hakkı ve Kazanılmış Hak Üzerine Bazı Gözlemle. İdare Hukuku ve İlimleri Dergisi, 9-27.
Akyazan, A. E. (2006). Bankacılık Düzenleme Ve Denetleme Kurumu'nun Bankalara El Koyma Ve Denetleme Yetkisi. TBB Dergisi, 146-172.
Andenas, M., & Stefan Zleptnıg. (2007). Proportionality: WTO Law: in Comparative Perspective. TEXAS INTERNATIONAL LAW JOURNAL, 372-420.
Arslan, Z. (2000). Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarında Demokratik Toplum Kavramı, Türkiye'de İnsan Haklar. Ankara: TODAİE.
Arslanoğlu, M. (2013). Acele Kamulaştırma. MÜHF-HAD, 203-224.
Aşçıoğlu, Ç. (1990). Yargıda Temel Sorun: Doğru ve Güvenli Yargılanma Hakkı. Yeni Türkiye Dergisi, 347-358.
Ayhan, F. (2011). Kamulaştırma Kanunu'nun Geçici 6. Maddesi ve Türk Hukukunda Dolayısıyla Kamulaştırma Uygulaması Üzerine Bir Deneme. İÜHFM, 1125-1148.
Bayar, O. (2014). Yorum: Birinci Yılında Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Kararlarının Analizi. Anayasa Hukuku Dergis.
Dinç, G. (2007). Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Malvarlığı Hakları. Ankara: Türkiye Barolar Birliği Yayınları.
Emiliou, N. (1996). The principle of proportionality in the European Law: A comparative study, Kluwer Law International. London: The Hague Boston.
Erdem, J. G. (2013). Ölçülülük İlkesinin İdarenin Takdir Yetkisinin Kullanımındaki Yeri. AÜHFD, 971-1005.
ERKUT, C. (1996). Hukuka Uygunluk Bloku, İdare Hukukunun Genel Prensipleri Teorisi. İstanbul: Kavram Yayınları.
Gemalmaz, H. B. (2001). Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Açısından Mülkiyet Hakkının Sınırlanmasında Adil Denge İlkesi. İÜHFM , 649-673.
Gemalmaz, H. B. (2011). Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Açısından Mülkiyet Hakkının Sınırlanmasında Adil Denge İlkesi. İÜHFM, 649-673.
Gölcüklü, F., & Gözübüyük, Ş. (2003). Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Uygulaması(AİHM İnceleme ve Yargılama Yöntemi. Ankara: Turhan Kitabevi.
Gören, Z. (2007). Temel Hakların Sınırlanması Sınırlamanın Sınırları. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 39-54.
Gözler, K. (2003). İdare Hukuku. Bursa: Ekin Yayınları.
Gülmez, M. (2004). Anayasa Değişikliği Sonrasında İnsan Hakları Sözleşmelerinin İç Hukuktaki Yeri ve Değeri. TBB Dergisi , 147-161.
Günday, M. (2011). İdare Hukuku. Ankara: İmaj Yayınları.
Hışır, M. (2009). Türkiye'de Taşınmaz Değerleme ve Harita Mühendisliği. 12. Türkiye Har ita Bilimsel ve Teknik Kurultay. Ankara: TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası .
İnceoğlu, S. (2002). İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi Kararlarında Adil Yargılanma Hakkı. İstanbul: Beta Yayınları.
Kaboğlu, İ. Ö. (1989). Kollektif Özgürlükler. Diyarbakır: DÜHF Yay.
Kaboğlu, İ. Ö. (2002). Özgürlükler Hukuku. Ankara: İmge Kitabevi.
Kaboğlu, İ. Ö. (2012). Yeni Anayasa: Süreç, İçerik ve Düzen. Anayasa Hukuku Dergisi, 12-45.
Kaplan, G. (20012). Yeni Yasal Düzenlemelere Göre Kamulaştırmasız El Koyma Nedeniyle Tazmin Hakkının Tabi Olduğu Usul ve Esaslar. TBB Dergisi, 125-150.
Karakuş, H. (2001). Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları ve Karşı Oylarında Türkiye. İstanbul: İstanbul Barosu.
Metin, Y. (2002). Ölçülülük İlkesi Karşılaştırmalı Bir Anayasa Hukuku İncelemesi. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Oğurlu, Y. (2002). Karşılaştırmalı İdare Hukukunda Ölçülülük İlkesi. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Oruç, V. (2016, 02 20). Uygulamada Acele Kamulaştırma. 02 20, 2016 tarihinde Hukuki Haber Sites: http://www.hukukihaber.net/makale/uygulamada-acele-kamulastirma-h47260.html adresinden alındı
Özbudun, E. (2002). Türk Anayasa Hukuku. Ankara: Yetkin Yayıncılık.
Özel, S. (2015). Anayasa Mahkemesi ve Kamulaştırmasız El Atmanın Yasallaştırılması Girişimleri. Legal Hukuk Dergis, 61-144.
Reid, K. (2000). Adil Bir Yargılamanın Güvenceleri. İstanbul: Scala Yay.
Reid, K. (2000). Adil Bir Yargılamanın Güvenceleri. İstanbul: Scala Yay.
Rumpf, C. (1993). Ölçülülük İlkesi ve Anayasa Yargısındaki İşlevi ve Niteliği. Anayasa Yargısı Dergisi, 25-48.
Sağlam, F. (1982). Temel Hakların Sınırlanması ve Özü. Ankara: AÜSBF.
Şanlı, D. (2009). Planlama Yetkisinin Analizi. Ankara Barosu Dergis, 47-58.
Tanör, B. (1994). Türkiye'nin İnsan Hakları Sorunu. İstanbul: BDS Yayınları.
Tombaloğlu, N. (2014). Anayasa Mahkemesi Kararlarında Kamu Yararı Kavramı. İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 353-388.
Turhan, M. (1991). Demokratik Toplum Düzeninin Gerekleri,Anayasa Yargısı. Ankara: 29. Yıl.
Urbina, F. J. (2012). A Critique of Proportionality. The American Journal of Jurisprudence.
Yıldırım, T. (1991). Temel Hak ve Hürriyetlerin Sınırlanmasında Sınırlamanın Sınır. AÜSBFD, 465-474.