TÜRK VE ALMAN BORSALARINDA FİYAT-HACİM İLİŞKİSİNİ İNCELEMEYE YÖNELİK KARŞILAŞTIRMALI BİR ANALİZ

Sermaye piyasalarında hisse senetlerine ait işlem hacmi ve hisse senedi fiyatları birbirinden etkilenen iki önemli finansal değişken olarak kabul edilmektedir. Gerek işlem hacmi gerekse hisse senedi fiyatları yatırımcıların sermaye piyasasında halka arz olunan portföylere yatırım yapma kararları üzerinde önemli rol oynamaktadır. İşlem hacmi hem hisse senediyle ilgili piyasaya gelen yeni bilgileri hemde yatırımcıların beklentilerindeki değişimlerle ilgili bilgileri yansıtmaktadır. Piyasalarda gerçekleşen düşük işlem hacmi piyasanın likit olmadığını, yüksek işlem hacmi ise piyasanın likit olduğunu göstermektedir. Bu ve benzeri nedenlerden dolayı piyasalarda istikrar ve güvenin hâkim olması ve yatırımcılarında sağlıklı birtakım kararlar alması için hisse senetlerinin fiyatını etkileyen değişkenlerin doğru bir şekilde tespit edilmesi gerekmektedir. Bu çalışma, Türkiye’nin en büyük 30 şirketini içeren Borsa İstanbul 30 (BİST 30) ile Almanya’nın en büyük 30 şirketini içeren Deutscher Aktienindex (DAX) endeksinin kapanış fiyatları ile işlem hacmi arasındaki dinamik ilişkiyi karşılaştırmalı olarak incelemeyi amaçlamaktadır. Çalışmada BİST 30 (XU030) ve DAX (GDAXI) endeksinin kapanış fiyatları ile işlem hacmi arasındaki ilişki 17.05.2010 ile 03.08.2017 tarihleri arasında günlük verileri kullanılarak endeks bazında ele alınmıştır. Endekslerin kapanış fiyatları ve işlem hacimleri arasındaki ilişkinin olup olmadığını ortaya koymak ve ilişkinin varlığı durumunda ilişkinin yönünü belirlemek için Granger Nedensellik Analizi kullanılmıştır. Analiz sonucunda BİST 30 endeksinde işlem hacminden kapanış fiyatına, DAX 30 endeksinde ise kapanış fiyatından işlem hacmine doğru bir nedensellik tespit edilmiştir.

A COMPARATIVE ANALYSIS ON THE PRICE-VOLUME RELATIONSHIP IN TURKISH AND GERMAN STOCK EXCHANGES

Transaction volume of equity shares in capital markets and stock prices are regarded as two important financial variables that are affected by each other. Because both transaction volume and stock market prices play an important role in investors' decisions to invest in publicly traded portfolios of capital markets. The transaction volume reflects not only new information on the stock market of investors in a market but also the one about changes in investors' expectations. The low transaction volume occuring in the markets indicates that the market is not liquid, while the high transaction volume shows that the market is liquid. Because of that reason and similar ones, the variables affecting the price of stocks must be correctly identified so that stability and confidence in the markets will dominate and investors can make healthy decisions. The study aims to conduct a comparative analysis on the dynamic relationship between closing prices and trading volumes of both Borsa Istanbul 30 (BIST 30) index which covers the largest 30 companies of Turkey and Deutscher Aktienindex (DAX) index which covers the largest 30 companies of Germany. The relationship between closing prices and trading volumes of BIST 30 (XU030) and DAX (GDAXI) indices were analyzed on index basis using the daily data of 5.17.2010 - 8.3.2017 period. Granger Causality Analysis was utilized to determine whether closing prices and trading volumes of both indices were related and if any, the direction of the relationship. The analysis from trading volumes to closing prices for BIST 30 index, a causality from closing prices to trading volumes was found for DAX 30 index.

