TÜRKİYE TÜRKÇESİNDE EMİR KİP(LİK)İ ÜZERİNE

Türkçe gramer çalışmalarında emir kip(lik)i ile istek kip(lik)i bağımsız iki ayrı kip(lik) olarak değerlendirilmekte, ancak birçok çalışmada, konuyu açıklamak üzere verilen örnekler, söz konusu kip(lik)lerin işaretledikleri kavramsal alanların ayrımını ortaya koyacak nitelikte olmamaktadır. Emir kip(lik)inin işaretleyicileriyle ilgili bilgiler, kaynaktan kaynağa farklılık göstermekte, kimi kaynakta, emir, hiçbir biçim birim kullanılmadan sağlanır denirken, kimisinde ikinci tekil kişi hariç, diğer kişilerde, emir ve kişiyi birlikte işaretlediği bildirilen biçim birimler sıralanmaktadır. Yine, bazı kaynaklarda, kişinin kendi kendine emir veremeyeceği, dolayısıyla birinci kişi emir çekiminin olmadığı bildirilirken, bazılarında bu görüşün aksi savunulmaktadır. Sayılan tutarsızlıklar/çelişkiler, yaklaşım farklılıklarından kaynaklanan karmaşa, konunun öğretimini büyük ölçüde güçleştirmektedir. Bu çalışmada, emir kip(lik)inin öğretimini güçleştiren söz konusu sorunlara açıklık getirilerek, sorunların çözümüne katkı sunmak amaçlanmıştır. Bu amaçla öncelikle kip, kiplik, görünüş, emir, istek kavramları üzerinde durulmuş, daha sonra Eski Türkçeden Türkiye Türkçesine uzanan çizgide istek kipinden bağımsız bir emir kipinin var olup olmadığı, bu kipin varlığına dayanak gösterilen örnekler üzerinden sorgulanmıştır. Ulaşılan verilerden şu sonuç çıkarılmıştır: Emir, hiyerarşik bir ilişki düzeninde gerçekleşen özellikli bir istek türüdür. Konuşanın eylemin işlenmesiyle/işlenmemesiyle ilgili tutumunu yansıtan bir kipliktir. Bu kipliğin biçim bilgisel, sözlüksel, söz dizimsel ve bürünsel türlü işaretleyicileri vardır. Eski Türkçeden Türkiye Türkçesine uzanan çizgide birincil işlevi emir bildirmek olan ve altı kişiye göre çekimi bulunan standart bir kip mevcut değildir. Gramer çalışmalarında emir kipi olarak sunulan -AyIm, -AlIm; -Ø, -Xn(Xz); -sXn, - sXnlAr biçim dizisi bir isteme kipidir. Emir bildirme, bu dizinin birinci tekil kişi çekimi hariç, diğer kişi çekimlerinin çok sayıdaki işlevlerinden sadece biridir.

ON THE IMPERATIVE MOOD/MODALITY IN TURKISH ABSTRACT In the studies on Turkish grammar, the imperative mood/modality and the optative mood/modality are treated as two separate moods/modalities; however, in several studies examples given to explain this topic fail to highlight the distinction between the conceptual areas which are marked by the moods in question. Information on markers of the optative mood/modality differ from one resource to another; in some resources, it is suggested that imperative is expressed without using any morphemes, while in others the morphemes which are thought to mark the imperative and the person together for all persons except for the second person singular are listed. Moreover, in some studies it is advocated that the person cannot give imperatives to himself/herself, thus there is no conjugation of the first person singular, but in other studies this idea is opposed. These inconsistencies/discrepancies and the complexity stemming from the differences in approaches hamper teaching of this subject to a great extent. In the present study, it was aimed to highlight the problems hampering teaching of the optative mood/modality and thus contributing to the solutions of the said problems. To this end, first of all the concepts of mood, modality, aspect, imperative and optative were examined, and then whether there was a distinctive imperative mood different from the optative mood in the period from Old Turkish to Modern Turkish was investigated over the samples supporting the existence of such a mood. The following result was concluded from the data that were gathered: Imperative is a kind of featured desire which is achieved in an order of hierarchical relationships. It is a mood which reflects the speaker’s attitude toward the carrying out the action or not carrying out it. This mood has morphological, lexical, syntactic and prosodic markers. In the period from Old Turkish to Modern Turkish, a standard mood the primary function of which was to express imperatives and which had conjugations of six persons did not exist. In fact, the structure, -AyIm, -AlIm; -Ø, -Xn(Xz); -sXn, -sXnlAr, which was proposed as the imperative mood in studies of grammar is an optative mood. Expressing imperatives is only one of many functions of this structure in conjugations of different persons, except for the first person singular.

