TÜRKİYE CUMHURİYETİ’NİN KURULUŞ YILLARINDA ESKİÇAĞ TARİH ARAŞTIRMALARINA GENEL BİR BAKIŞ

Türkiye'de, Eskiçağ Tarih araştırmaları ve arkeolojik faaliyetler, ağırlıklı olarak Osmanlı İmparatorluğu'nun son döneminde ve genellikle de yabancı bilim insanlarının çalışmalarıyla başlamıştır. Ancak, yine bu dönemde başta Osman Hamdi Bey olmak üzere bir çok Osmanlı aydının antikite sahasındaki fedakârane çalışmaları da takdire şayan bir durum arz etmektedir. Bununla birlikte, Osmanlı'nın yıkılmasından hemen sonra Anadolu topraklarında kurulan genç Türkiye Cumhuriyeti'n de, bu faaliyetler çeşitli bilim disiplinlerine (Arkeoloji, Eskiçağ Dilleri ve Kültürleri gibi.) ayrılarak, büyük bir ilerleme kat ettiği de görülmektedir. Ayrıca, bilimsel faaliyet olarak dönemine damgasını vuran Türk Tarih Tezi ve Güneş-Dil Teorilerinin inkişafında da bu çalışmaların önemi ve etkisi yadsınamaz bir gerçektir. Cumhuriyetimizin kurucusu olan Gazi Mustafa Kemal Atatürk, büyük bir siyasi deha olduğu gibi aynı zamanda da düşünceleri ve reformlarıyla, başta Ortadoğu olmak üzere birçok Afrika ve Asya ülkelerini tesir altına aldığı da bilinmektedir. Binaenaleyh, eşine az rastlanır gerçek bir entelektüel ve fikir insanı olduğunu da ifade etmemiz sanırım yanlış olmayacaktır. Büyük bir entelektüel birikime sahip olan Atatürk'ün, hemen hemen her mevzuda olduğu gibi Türk Tarih Tezinin inkişafında da aklın ve pozitif bilimlerin esas alınması gerekliliğini tavizsizce savunduğu bilinmektedir. Bu yüzden de, sağlam temelleri olan Milli bir Tarih anlayışının/şuurunun Cumhuriyet Türkiye'sin de yeşerebilmesi için arkeoloji, antropoloji ve filoloji gibi birçok sosyal bilimlerin gelişimini de bizzat desteklediği görülmektedir. Bundan dolayıdır ki, Türk Tarih Kurumu, Türk Dil Kurumu ve Dil-Tarih Coğrafya Fakültesi (Ankara Üniversitesi) gibi birçok akademik yapıların tesisini de büyük bir özveriyle gerçekleştirmiştir. Bu çalışmaların yanı sıra, Türk biliminin gelişmesi için yurt dışına eğitim amaçlı birçok öğrencinin gönderildiği ve bunların içeresinde de muhakkak itibarla tarihçi, arkeolog ve antropologların da yer aldığı bilinmektedir. Ayrıca, 1930'ların başlarından itibaren yurtdışından gelen ve Türkiye'de ki çeşitli kurumlarda bilimsel faaliyetlerde bulunan yabancı bilim insanlarının da Türk bilimine önemli katlılar sağladığı görülmektedir. Bu dönem de, tüm maddi imkânsızlıklara rağmen büyük bir özveriyle Türk bilim insanları tarafından gerçekleştirilen arkeolojik kazılar, yüzey araştırmaları ve antropolojik çalışmalar Anadolu arkeolojisinin gelişimi açısından da büyük bir önem arz etmektedir. Ayrıca yurt içinde ve yurt dışında düzenlenen Uluslararası Kongrelere Türk bilim insanlarının katılımı da sağlanarak, Milli Tarih Tezinin tüm Dünya'ya deklarasyonu da gerçekleştirilmiştir. Bu arada, Türk bilim insanlarının desteği ile dönemin siyasi kadroları tarafından yürürlüğe konulan Eski Eserleri Koruma Kanunları, dönemin geçmişe bakış açısını göstermesi bakımından da büyük bir önem arz etmektedir. Ayrıca, Eğitim ve sosyo-kültürel alanda ki reformların hızla hayata geçirilmesi millî, modern ve hümanist bir toplumun bir an önce teşekkül ettirilme arzusunu göstermesi açısından da emsalsiz bir örnek teşkil etmektedir. Hülasa, 1920-1938 arası dönem bazı entelektüel bilim insanlarının da ifade ettiği üzere adeta Türkiye Rönesans'ının temellerinin atıldığı bir çağ olmuşturyabancı bilim insanlarının da Türk bilimine önemli katlılar sağladığı görülmektedir. Bu dönem de, tüm maddi imkânsızlıklara rağmen büyük bir özveriyle Türk bilim insanları tarafından gerçekleştirilen arkeolojik kazılar, yüzey araştırmaları ve antropolojik çalışmalar Anadolu arkeolojisinin gelişimi açısından da büyük bir önem arz etmektedir. Ayrıca yurt içinde ve yurt dışında düzenlenen Uluslararası Kongrelere Türk bilim insanlarının katılımı da sağlanarak, Milli Tarih Tezinin tüm Dünya'ya deklarasyonu da gerçekleştirilmiştir. Bu arada, Türk bilim insanlarının desteği ile dönemin siyasi kadroları tarafından yürürlüğe konulan Eski Eserleri Koruma Kanunları, dönemin geçmişe bakış açısını göstermesi bakımından da büyük bir önem arz etmektedir. Ayrıca, Eğitim ve sosyo-kültürel alanda ki reformların hızla hayata geçirilmesi millî, modern ve hümanist bir toplumun bir an önce teşekkül ettirilme arzusunu göstermesi açısından da emsalsiz bir örnek teşkil etmektedir. Hülasa, 1920-1938 arası dönem bazı entelektüel bilim insanlarının da ifade ettiği üzere adeta Türkiye Rönesans'ının temellerinin atıldığı bir çağ olmuştur.