PDF

___

Başçı, E., Özyıldırım, S., & Aydoǧan, K. (1996). A Note on Price-Volume Dynamics in an Emerging Stock Market. Journal of Banking & Finance, 20(2), 389-400.
Bayraktaroğlu, A. ve Nazlıoğlu, Ş. (2009) “Hisse Senedi Fiyat-Hacim İlişkisi: İMKB’de İşlem Gören Bankalar İçin Doğrusal ve Doğrusal Olmayan Granger Nedensellik Analizi”, İktisat İşletme ve Finans Dergisi, 24(277):85-109.
Choi, K. H., Jiang, Z. H., Kang, S. H., & Yoon, S. M. (2012). Relationship between Trading Volume and Asymmetric Volatility in The Korean Stock Market. Modern Economy, 3(05), 584.
Clark, P. K. (1973). A Subordinated Stochastic Process Model with Finite Variance for Speculative Prices. Econometrica: journal of the Econometric Society, 135-155.
Copeland, T. E. (1976). A Model of Asset Trading under The Assumption of Sequential Information Arrival. The Journal of Finance. 31, 1149-1168.
Crouch, R. L. (1970). A Nonlinear Test of TRe random-Walk Hypothesis. The American Economic Review, 60(1), 199-202.
Engle, R. F. and Granger, C. W. J. (1987), “Co-integration and Error-correction: Representation,Estimation and Testing”, Econometrica, Vol. 55, No : 2, pp. 255-276.
Çukur, S., Gümrah, Ü. ve Üstün GÜMRAH, M. (2012) “İstanbul Menkul Kıymetler Borsasında Hisse Senedi Getirileri ve İşlem Hacmi İlişkisi”, Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 5(1): 20- 35.
Elmas, B. ve Yıldırım, M. (2010), “Kriz Dönemlerinde Hisse Senedi Fiyatı ile İşlem Hacmi İlişkisi: İMKB’de İşlem Gören Bankacılık Sektör Hisseleri Üzerine Bir Uygulama”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(2),37-46.
Epps, T. W., & Epps, M. L. (1976). The Stochastic Dependence of Security Price Changes and Transaction Volumes: Implications for The Mixture of Distributions Hypothesis. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 305-321.
Gökçe, A. (2002). İMKB'de Fiyat-Hacim İlişkisi: Granger Nedensellik Testi. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(3), 1-6.
Granger, C. W. (1969). Investigating Causal Relations by Econometric Models and Cross-Spectral Methods, Econometrica: Journal of the Econometric Society, 424-438.
Harris, L. (1986). Cross-Security Tests of The Mixture of Distributions Hypothesis. Journal of Financial and Quantitative Analysis, 21(1), 39-46.
Jennings, R. H., Starks, L. T., & Fellingham, J. C. (1981). An Equilibrium Model of Asset Trading with Sequential Information Arrival. The Journal of Finance, 36(1), 143-161.
Lee, B.S. & Rui, O. (2002) “The Dynamic Relationship between Stock Return and Trading Volume: Domestic and Cross-Country Evidence” Journal of Banking and Finance, 26:51-78.
Lucey, B. M. (2005). Does Volume Provide Information? Evidence from The Irish Stock Market. Applied Financial Economics Letters, 1(2), 105-109.
Mahajan, S., & Singh, B. (2008). An Empirical Analysis of Stock Price-Volume Relationship in Indian Stock Market. Vision, 12(3), 1-13.
Maziah, H. (2016). Granger-Couse Effect on Trading Volume and Stock Return Volatility: Evidence from Malaysian ACE Market (Doctoral Dissertation, Universiti Utara Malaysia).1-76.
Osborne, M. F. M. (1959) Brownian Motion in the Stock Market. Operations Research, 1 (March April 1959), 145-173.
Pathirawasam, C. (2011). The Relationship between Trading Volume and Stock Returns. Journal of Competitiveness, 3(3).
Rashid, A. (2007) “Stock Prices and Trading Volume: An Assessment for Linear and Nonlinear Granger Causality”, Journal of Asian Economics, 18, 595–612.
Smirlock, M. & Starks, L. (1988) “An Empirical Analysis of Stock-Price Volume Relationship”, Journal of Banking and Finance, 12(1):31-41.
Taş, O., Tokmakçıoğlu, K. ve Çevikcan, G. (2016) “Borsa İstanbul’da Pay Senedi Getirileri ile İşlem Hacmi Arasındaki İlişki”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(1):11-30.
Temel Nalın, H. ve Güler, S. (2013) “İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda İşlem Hacmi İle Getiri İlişkisi”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 59:135-148.
Umutlu, G. (2008) “ İşlem Hacmi ve Fiyat Değişimleri Arasındaki Nedensellik ve Dinamik İlişkiler: İMKB’de Bir Ampirik İnceleme”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(1): 231- 246.
Ying. C. C. (1966). Stock Market Prices and Volumes of Sales. Econometrica, 34 (3), 676- 686.
Yörük, N., Erdem, C., & Erdem, M. S. (2006). Testing for Linear and Nonlinear Granger Causality in The Stock Price–Volume Relation: Turkish Banking Firms’ Evidence. Applied Financial Economics Letters, 2(3), 165-171.
https://tr.investing.com