PDF

___

ADALI Oya (1979). Türkiye Türkçesinde Biçimbirimler, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.

AHANOV Kaken (2008). Dil Biliminin Esasları (Aktaran: Murat CERİTOĞLU), Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.

ALPTEKİN A. Zeki (2005). Türki Dillerin Güneybatı Grubunda İstek ve Gereklik Anlatan Fiil Kipleri, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat.

ASLAN DEMİR Sema (2007). Türkiye Türkçesinde İsteme Anlam Birimi: Dilbilgisel ve Toplum Dilbilimsel Bir İnceleme, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı, Türk Dili Bilim Dalı Doktora Tezi, Ankara.

ASLAN Sema (2005). “Türkiye Türkçesinde Sezdirmeye Dayalı Rica Stratejileri”, Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, 1: 114-126.

ASLAN Sema (2007). “İstek Kipliği, Gerçeklik ve Gerçekleştirilebilirlik”, VII. Uluslararası Dil, Yazın ve Deyişbilim Sempozyumu, 2-5 Mayıs 2007, Konya.

ATALAY Besim (1999). Divanü Lûgat-it-Türk Tercümesi III, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.

AY Özgür (2004). “Türkiye Türkçesi Ağızlarında Fiil Çekimlerinde Kullanılan İahıs Ekleri Üzerine”, V. Uluslararası Türk Dili Kurultayı Bildirileri I, 20-26 Eylül 2004, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, s. 319-342.

AYDIN Özgür (2007). “Türkçede Üçüncü Kişi Buyrum Yapıları”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 47: 151-163.

BALCI Tahir (2003). “„Edat‟ Bağlamında Sözcük Türlerine Yeni Bir Yaklaşım”, TÖMER Dil Dergisi, 122: 7-16.

BANGUOĞLU Tahsin (2000). Türkçenin Grameri, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.

BAYRAKTAR Nesrin (2012). “Türkçede Emir ve Rica Bildiren Kullanımlar Üzerine”, Uluslararası Yaşayan Türkçe Bilgi Şöleni, 30 Mayıs-1 Haziran 2012, İstanbul (Yayımlanmamış bildiri).

BENZER Ahmet (2008). Fiilde Zaman, Görünüş, Kip ve Kiplik, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkçe Eğitimi Anabilim Dalı, Türkçe Öğretmenliği Bölümü Doktora Tezi, İstanbul.

BİLGİN Muhittin (2006). Anlamdan Anlatıma Türkçemiz, Anı Yayınları, Ankara.

BOZ Erdoğan (2012). Türkiye Türkçesi Biçimsel ve Anlamsal İşlevli Biçimbilgisi (Tasnif Denemesi), Gazi Kitabevi, Ankara.

BURAN Ahmet (1999). “Türkçede Kelimelerin Ekleşmesi ve Eklerin Kökeni”, 3. Uluslararası Türk Dil Kurultayı 1996, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, s. 207-214.

CAFEROĞLU Ahmet (1971). “Türkçemizdeki -İ ıl ve -gil Emir Eki”, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten 1971, s. 1-10.

CAFEROĞLU Ahmet (2000). Türk Dili Tarihi, Alfa Yayınları, İstanbul.