A GENERAL VIEW AT PREHISTORIC ERA STUDIES DURING THE FIRST YEARS OF TURKISH REPUBLIC (1920-1938)

Prehistoric era studies and archaeological activities in Turkey mostly started with foreign scientists’ works during the end of the last period of Ottoman Empire. However, there are several Ottoman scholars such as Osman Hamdi Bey whose altruistic works on antiquity are praiseworthy. It is observed that just after Ottoman Empire collapsed, these works made great progress under several disciplines (Archaeology, Prehistoric cultures and languages etc. ) in the new Turkish republic founded in Anatolia. Besides, these studies had profound impact on the development of Turkish History Thesis and Sun Language Theory. As well as being a genius of politics, Gazi Mustafa Kemal Atatürk the founder of the republic is known to have influenced Middle Eastern, African and Asian countries. Also, we should state that he was a great intellectual with distinguished ideas. Having a great intellectual background, Atatürk is known to have argued that the reason and science should be taken as the basis in developing Turkish historical thesis as well as in all other issues. Thus, he supported the development of several related social sciences such as archaeology, anthropology and philology in order to enable the development of a national history conscious. He devotedly founded several institutions such as Turkish Historical Society, Turkish Language Association, the Faculty of Languages, History and Geography (of Ankara University). Along with these studies, it is also known that several researchers were sent abroad for scientific development and there were probably Türkiye Cumhuriyeti’nin Kuruluş Yıllarında Eskiçağ Tarih Araştırmalarına Genel… 359 Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 10/5 Spring 2015 historians, archaeologists and anthropologists among them. Besides, foreign scientists who came to Turkey from the early beginnings of 1930’s and worked in several institutions contributed much to Turkish science circles. Due to all financial problems, in this era, archaeological digs, surface studies and anthropological works are of great importance in terms of the development of Anatolian archaeology. Moreover, national history thesis has been declared to the world by participating national and international events. Reformist and partly humanist movement, started with Tulip Era, were experienced in anatoli only after 19th century. However, it is observed that after the foundation of Turkish Republic, modernism and humanism has developed with a national structure. The developments in social sciences such as arts, architecture, science and religion, which were main themes of Renaissances and Reform Era, were reinterpreted in modern Turkey in order to set a modern society. As a result of these studies, a new sense of history came into being and then national history thesis was suggested. The studies on archaeology, anthropology, philology and ancient history have all contributed in setting this thesis. As known, the studies of archaeology and prehistoric studies in Anatolia have started during the last period of Ottoman Empire. Yet, these studies were conducted by foreign scientists. Nemrut dig in 1883 and Sayda (Sidon) dig in 1887 by Osman Hamdi Bey were great movements for the development of Ottoman archaeology. Yet, due