Turhal, Karadeniz Bölgesi’nin Orta Karadeniz Bölümü’nde idari anlamda Tokat iline bağlı olup Canik Dağları’nın güneyindeki tektonik depresyonlar içerisinde yer alır. Coğrafi anlamda Yeşilırmak Havzası’na dâhil olan araştırma alanı, Kazova- Turhal- Zile tektonik depresyonun orta kesiminde ve Turhal Ovası içerisinde yer alır. Bu çalışmada Turhal şehrinin nüfus özellikleri incelenmiştir. Çalışmanın amacı şehirleşmenin demografik bir karakter gösterdiği Turhal’da şehir nüfusunun gelişimini ve sosyo-ekonomik özelliklerini incelemek olup aynı zamanda Turhal’daki nüfus kaybına dikkat çekmektir. Araştırma alanının depremsellik, zemin sıvılaşması, taşkın ve sel felaketi, erozyon gibi önemli jeolojik ve jeomorfolojik problemlerinin bulunması üzerinde yaşayan nüfusun ayrıntılı incelenmesini gerekli kılmaktadır. Turhal; bulunduğu coğrafi konumun sağladığı avantajlar, fiziki ve beşeri kolaylıklarla 2000 yılına kadar Orta Karadeniz’in önemli bir yerleşim merkezi olmuştur. Demiryolu istasyonunun varlığı, başta şeker fabrikası olmak üzere birçok ekonomik yatırımın gerçekleşmesi, hizmet sektörünün hızla gelişmesi gibi nedenlerle şehrin nüfus yapısı önemli ölçüde değişmiştir. Çalışmada öncelikle nüfusun tarihi gelişimi verilmiştir. Araştırma alanının Cumhuriyet öncesi nüfusu ile ilgili bilgilere salnamelerden, tahrir defterlerinden vb. kaynaklardan; Cumhuriyet dönemi nüfus bilgilerine ise DİE (Devlet İstatistik Enstitüsü)’nin 1935-2000 yıllarını kapsayan genel nüfus sayımı sonuçları ile TUİK (Türkiye İstatistik Kurumu)’in ADNKS (Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi) 2007-2012 ulaşılmıştır. Araştırma alanının Cumhuriyet dönemiyle birlikte şehirsel bir yerleşme niteliği kazanması, nüfus yapısındaki değişikliklerin büyük oranda bu dönemde gerçekleşmesi, sahaya ait düzenli ve güvenilir nüfus verilerine 1935 yılıyla birlikte ulaşılabilmesi gibi nedenlerle araştırma alanının cumhuriyet dönemi nüfusu detaylı olarak incelenmiştir. Çalışmada Turhal’ın yıllara göre kır- şehir nüfusunda gerçekleşen değişim nedenleri ve sonuçlarıyla birlikte ortaya konulmuştur. Bu değişim ortaya koyulurken araştırma alanının kır- şehir nüfusu tablo ve grafik kullanılarak görselleştirilmiştir. Ayrıca nüfus artış hızı ve nüfus artış oranı yıllar itibariyle Türkiye, Tokat ve Turhal ölçeğinde karşılaştırmalı olarak verilmiştir. Nüfusun yaş ve cinsiyet özelliklerinin sosyoekonomik açıdan önemli yansımaları vardır. Bu nedenle yaş ve cinsiyet özellikleri yıllar itibariyle incelenmiş, çocuk nüfustaki, yetişkin nüfustaki ve yaşlı nüfustaki değişim ortaya konulmuş ve gelecekte Turhal’ın nasıl bir nüfus yapısına sahip olacağı tahmin edilmeye çalışılmıştır. Turhal’da 65 yaş üstü nüfusunun toplam nüfus içerisindeki payının giderek artması ve günümüzde % 10’u bulması gelecekte çok genç bir nüfus yapısına sahip olmayacağı tespit edilmiştir. Yine Turhal’da nüfusun cinsiyet yapısında 1985 yılına kadar erkek nüfus fazlalığı, 1985 yılından sonra bu durumun değişmesi Turhal’ın göç alan bir yerleşme iken göç veren bir yerleşme konumuna gelmesinin bir göstergesi olarak belirlenmiştir. Bunun yanı sıra nüfusun eğitim durumu, nüfusun ekonomik özellikleri ve Turhal’ın şehirleşme karakterini belirleyen göçler ayrıntılı olarak incelenmiştir. Nüfusun eğitim durumu okuryazarlık durumu, bitirilen eğitim düzeyi açısından incelenmiş, yıllara göre nüfusun eğitim durumunda cinsiyet açısından gözlenen değişiklikler ve günümüzdeki durumu Türkiye ile karşılaştırılarak verilmiştir. Çalışan nüfusun ekonomik faaliyet kollarına göre dağılımı 1985, 2000 ve 2009 yılına göre incelenmiş, nüfusun en çok hangi ekonomik faaliyet kolunda çalıştığı nedenleriyle birlikte ortaya koyulmuştur. Buna göre tarım fonksiyonunda ve sanayi fonksiyonunda çalışan nüfusun oranı yıllar içerisinde azalırken hizmet sektöründe çalışan nüfusun oranı günümüze kadar artarak gelmiş ve Turhal hizmet fonksiyonunun ağırlıkta olduğu bir şehir yerleşmesi konumuna gelmiştir. Şehrin aldığı ve verdiği göçler Tokat iline ait diğer ilçelerle birlikte verilmiş, ayrıca 2012 yılına ait Turhal’ın net aldığı göç, verdiği göç, ve net göç hızı ortaya koyulmuştur. Cumhuriyet dönemi; nüfusu 1945 Öncesi dönem, 1945-1985 Arası Dönem, 1985-2000 Arası Dönem, 2000 Sonrası Dönem olarak incelenmiştir. 1945 öncesi dönemde araştırma alanının bir kasaba niteliğinde olduğu ve nüfusunun on binin altında olduğu belirlenmiştir. Söz konusu dönemde araştırma alanının nüfus artış hızı ve nüfus artış oranları düşük seviyelerdedir. 1945-1985 devresi 40 yıllık bir süreyi kapsamakta olup, şehir nüfusunda oransal olarak en fazla artışın yaşandığı, şehirleşmenin hızlandığı ve nüfus artış oranları ve artış hızlarının rekor seviyeleri bulduğu dönemdir. Belirtilen zaman dilimi içerisinde Turhal nüfusu 7,4 kat artmıştır.