DELİCE H. İbrahim (2000). “Türk Dilinde İşlevsel Ek Tasnifi Denemesi”, Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, 24: 221-235.

DELİCE H. İbrahim (2002). “Yüklem Olarak Türkçede Fiil”, Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, 2: 185-212.

DELİCE H. İbrahim (2012). “Türkçede Fiil Çekimlerine Yeni Bir Bakış”, VII. Uluslararası Türk Dili Kurultayı, 24-28 Eylül 2012, Ankara (Yayımlanmamış bildiri).

DEMİR Nurettin, ASLAN Sema (2010). “Sıklık Kopyası Örneği Olarak İstek Eki -(y)A”, Turkish Studies, 5/4: 276-290.

DEMİR Nurettin, YILMAZ Emine (2005). Türk Dili El Kitabı, Grafiker Yayınları, Ankara.

DENY Jean (1941). Türk Dili Grameri (Osmanlı Lehçesi) (Çeviren: Ali Ulvi ELÖVE), İstanbul Maarif Matbaası, İstanbul.

DİLAÇAR Agop (1971). “Gramer: Tanımı, Adı, Kapsamı, Türleri, Yöntemi, Eğitimdeki Yeri ve Tarihçesi”, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten 1971, s. 83-145.

DİLAÇAR Agop (1974). “Türk Fiilinde „Kılınış‟la „Görünüş‟ ve Dilbilgisi Kitaplarımız”, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, s. 159-171.

DİZDAROĞLU Hikmet (1963). Türkçede Fiiller, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.

DİZDAROĞLU Hikmet (1976). Tümce Bilgisi, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.

DOĞAN Gürkan (1997). “Buyurmayan Buyrum Tümceleri”, VII. Uluslararası Türk Dilbilimi Konferansı Bildirileri, Ankara, s. 249-256.

EDİSKUN Haydar (1999). Türk Dilbilgisi, Remzi Kitabevi, İstanbul.

EKER Süer (2006). Çağdaş Türk Dili, Grafiker Yayınları, Ankara.

ERCİLASUN A. Bican (1994). “Türkçe‟de Emir ve İstek Kipi Üzerine”, Türk Dili, 505: 3-9.

ERCİLASUN A. Bican (2004). Başlangıçtan Yirminci Yüzyıla Türk Dili Tarihi, Akçağ Yayınları, Ankara.

ERDAL Kadir vd. (2010). Ortaöğretim Dil ve Anlatım 10, Ders Kitabı (Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu tarafından ders kitabı olarak kabul edilmiştir.), Zambak Yayınları, İstanbul.

ERGİN Muharrem (1985). Türk Dil Bilgisi, Boğaziçi Yayınları, İstanbul.

ERK EMEKSİZ Zeynep (2008). “Türkçede Kiplik Anlamının Belirsizliği ve Anlamsal Roller”, Dil Dergisi, 141: 55-66.

GABAIN A. Von (2000). Eski Türkçenin Grameri (Çev. Mehmet Akalın), Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.

GENCAN Tahir Nejat (1979). Dilbilgisi, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.

GÖTZ Manfred (2005). “Dilbilgisel Ulamların İşlevleri Üzerine Bir Deneme”, Prof. Dr. Fikret Türkmen Armağanı, Kanyılmaz Matbaası, İzmir, s. 303-310.

GÜLENSOY Tuncer-FİDAN Mustafa (2004). Türkçe Yeni Sarf ve Nahiv Dersleri (Yazarı: Mithat Sadullah), Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.

GÜLSEVİN Gürer (1997). Eski Anadolu Türkçesinde Ekler, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.

GÜLSEVİN Gürer (1999). “Eski Türkiye Türkçesinde İstek Kipi Üzerine”, TDK-Fransız Anadolu Araştırmaları Enstitüsü, Osmanlı Türkçesi Öncesi: Eski Türkiye Türkçesi Toplantısı, İstanbul. s. 1-13.