to the financial and political movements of the period, these studies could not reach at a desired level. Also, those activities in the era of Turkish Republic seemed to be merely digging activities or surface studies as important scientists such as Johann Joachim Winckelmann, John Frere, Jean- François Champollion, Ernest Renan, Henry Creswicke Rawlinson and B. Hrozny did not appear in Ottoman Era. In spite of all these problems it is inevitable to mention that Müze-i Hümayun (The Museum of the Palace) and the regulations to preserve the historical artifacts developed by the efforts of Osman Hamdi Bey, one of the most important scientists of the era, were crucial in terms of the development of archaeology and prehistoric studies. Turkish Republic, which was founded in a national form by Gazi Mustafa Kemal Atatürk and his friends, became a milestone for Turkey’s ancient history and archaeology with an innovative sense of history (Turkish History Thesis). In this era, the advent of scientists such as Hamit Zübeyir Koşay, Halet Çambel, A.M.Mansel and Şevket Aziz Kansu became a great reform for Turkey’s ancient history, archaeology and anthropology. Besides, it is undeniable that the works of foreign scientists, who came to İstanbul University and to the Faculty of Languages, History and Geography, contributed much to Turkish world of science. Gazi Mustafa Kemal Atatürk, the founder of Turkish Republic, is known to have followed all these activities and as he had a great background on these issues, he supported these activities. By the way, the act of preserving ancient monuments, passed by the politicans of the era and by the support of Turkish scientists, is quite important in reflecting the point of view of the era towards its past. Besides, enacting the reforms on educational, social and cultural 360 Sefa YILDIRIM Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 10/5 Spring 2015 fields are quite important in showing the desire of creating a national, modern and humanist society. All in all, as some intellectuals mentioned, the era between 1920 and 1938 became an era when the basics of Turkish Renaissance were set

PDF

___

ACIDUMAN, Ahmet “ Şânîzâde Mehmed Atâullah Efendi ve Mi’yârü’l-Etibbâ adlı eserinde çocuk hastalıkları”, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi 2009 ; 52: s.42-52.
AKDEMİR, Erhan., “Avrupa Aynasında Türk Kimliği” , Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi, Cilt:7. No:1, 2007 s.131-148.
AKIN, Galip., “Avrupa ve Osmanlı İmparatorluğu'nda İlk Antropolojik Çalışmalar” Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi 42,1-2 (2002) 9-21 .
AKURGAL, Ekrem., “Tarih İlmi ve Atatürk” Belleten Cilt 20.Sayı:80, 1956, s.582.
AKURGAL, Ekrem.,“Kyzikos ve Ergili Araştırmaları İon Yayılışının Tarihi Hakkında”, Anadolu (Anatolia) Sayı:1.1956, s.47.dpnt:20
ALKAN, Cevat “Eğitimci Ziya Gökalp”, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi Cilt: 20 Sayı: 1 Yayın Tarihi: 1987.s.235 vdd.
ALTUNTEK, N. Serpil “İlk Türk Matbaasının Kuruluşu ve İbrahim Müteferrika” Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi Cilt 10/Sayı 1/Temmuz 1993 s.191-197.
ANABOLU, Mükerrem Usman., “Anadolu Araştırmaları”, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, Protohistorya ve Önasya Arkeolojisi ve Eskiçağ Tarihi Anabilim Dalları Tarafından Yayınlanır. XVII/1.2004,s.165-171.
ARIK., Remzi Oğuz .,“Anadolu Arkeologya Tarihinde Alişar Hafriyatı”,Türk Tarih, Arkeologya ve Etnografya Dergisi”,Maarif Vekaleti tarafından neşrolunur.Devlet Matbaası,İstanbul,1933.Sayı :I.s.22-40
ARIK,Remzi Oğuz., “Türkiye Cumhuriyeti Maarif Vekâletince Yaptırılan KARALAR HAFRİYATI”, Türk Tarih, Arkeologya ve Etnografya Dergisi”,Devlet Matbaası.İstanbul,1934.Sayı:II.s.102-109.
ARIK, Remzi Oğuz., “Göllüdağ Hafriyatı”, Türk Tarih,Arkeologya ve Etnografya Dergisi. Kültür Bakanlığı tarafından neşr olunur. Devlet Basımevi,İstanbul1936,Sayı:III. s.3-19.
