TÜRKİYE CUMHURİYETİ İLE AVUSTURYA CUMHURİYETİ ARASINDA 28 OCAK 1924 TARİHİNDE İMZALANAN DOSTLUK ANTLAŞMASI, İKAMET VE TİCARET MUKAVELELERİ*

Osmanlı ve Avusturya Macaristan İmparatorlukları I. Dünya Savaşı'nda yenilmiş ve savaştan sonra yıkılıp parçalanmışlardır. İtilaf Devletleri'nin savaşın sonunda Osmanlı Devleti ile imzaladıkları Mondros Mütarekesi'nden sonra işgale uğrayan Anadolu'da, İtilaf Devletleri'ne karşı bir milli mücadele başlamış ve başarıya ulaşmıştır. 29 Ekim 1923 tarihinde ise Türkiye Cumhuriyeti kurulmuştur. Avusturya Macaristan İmparatorluğu'ndan ise Avusturya, Macaristan, Çekoslovakya ve Yugoslavya devletleri doğmuştur. Sınırları oldukça küçülen ve zayıf bir hale gelen Avusturya Devleti önce cumhuriyet ilan etmiş sonrasında ise Almanya'ya bağlanma kararı almıştır. Fakat İtilaf Devletleri bu birleşmeyi kabul etmemiş ve Avusturya yoluna tek başına devam etmek zorunda kalmıştır. Bundan sonraki dönemde siyasi ve ekonomik olarak büyük sıkıntılar yaşayan Avusturya, II. Dünya Savaşı öncesi Almanya tarafından ilhak edilinceye kadar istikrarsızlıktan kurtulamamıştır. Türkiye Cumhuriyeti ve Avusturya Cumhuriyeti 28 Ocak 1924 tarihinde İstanbul'da bir dostluk antlaşması ve ikamet ve ticaret sözleşmeleri imzalamışlardır. Bu antlaşma ve sözleşmeler iki devlete ve bu devletlerin vatandaşlarına oldukça avantajlı durumlar sağlamış ve I. Dünya Savaşı'ndan sonra İtilaf Devletleri'nin baskısı ile ilişkileri kesilmiş olan iki ülkeyi yeniden birbirine yaklaştırmıştır.

THE TREATY OF FRIENDSHIP, AND ESTABLISHMENT AND TRADE AGREEMENTS SIGNED ON JANUARY 28, 1924 BETWEEN THE REPUBLIC OF TURKEY AND THE REPUBLIC OF AUSTRIA

Defeated in World War I, the Ottoman Empire and the AustroHungarian Empire collapsed and were dissolved. A national struggle against the Allies was launched in Anatolia invaded after the Armistice of Moudros signed between the Allies and the Ottoman State, and this struggle came to fruition. The Republic of Turkey was established on October 29, 1923. The Austro-Hungarian Empire was broken into the separate countries of Austria, Hungary, Czechoslovakia, and Yugoslavia. Becoming weaker within its shrunken borders, the Austria was proclaimed as a republic, and decided to join Germany. However, the Allies rejected this union, and forced Austria to stand alone. Suffering big political and economical problems for the following period, Austria could not recover from instability until its annexation by Germany before World War II. The Republic of Turkey and the Republic of Austria signed a treaty of friendship, and trade and establishment agreements on January 28, 1924 in Istanbul. The treaty and agreements ensured both these two states and their citizens very favorable conditions, and reestablished their relationship that was severed by the pressure of the Allies after World War I

PDF

___

Ba?bakanlık Cumhuriyet Ar?ivi, 30..10.0.0/ 129.930..2.
Ba?bakanlık Cumhuriyet Ar?ivi, 30..10.0.0/ 233.574..1.
Ba?bakanlık Cumhuriyet Ar?ivi, 30..18.1.1/7.37..5.
ZABITLAR
Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi, C:VIII ve VIII / I , (25 Mart 1340 (1924) Tarihli Yirmi Birinci ?ctimadan 24 Nisan 1340 (1924) Tarihli Kırkdördüncü ?ctimaa Kadar ), Ankara, 1975.
GAZETELER
Hakimiyet-i Milliye
Resmi Ceride
Takvim-i Vakayi
Tasvir-i Efkâr
Tevhid-i Efkâr
Vakit
Vatan
Zaman
KİTAP ve MAKALELER
ARMAOĞLU Fahir, 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi (cilt1-2: 1914-1995), ?stanbul, 1996.
AYDEM?R ?evket Süreyya, Tek Adam Mustafa Kemal 1922-1938, III, ?stanbul, 1999.
BARAN Tülay Alim, ,,,,Mondros Mütarekesi Gereğince Osmanlı ?mparatorluğu"ndan Ayrılan Alman ve Avusturya Vatanda?larının Durumu"", Belleten, LXVIII, Ankara, Nisan 2003, s:139-151.
Condition of Peace with Austria Treaty of Peace Between The Prıincipal Allied And Associated Powers And Austria, Washington, 1919.
DEVELL?OĞLU Ferit, Osmanlıca- Türkçe Ansiklopedik Lügat Eski ve Yeni Harflerle, Ankara, 1998.
ER?M Nihat, Devletlerarası Hukuku ve Siyasi Tarih Metinleri, I, ( Osmanlı ?mparatorluğu Andla?maları ), Ankara, 1938.
JELAVICH Barbara, Modern Austria Empire & Republic, 1800-1986, Australia, Melbourne, 1987.
MACM?LLAN Margaret, Paris 1919, 1919 Paris Barı? Konferansı ve Dünya"yı Deği?tiren Altı Ayın Hikâyesi, (çev: Belkıs Di?budak), Ankara, 2004.
OKUR Mehmet, ,,,,Mondros Mütarekesi Sonrasında Osmanlı Devleti"nde Bulunan Alman ve Avusturya Vatanda?larının Ülkelerine Gönderilmesi Meselesi"", Atatürk Ara?tırma Merkezi Dergisi, XX, Sayı: 60, Ankara, Kasım 2004, s: 705-726.
ÖKÇÜN A. Gündüz, Ökçün Ahmet R., Türk Antla?maları Rehberi (1920-1973), Ankara, 1974.
POTYEMK?N Vladimir,S. Baru?in, A. Efimov,E.Kosminski,?. Mintz,A. Naroçnitski,A. Pakratova,V. Sergeyev,S.Skazin,V. Kvotsov,N. Koltchanovsky,E. Tarle, Uluslararası ?li?kiler Tarihi -Diplomasi Tarihi-, II, (çev: Attila Tokatlı), ?stanbul, 2009.
RENOUV?N Pıerre, Birinci Dünya Sava?ı 1914- 1918, (çev: Adnan Cemgil), ?stanbul, 1982.
SOYSAL ?smail, Türkiye"nin Siyasal Andla?maları (1920-1945), I, Ankara, 2000.
Treaty Of Peace With Germany, Newyork, September 1919.
TUNÇAY Mete, Türkiye Cumhuriyeti"nde Tek-Parti Yönetimi"nin Kurulması (1923-1931), ?stanbul, 1999.
Uluslararası ?li?kiler Sözlüğü, (Hazırlayan: Ülke Arıboğan, Gülden Ayman, Beril Dedeoğlu), (Derleyen: Faruk Sönmezoğlu), ?stanbul, 2010.
YE??L Ahmet, Türkiye Cumhuriyeti"nde ?lk Te?kilatlı Muhalefet Hareketi Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası, Ankara, 2002.