GÜLSEVİN Gürer (2000). “Türkiye Türkçesindeki Zaman ve Kip Çekimlerinde Birleşik Yapılar Üzerine”, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten 1997, s. 215-224.

GÜLSEVİN Gürer (2008). “Türkiye Türkçesinde İstek Kipi Üzerine”, III. Uluslararası Büyük Türk Dili Kurultayı, Bilkent Üniversitesi, Girne-KKTC. s. 1-9.

HATİBOĞLU Vecihe (1981). Türkçenin Ekleri, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.

HENGİRMEN Mehmet (1998). Türkçe Temel Dilbilgisi, Engin Yayınevi, Ankara.

KARAAĞAÇ Günay (2012). Türkçenin Dil Bilgisi, Akçağ Yayınları, Ankara.

KARABABA Z. Canan-SALTIK Olcay (2012). “Yabancı Dil Olarak Türkçenin Öğretiminde Buyrum ve İstek Kipinin Görünümü ve İşlevleri”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12/3: 180-189.

KARABACAK Esra (2002). Müyessiretü‟l-Ulûm (Yazarı: Bergamalı Kadri), Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.

KARABAĞ İmran (2000). “Türkçede Kip ve Kiplik Olgusu”, Türk Dili, 585: 275-278.

KARADEMİR Fevzi (2009). “-mA Olumsuzluk Biçimbiriminin „Kip‟le İlgisi ve Olumsuz Fiil Çekimlerinin Adlandırılması Sorunu”, Turkish Studies, 4/3: 1343-1374.

KARADOĞAN Ahmet (2009). Türkiye Türkçesinde Kılınış, Divan Kitap Yayınları, Ankara.

KARAHAN Leyla (1996). Anadolu Ağızlarının Sınıflandırılması, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.

KARAHAN Leyla (1998). “Birleşik Kipli Fiillerde Çokluk Eki -lar‟ın Yeri”, Türk Dili, 563: 381- 387.

KARTALLIOĞLU Yavuz (2011). Klasik Osmanlı Türkçesinde Eklerin Ses Düzeni, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.

KERİMOĞLU Caner (2011). Kiplik İncelemeleri ve Türkçe, Dinozor Kitabevi, İzmir.

KESKİN Raşit (2004). Türkçe Dil Bilgisi ve Kompozisyon Bilgileri, Çizgi Kitabevi, Konya.

KOCAMAN Ahmet (1983). “Türkçede Kip Olgusu Üzerine Görüşler”, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten 1980 - 1981, s. 81-85.

KOCASAVAŞ Yıldız (2004). Türkçede Şahıs Zamirleri, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.

KOÇ Nurettin (1996). Yeni Dilbilgisi, İnkılap Yayınları, İstanbul.

KOÇ Raşit (2006). Tanzimat‟tan Cumhuriyet‟e Türkçenin Öğretimindeki Gelişmeler ve Aşamalar, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı, Türk Dili Bilim Dalı Doktora Tezi, Van.

KOMİSYON (2010). İlköğretim Türkçe 7 Öğretmen Kılavuz Kitabı, Milli Eğitim Bakanlığı Devlet Kitapları, Özgün Matbaacılık, Ankara.

KORKMAZ Zeynep (1989). “Eski Anadolu Türkçesindeki -van/-ven, -vuz/-vüz Kişi ve Bildirme Eklerinin Anadolu Ağızlarındaki Kalıntıları”, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten 1964, s. 43-65.

KORKMAZ Zeynep (1993). “Dilimizin Dünkü ve Bu Günkü Sorunları ve Çözüm Yolları”, Türk Dili, 500: 155-180.

KORKMAZ Zeynep (2002). “Türkiye Türkçesindeki Gramer Çalışmaları ve Çalışmaların Günümüzdeki Durumu”, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten, s. 41-60.