ARIK, Remzi Oğuz., “Türk Tarih Kurumu Tarafından Yapılan Alaca Höyük Hafriyatı 1935deki Çalışmalara ve Keşiflere Ait İlk Rapor.”, Türk Tarih Kurumu Yayınları.Seri.V.No.1. Ankara 1937.s.3
ARIKOĞLU, Ekrem., “Nostratik Dil Teorisi İçerisinde Altay Dilleri”, Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 4/8 Fall. 2009, s.177-184.
ATA, Bahri., “Atatürk,Tarih Öğretimi ve Müzeler” Türk Yurdu 20 (160),2000,s. 85-90
ATAÖV, Türkkaya., “The Principles of Kemalism” The Turkish Yearbook of International Relations (Milletlerarası Münasebetler Türk Yıllığı) Cilt: 20 Sayı: 0 Yayın Tarihi: 1980. s.22 vdd.
AYDIN, Suavi., “Arkeoloji ve Milliyetçilik/Toprak Altından Kimlik Devşirmek” Arkeoatlas Yaşayan Geçmişin Dergisi. İstanbul,NO:2010/01 Sayı:7-2010., s,126-140.
BELLETEN Cilt I.Türk Tarih Kurumu. Ankara .1937.s.3-9.
BÖLER, Tuncay., “Necip Asım Yazıksız ve Türk Diline Katkıları” Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi (Bahar) Sayı:25,2009 s.195-208
ÇAPA, Mesut., “Cumhuriyet’in İlk Yıllarında Tarih Öğretimi”, Ankara Üniversitesi, Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi,Sayı:29-30,Mayıs-Kasım 2002,s.39-55
ÇETİN, Yusuf., “Mustafa Kemal Atatürk Döneminde (1920-1938) Müze ve Eski Eserler Konusunda Yapılan Çalışmalar” Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi. Sayı : 12,2007,s.120.
DELİLBAŞI, Melek, “Tarih Araştırmalarında Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesinin Yeri- Panel” “Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi 66.Kuruluş Yıl Dönümü Anı Kitabı” Yayıma Hazırlayanlar: Arş. Gör. UYAR, Mustafa - Arş. Gör. KEÇİŞ, Murat., Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi yayınları, 2003.s.299 vd.
DEMİREL, Fatma Arzu., “Türkiye Antropolojisinin Tarihçesi ve Gelişimi üzerine” Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Yıl:3 Sayı:4 .(Bahar) 2011,s.128-134.
DİRİCAN, Murat., “Yaşamını Arkeolojiye ve Anadolu’ya Adamış Bir Bilim Kadını Halet Çambel”,Bilim ve Teknik.Sayı:359,1997,s.72-80
DOĞAN, Cem., “An Example to The Quest of Identity of The Second Constitutionalist Period:The Charter,Structure and Aims of Committee of The Unity of Ottoman Ethnic Elements.” – “II. Meşrutiyet’in Kimlik Arayışlarına Bir Örnek:İttihâd-ı Anâsır-ı Osmaniye Heyeti,Nizamnamesi,Yapısı ve Amaçları.” Turkish Studies-International Periodical For The Languages,Literature and History of Turkish or Turkic Volume 8/5 Spring 2013,Ankara-Turkey.s.173-192.
DÖNMEZ, Oğuz., “Türkiye’de Eski Eserler Hukuku” Ankara Barosu Dergisi 1985/3 s.448 vdd.
EFE, Aydın “Süleyman Hüsnü Paşa’nın Tarih Anlayışı”,Atatürk Üniversitesi, Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi Sayı:9,2004,s.207-215.
ERDEM,Y.T. “Atatürk Dönemi Arkeoloji Çalışmalarından Biri: Sultanahmet Kazısı”.Atatürk Araştırma Dergisi.2005. Sayı : 62 Cilt:XXI.S.747-774
ERDEMİR, Halil & ERDEMİR, Hatice P. ,“Atatürk’ün Ulus-Devlet Fikri Oluşumunda Eskiçağ Tarihi Kitaplarının Yeri”, Turkish Studies-International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 6/2 Spring.Turkey 2011, s.425-442
ERDOĞDU, Teyfur., “Millet mi O da ne demek? = Nation? What is that,” Sivil İnsiyatif,7, Ekim 2012. s.14 vd.
