Yaşar AKDEMİR, Hasan KAVRUK, TURKISH IN YUNUS EMRE

TURKISH IN YUNUS EMRE

Yunus Emre, Türkçenin varlığını koruması, yaşaması, bir edebiyat ve kültür dili olup gelişmesi yolunda çaba sarf etmiş büyük şairlerin başında gelir. Bu çalışmanın amacı Yunus Emre'nin eserlerinin Türk diline katkılarını, Türk dilinin tarihi seyrindeki yerini tespit etmektir. Çalışmada eserlerinin ses, şekil, cümle yapısı incelenerek Yunus Emre'nin dili hakkında değerlendirme yapılacaktır. Sonuçta Yunus Emre'nin eserleriyle Türk diline önemli katkılar yaptığı tespit edilmiştir. Bu kayda göre Yunus Emre, H. 648/M. 1240-1 tarihinde doğmuş, 82 yıllık bir hayattan sonra H, 720/M. 1320-1 tarihinde vefat etmiştir. H. VIII. asrın başlarını veyahut H. 730-735/ M. 1329/1334 yıllarını şairin ölüm tarihi olarak kabul etmek gerekir. Yunus Emre'nin en önemli eseri "Divan"ıdır. Bu eserinde, aruz ölçüsüyle ve gazel şeklinde yazılmış şiirler de vardır. Fakat en güzel şiirleri hece ölçüsüyle, dörtlükler halinde söylemiş olduğu ilâhilerdir. Kafiye olarak genellikle halk ve tekke şiirindeki geleneğe uyarak daha çok yarım kafiye ve redif kullanılmıştır. Risaletü'n-Nushiyye kısa mensur bölüm dışında mesnevi biçimiyle ve aruz ölçüsüyle yazılmış didaktik bir eserdir. Tasavvufi bir nasihatname olan eser XIII. ve XIV. yy. Türk edebiyatının ilk ve en güzel örneklerindendir. 13 beyitlik bir başlangıçla kısa bir mensur girişle beraber 600 beyitten müteşekkildir. Başlangıçta 13 beyitlik, Fa'ilatün Fa'ilatün fa'ilün vezniyle yazılan manzum bölümden sonra, mesnevinin bölümleri gelmektedir. Bu bölümler Mefa'ilün Mefa'ilün Fe'ulün vezniyle yazılmıştır.

TURKISH IN YUNUS EMRE

Yunus Emre,is one of the greatest poets who struggled much fort he Turkish language to maintain its existence and to develop as a top language of culture and literature. This work aims to establish his literatture's contrıbutıons to the Turkish language and historical process of it. The work focuses on analysing the sound, form and sentence structure and assessing Yunus Emre's work of art. İn conclusion, it is established that Yunus Emre made great contributions to the Turkish language and literatureThis recording, Yunus Emre, H. 648 / M. Born on 1240-1, after a life of 82 years H, 720 / M. He died on 1320-1. H. VIII. Or the heads of the century H. 730-735 / M. 1329/1334 as the date of death of the poet to accept the years. Yunus Emre's most important work, "Divan" and could. This book, written in the form of prosodic measure, and lyric poems are also available. But the most beautiful poems syllable, had said in quatrains. Rhyming poetry, usually people and the lodge. Tradition of folk poetry usually lodge in rhyme and assonance, and redif used more than obeying. Except for a short prose section Risaletü'n-Nushiyye mesnevi didactic work written form and measure of prosody. XIII, the work is a mystical nasihatname. and XIV. century. The first and most beautiful examples of Turkish literature. 600 together with a brief introduction to prose couplet 13 couplets composed of a baseline.

PDF

___

AKSAN, Doğan (1995), Şiir Dili ve Türk Şiir Dili, Ankara, Engin Yayınları.

AKSAN, Doğan (2000), Her Yönüyle Dil, Ana Çizgileriyle Dilbilim, Ankara, Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Yayınları.

AKSAN, Doğan (2005), Yûnus Emre Şiirinin Gücü, Ankara, Bilgi Yayınları. BANARLI, Nihad Sami (1998), Resimli Türk Edebiyatı Tarihi I, ?stanbul, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.

BA?GÖZ, ?lhan (1999), Yunus Emre I: İnceleme, II ve III: Şiirlerinden Güldeste (MEB Dünya Klasikleri Dizisi"nden alınarak Cumhuriyet gazetesi Yayınları), ?stanbul.

B?LGEG?L, Kaya (1984), Türkçe Dilbilgisi, ?stanbul.

CAFEROĞLU, Ahmet (1968), Eski Uygur Türkçesi Sözlüğü, ?stanbul.

CAFEROĞLU, Ahmet (1972), "Yûnus Emre"de Arkaik Unsurlar", TDED, c.XX, s. 6.

CAFEROĞLU, Ahmet (1984), Türk Dili Tarihi, ?stanbul.

CEM?LOĞLU, ?smet (2001); Dede Korkut Hikâyeleri Üzerinde Söz Dizimi Bakımından Bir İnceleme, Ankara, Türk Dil Kurumu Yayınları.

DEM?REL, Özcan (1999); Türkçe Öğretimi, ?stanbul, MEB Yayınları. Derleme Sözlüğü (1963- 1982), Türk Dil Kurumu, Ankara.

DEVEL?OĞLU, Ferit, (1970); Osmanlıca-Türkçe Lügat (Eski ve Yeni Harflerle), Ankara, Ak Kitabevi Yayınları.

D?LÇ?N, Cem (1983), Yeni Tarama Sözlüğü, Ankara, TDK Yayınları.

D?LÇ?N, Cem (1992), Yûnus Emre'nin Şiirlerinde Türkçenin Gücü: Türk Dili, No: 487: 30- 49.

EM?ROĞLU, ?brahim (2002), Sufi ve Dil, ?stanbul, ?nsan Yayınları. ERG?N, Muharrem (1962), Türk Dilbilgisi,

FUAT, Memet (1995), Yûnus Emre, ?stanbul.

GABAIN, A.Von (1988), Eski Türkçenin Grameri, (Çev. Mehmet Akalın ) TDK Yayınları, 532. TTK Basımevi.

GENCAN, Tahir Nejat (2001), Dilbilgisi, Ankara, Ayraç Yayın evi.

GÖÇGÜN, Önder (1995), Dünden Bugüne Yûnus Emre, Ankara.

KARAHAN, Leyla (1995), "-sa/se Eki Hakkında" , Türk Dili. S. 526, s.45-54.

KARAHAN, Leyla (1998), Türkçede Söz Dizimi, Ankara, Akçağ Yayınları.

TATÇI, Mustafa (2005), Yûnus Emre Külliyatı, 3 cilt, I Tahlil, II Tenkitli Metin, III Risaletü"nNushiyye, cilt ?stanbul. MEB Yayınları.

TATÇI, Mustafa(2001), Yûnus Emre İle İlgili Makaleler, Ankara, MEB Yayınları.