KORKMAZ Zeynep (2003a). Türkiye Türkçesi Grameri (Şekil Bilgisi), Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.

KORKMAZ Zeynep (2003b). Gramer Terimleri Sözlüğü, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.

KORKMAZ Zeynep vd. (2001). Yüksek Öğretim Öğrencileri İçin Türk Dili ve Kompozisyon Bilgileri, Yargı Yayınları, Ankara.

MEHMET SADIK (2006). Üss-i Lisân-ı Türkî, (Yayıma hazırlayanlar: Recep Toparlı - Ali Ilgın), Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.

MİTHAT SADULLAH (2004). Türkçe Yeni Sarf ve Nahiv Dersleri (Yayıma hazırlayanlar: Tuncer Gülensoy-Mustafa Fidan), Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.

OYMAK Rıfat (2004). “Türkçe Öğretiminde -Dilbilgisel- Bir Biçimbirim/Ulam Olan „Kip‟ Kavramının Biçimdizimdeki İşlevi İle Kavrama Düzeyi ve Geleneksel Dilbilgisi Eleştirisi”, III. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, (6-9 Temmuz), İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Malatya.

ÖNER Mustafa (2004). “Yarlık Sözü Hakkında”, TİKA I. Uluslararası Türkoloji Sempozyumu, (31 Mayıs-4 Haziran 2004, Simferepol/Kırım-Ukrayna. s. 1-5.

ÖZ ÖZCAN Aynur (2012). “Özbek Türkçesinde ve Türkiye Türkçesinde Emir-Seslenme Ünlemleri”, Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, 2: 106-118

ÖZÇELİK Sadettin-ERTEN Münir (2011). Türkiye Türkçesi Dilbilgisi, Diyarbakır.

ÖZDEMİR Emin (1968). “Türkçede Fiillerin Çekimlenişine Toplu Bir Bakış”, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten 1967, s. 177-203.

ÖZKAN Mustafa (2000). Türk Dilinin Gelişme Alanları ve Eski Anadolu Türkçesi, Filiz Kitabevi, İstanbul.

ÖZYETGİN Melek (2006). “Tarihten Bugüne Türk Dili Alanı”, (Conference) Chinese Academy of Social Science, Sino-Foreign Relationship Department of Institute of History, Beijing (CHINA) (23 January 2006). www.eurasianhistory.com. PALA İskender (2011). Od, Kapı Yayınları, İstanbul.

SAĞLIK İaban (2011). “1. 2. 3. İahıs Anlatım İmkânları”, Hece Öykü Dergisi (Dosya: Öyküde Bakış Açısı), 47: 71-82.

SARIÇİYİL Fatmahan (2008). İstek ve Emir Kiplerinin Öğretimi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, İzmir.

SARIÇOBANOĞLU Arif- HİİMANOĞLU Murat (2004). “Türkçedeki Buyrum Cümlelerinin Edimbilimi Üzerine”, Dil Dergisi, 123: 31-48.

SAUSSURE Ferdinand (1998). Genel Dilbilim Dersleri, (Çeviren: Berke VARDAR), Multilingual Yayınları, İstanbul.

SEBZECİOĞLU Turgay (2004). “Türkçede Kip Kategorisi ve -yor Biçimbiriminin Kipsel Değeri”, Dil Dergisi, 124: 18-33.

SEREBRENNİKOV B. A.-GADJİEVA N. Z. (2011). Türk Yazı Dillerinin Karşılaştırmalı Tarihî Grameri (Çevirenler: Tevfik HACIYEV-Mustafa ÖNER), Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.

SERTKAYA Osman Fikri (1988). “Bolsunİ ıl Tep Tediler”, Uluslararası Türk Dili Kongresi (26 Eylül-3 Ekim 1988), Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara. s. 135-142.

SÜLEYMAN HÜSNÜ PAİA (2006). İlm-İ Sarf-ı Türkî (Yayıma hazırlayanlar: Recep ToparlıDilek Yücel), Türk Dil Kurumu Yayınları Ankara.