ESİN, Ufuk., “Türkiye Cumhuriyeti’nin 75.Yılında Atatürk Düşüncesinde Ulusal Kimliğin Oluşturulma Sürecinde Arkeoloji’nin Yeri: Dünü, Bugünü”, TÜBA Türkiye Bilimler Akademisi. Türkiye Cumhuriyeti’nin 75.Yılında Bilim “Bilanço 1923-1998” Ulusal Toplantısı I.Kitap II.Cilt, 1999, s.278 vdd.
GİRAY, Kıymet., “Cumhuriyetin İlk Mimarları” “Atatürk ve İnönü Dönemlerinde Türkiye’ye İltica Edip Fakültemizde Ders Veren Yabancı Bilim Adamları” “Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi 66.Kuruluş Yıl Dönümü Anı Kitabı” Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi yayınları 2003 .s.41-62
GÖÇGÜN, Önder., “Atatürk’ün , Araştırıcı, Sorgulayıcı, ‘Derin Tarih ve Dil Görüşü’ ve ‘Mu Medeniyeti’ ”,Belgi Dergisi, Sayı 1(Kış 2011/I) s.1-13
GÖZAYDIN, Nevzat., “Atatürk ve İnönü Dönemlerinde Türkiye’ye İltica Edip Fakültemizde Ders Veren Yabancı Bilim Adamları” “Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi 66.Kuruluş Yıl Dönümü Anı Kitabı” Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi yayınları 2003 .s.35-39.
GÜLEÇ, İsmail., “İstanbul Üniversitesi Tarihinden Bahseden Yedi Kitap”, Türk Dili Ve Edebiyatı Dergisi 30 (2012),s. 230.
İNALCIK, Halil., 1963, “Atatürk ve Atatürk Devrimi Üzerinde Yabancı Tarihçiler” Türk Kültürü Sayı:13. Yıl:2 Kasım 1963, s.55 vd.
İNALCIK, Halil., “Tarih ve Akademi” ,TÜBA Konferansları ,Ocak 2001,s.10 vdd
İNAN, Afet .,“Türk Tarih Kurumunun Arkeoloji Faaliyeti”, BELLETEN,Cilt II. Nisan 1938.Sayı:5-6.s.5-12.
KANSU, Şevket Aziz., “Anadolu’nun Irk Tarihi Üzerine Antropolojik Bir Tetkik [1]”, Belleten, Türk Tarih Kurumu, Cilt.III., II.Kânun 1939 Sayı:9,s126-131
KANSU., Şevket Aziz & TUNAKAN., Seniha “1937-1939 Yıllarında Eskişehir’de, Yazılıkaya’da Yapılan Kazıda Çıkarılmış Olan Frik Çağına Ait Kafanın Antropolojik İncelenmesi”,Belleten,Türk Tarih Kurumu,Türk Tarih Kurumu Basımevi-Ankara.1947, Cilt:XI,Sayı:41,42,43,44,s.181-187
KARLIĞA, Bekir., “Türkçenin Batı’ya açılan Penceresi: Kâtip Çelebi.” http://www.tded.org.tr/images/logo/x/katip_celebi.pdf 05.08.2013
KOŞAY, Hâmit Zübeyr., “Ankara Gazi Orman Fidanlığında Bulunan Eserler” Türk Tarih, Arkeologya ve Etnografya Dergisi”,Maarif Vekaleti tarafından neşrolunur.Devlet Matbaası,İstanbul,1933.Sayı:I.s.5-21
KOŞAY,Zübeyr., Hamit “Türkiye Cumhuriyeti Maarif Vekâletince Yaptırılan AHLATLIBEL HAFRİYATI”, Türk Tarih, Arkeologya ve Etnografya Dergisi”, Devlet Matbaası.İstanbul,1934.Sayı:II.s.2-21.
KÖKTEN, İ.Kılıç., “Bazı Prehistorik İstasyonlar Hakkında Yeni Gözlemler.” 1947, s.224 vd.,232 vd., Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi Cilt: 5 Sayı: 2 Sayfa: 223-239
MADRAN, Emre., “Cumhuriyet’in İlk Otuz Yılında Koruma Alanın Örgütlenmesi I” Orta Doğu Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Dergisi. (16:1-2) 1996, s.59-97,63,76 vd,78,81 vd.,96 vdd.
MAZIOĞLU, Hasibe., “Fakültedeki Anılarım: Türk Dili ve Edebiyatındaki Öğretim” ” , “Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi 66.Kuruluş Yıl Dönümü Anı Kitabı”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi yayınları 2003,275-284.