ŞAHİN Hatice (2005). “Türkçede Zaman Belirleyicileri ile Kip ve Zaman Eklerinin Uyumu”, Prof. Dr. Fikret Türkmen Armağanı, Kanyılmaz Matbaası, İzmir, s. 649-654.

ŞAHİN Hatice (2003). Eski Anadolu Türkçesi, Akçağ Yayınları, Ankara.

ŞANLI Cevdet (2000). “Göktürk Yazıtlarında Emir Kipinin Kullanılış İekilleri, Cümlelerdeki Durumları ve Anlam Yükleri”, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten 1997, s. 237-244.

TAŞBAŞ Erhan (2012). “Eski Türkçede Kişi Ekleri”, VII. Uluslararası Türk Dili Kurultayı, 24-28 Eylül 2012, Ankara (Yayımlanmamış bildiri).

TEKİN Talat (1980). “3. Kişi İyelik Eki Üzerine”, Ankara Dilbilim Çevresi Genel Dilbilim Dergisi, 7-8: 10-17.

TEKİN Talat (2003a). Orhon Yazıtları, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.

TEKİN Talat (2003b). Orhon Türkçesi Grameri, Kitap Matbaası, İstanbul.

TİMURTAŞ Faruk K. (1994). Eski Türkiye Türkçesi, XV. Yüzyıl, Gramer-Metin-Sözlük, Enderun Kitabevi, İstanbul.

TİMURTAŞ Faruk K. (2000). Osmanlı Türkçesi Metinleri II, Alfa Yayınları, İstanbul.

TOPALOĞLU Ahmet (1989). Dil Bilgisi Terimleri Sözlüğü, Ötüken Yayınları, İstanbul.

TÖMER (2010). Yeni Hitit Yabancılar İçin Türkçe Çalışma Kitabı II, Ankara Üniversitesi Yayınları, Ankara.

TÖMER (2011). Yeni Hitit Yabancılar İçin Türkçe Ders Kitabı I/Yeni Hitit Yabancılar İçin Türkçe Öğretmen Kitabı I, Ankara Üniversitesi Yayınları, Ankara.

TÜRK Vahit vd. (2011). Eski Anadolu Türkçesi Dersleri, Kesit Yayınları, İstanbul.

TÜRKYILMAZ Fatma (1999). Tasarlama Kiplerinin İşlevleri, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.

UĞURLU Mustafa (2003). “Türkiye Türkçesinde „Bakış‟ („Aspektotempora‟)”, Türkbilig, 5: 124- 133.

UZUN Nadir E. (2000). Anaçizgileriyle Evrensel Dilbilgisi ve Türkçe, Multilingual Yayınları, İstanbul.

ÜSTÜNOVA Kerime (2004). “Dilek Kiplerinde Zaman Kavramı”, Türk Dili, 635: 678-686.

VARDAR Berke (2001). Dilbilimin Temel Kavram ve İlkeleri, Multilingual Yayınları, İstanbul.

VARDAR Berke vd. (1998). Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü, ABC Kitabevi, İstanbul.

VURAL Hanifi-BÖLER Tuncay (2011). Ses ve Şekil Bilgisi, Kesit Yayınları, İstanbul.

YAMAN Ertuğrul (1999). Türkiye Türkçesinde Zaman Kaymaları, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.

YİĞİT U. Kemal (2007). Dil ve Anlatım Yardımcı Kitabı 10. Sınıf (Yeni programa ve MEB ders kitaplarına uygun olarak hazırlanmış öğretmen ve öğrenci kılavuzu), Kılavuz 2006 Yayınları, İstanbul.

ZÜLFİKAR Hamza (1991). Terim Sorunları ve Terim Yapma Yolları, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.

http://www.sil.org/linguistics/glossary_fe/glossary.asp?entryid=5100

http://tdkterim.gov.tr/bts/