MORRIS, Sarah P., “ Potnia Aswiya: Anatolian Contributions to Greek Religion,” in Potnia: Deities and Religion in the Aegean Bronze Age . Aegaeum,2,(2001),s.423-434.
ÖKTEM, Ülker., "Charles Darwin'in Evrim Kuramı'nın Tanzimattaki Etkileri", Araştırma, XIV, A.Ü. Mtb. Ankara,1992, s.243 vd.
ÖZ, Şaban., “Cumhuriyetin İlk Yıllarında Medeniyet Tasavvurları-Ahmet Ağaoğlu (1869-1939)
Özelinde-” Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 4/3 Spring. 2009, s.1794-1803.
ÖZ, Tahsin., “Ahmet Fethi Paşa ve Müzeler”, Türk Tarih, Arkeologya ve Etnografya Dergisi, Milli Eğitim Bakanlığı Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü Tarafından Yayımlanır.–Milli Eğitim Basımevi. Sayı:V İstanbul 1949,.s.10vdd.
ÖZDOĞAN, Mehmet., “ Yazısız Zamanlar –Tarih Öncesi” Arkeoatlas Yaşayan Geçmişin Dergisi. Sayı 1- 2002 s.24-33
PORTER, James I.., “What Is “Classical” about Classical Antiguity?Eight Propositions.” ARION I3.I SPRING/SUMMER 2005.s.27-61.
SELÇUK, Senem Sönmez., “Milliyetçilik Üzerine: Bir Literatür Taraması” Journal of Yaşar University 2011,23 (6) s.3862 vdd.
ŞAHİN, Hasan Ali., “Cumhuriyetin 80. Yılında Kültepe Kaniš Kazıları.” ,Erciyes Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Sayı:22,Yıl:2007/1.s.152vd.
ŞİMŞEK, Ufuk., “Milliyetçilikler ve Milletin Oluşumu Üzerine Bir İnceleme” Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2009 13(2) s. 89 vdd.
TURAN, Şerafettin., “ Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’nin Türkiye’nin Bilim, Eğitim ve Kültürel Yaşamındaki Yeri” “Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi 66.Kuruluş Yıl Dönümü Anı Kitabı” Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi yayınları 2003 s.203-234; UMUNÇ, Himmet, “Doğu ve Ötekilik: İngiliz Seyahatnamelerinde Türk Kimliği (Lady Montagu ve Richard Chandler), bilig Dergisi Yaz 2013/sayı 66 s.297-314.
ÜÇYİĞİT, Ekrem., “İlk ve Orta Öğrenimde Tarih Okullarımızda Tarih Öğretimi” Felsefe Kurumu Seminerleri, Türk Tarih Kurumu, Ankara,1977,s.270.
ÜLGER, Mustafa., “19.Yüzyıl Osmanlı’da Felsefi Tercüme Faaliyetlerine Bir Bakış” Fırat Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi 13:2,2008,s.300 vd.
YILDIRIM, Recep .,“Atatürk’ten Günümüze Eskiçağ Tarihi ve Arkeoloji Çalışmaları”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi Cilt:II Sayı:6-7 Yayın Tarihi:1996/1997, s. 33-47.
YILDIZ, Fatih & ÇELİK, Fikret. , “Türk Batıcılığının Milliyetçi –Muhafazakârlık Üzerinden Tenkidi: Erol Güngör Örneği “ bilig Yaz 2012/sayı 62 s.274 vdd.
http://tdkkitaplik.org.tr/kurultay01/K010803.pdf /
http://tdkkitaplik.org.tr/kurultaylar.asp?kurultay=01 / 05.08.2014;
http://eprints.sdu.edu.tr/465/1/TS00617.pdf / 05.08.2014
http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_content&view=article&id=77 05.08.2014
http://www.dtcf.ankara.edu.tr/fakulte_yon.php 11.08.2014;
http://dergiler.ankara.edu.tr/detail.php?id=44&sayi_id=1567&makale_id=17013. 10.09.2013.
http://edebiyat.istanbul.edu.tr/?p=53 11.05.2014
http://www.ankarabarosu.org.tr/siteler/ankarabarosu/tekmakale/1985-3/2.pdf. 15.10.2014
http://jfa.arch.metu.edu.tr/archive/0258-5316/1996/cilt16/sayi_1_2/59-97.pdf 15.10.2014.
http://edebiyat.istanbul.edu.tr/antalyabolgesimerkezi/?p=6570. 29.09.201