SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMEN ADAYLARININ BARIŞ KAVRAMINA İLİŞKİN METAFORLARI
Bu araştırma, sosyal bilgiler öğretmen adaylarının barış kavramına ilişkin sahip oldukları metaforları ortaya çıkarmak amacıyla yapılmıştır. Araştırmada nitel araştırma yaklaşımlarından biri olan "fenomenoloji" (olgubilim) deseni kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu, amaçlı örnekleme yönteminin bir alt türü olan maksimum çeşitlilik örnekleme tekniği kullanılarak oluşturulmuştur. Öğretmen adaylarının barış kavramına ilişkin sahip oldukları metaforların ortaya çıkarılabilmesi amacıyla araştırmacılar tarafından hazırlanan veri toplama aracı kullanılmıştır. Veri toplama aracının uygulamasından sonra elde edilen veriler üzerinde içerik analizi yapılmıştır. Yapılan analizlerden elde edilen sonuçlara göre, 153 öğretmen adayı tarafından dokuz kategori altında incelenebilecek toplam 92 metafor oluşturulduğu ortaya çıkmıştır. Elde edilen bu dokuz kategori: ihtiyaç, birlik ve beraberlik, özgürlük, masumiyet, emek isteyen bir süreç, yaşanılabilir bir ortam, düzen, güçlük, ve bakış açısı şeklinde isimlendirilmiştir. Araştırmada barış kavramına ilişkin en fazla tekrar edilen ilk dokuz metafor: güvercin (10), su (9), kardeşlik (7),huzur (7), özgürlük (6), mutluluk (5), çocuk (5), çocuğun gülümsemesi (4) ve yaşamdır (4)'tır. Öğretmen adaylarının barış kavramına ilişkin geliştirdikleri metaforların %93,47'si olumlu iken % 6,53 ise olumsuzdur. Bu bulgulara göre, öğretmen adaylarının çoğunun barış kavramına ilişkin sahip oldukları algının olumlu olduğu söylenebilir. Araştırmanın sonuçlarına dayanarak, barış kavramının somutlaştırılmasında tek bir metafor yerine birbirinden farklı pek çok metaforun kullanılması, bu kavramın etkili bir şekilde kazandırılmasına önemli katkılar sağlayacağı söylenebilir
METAPHORS OF SOCIAL STUDIES INSTRUCTOR CANDIDATES ABOUT PEACE
This study is conducted to reveal the metaphors which are owned by social studies instructor candidates. In the study, phenomenology pattern which is one of the qualitative research approaches. The study group of the research is constructed by using maximum variety sampling method, which is a subcategory of aimed sampling method. In order to reveal the instructor candidates’ metaphors about peace concept, the data collection tools, which are developed by researchers, are utilized. The content analysis is performed to the collected data. According to the results obtained by the conducted analysis, it is found that by 153 instructor candidates 92 metaphors, which can be investigated in 9 categories, are created. The name of these categories are “need, unity and cooperation, freedom, innocence, process that requires effort, a habitable environment, order, complicacy and perspective. The first 9 metaphors that are repeated by teacher candidates are as following: pigeon (10), water (9), brotherhood (7), peace (7), freedom (6), happiness (5), child (5), smile of child (4) and life (4). While the 93.47 percent of metaphors, which Teacher candidates relate to peace notion, are positive, 6.53 percent of these metaphors are negative. According to these findings, it can be noted that most of the teacher candidates have positive perception related to peace concept. Due to research findings, in concretization of the Peace concept instead of using one metaphor, using many different metaphors will contribute to the acquisition of this concept effectively. (5), child (5), smile of child (4), life (4) and World (4). 92 metaphors which are created by teacher candidates are investigated in 9 categories. Discussion and Conclusions: From the findings of the research, it can be said that instead of using single metaphor for explaining peace notion, using various different metaphors simplify to understand the peace, which is abstract concept. While the 93.47 percent of metaphors, which Teacher candidates relate to peace notion, are positive, 6.53 percent of these metaphors are negative. According to these findings, it can be noted that most of the teacher candidates have positive perception related to peace concept. There exist 16 metaphors in “needs” category which has the highest frequency (31). When we look at the metaphors in this category, we observe indispensible life elements such as water, air, sun, breath, love and medicine. Due to these findings, it can be argued peace concept reminds some teacher candidates of cognitive symbols which are required to maintain the human life such as water, air and sun. In unity and cooperation category which has highest frequency (29) after “needs”, there us 17 metaphors. When we examine the metaphors in this category, these reflect a synergy in which people are connected with honest ties such as brotherhood, friendship, relative, happiness and peace. As a result of these outcomes, it can be claimed that peace concept is perceived as indicator of unity and cooperation by some teacher candidates. After the unity and cooperation category, the third place is occupied by freedom category, which is constituted by 28 teacher candidates and there exist 13 metaphors. In this category, metaphors such as pigeon, sky, freedom and rainbow evoking a atmosphere in which difference between people is respected and people live together without conflicting. Consequently, peace concept reminds some teacher candidates of freedom. According to other findings obtained in the study, it is found that some of teacher candidates perceive peace concept as innocence, a process that requires effort, a habitable environment and order. In innocence category, teacher candidates create metaphors which evoke purity, clarity and happiness such as smile of a child, children, white rose and smile of a baby. In “process that requires effort" category, teacher candidates create metaphors reminding of laboring for a purpose such as mathematics problem, passed exam and brainbox. When we examine the explanations of these metaphors, it is clear that some teacher candidates perceive peace as a process which requires struggling against difficulties and laboring to achieve peace. In “a habitable environment” category, while happiness, peace and joy metaphors are used; in “order”category, metaphors evoking an order in which people can live together in harmony under some rules, such as bee hive and playing at families, are created. According to these two categories which have different frequencies, peace concept reminds some of teacher candidates of an atmosphere in which people can live together happily, for others it evokes an environment in which order reigns
___
- Arslan, M. M. & Bayrakçı, M. (2006). Metaforik düşünme ve öğrenme yaklaşımının eğitim-öğretim açısından incelenmesi. Milli Eğitim Üç Aylık Eğitim ve Sosyal Bilimler Dergisi , 171, 100 - 108.
- Aydın, İ. S. & Pehlivan, A. (2010). Türkçe öğretmeni adaylarının “öğretmen” ve “öğrenci” kavramlarına ilişkin kullandıkları metaforlar. Turkish Studies İnternational periodical for the Languages, Litaratüre and History of Turkish or Turkic, 5(3), 818-842.
- Bektaş, M. & Karadağ, B. (2013). İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin yardımlaşma değerine yönelik geliştirdikleri metaforların incelenmesi. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic,8(8), 271-286.
- Cerit, Y. (2008). Öğretmen kavramı ile ilgili metaforlara ilişkin öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(4), 693-712.
- Coşkun, M. (2010). Lise öğrencilerinin iklim kavramıyla ilgili metaforları (Zihinsel İmgeleri). Turkish Studies. International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish and Turkic, 5(3), 919-940.
- Ekiz, D. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri (3. baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
- Ekiz, D. & Koçyiğit, Z. (2013). Sınıf öğretmenlerinin “öğretmen” kavramına ilişkin metaforlarının tespit edilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(2), 439-458.
- Fidan, M. (2014). Öğretmen adaylarının teknoloji ve sosyal ağ kavramlarına ilişkin metaforik algıları. The Journal of Academic Social Science Studies, 25(1), 483-496.
- Forceville, C. (2002). The identification of target and source in pictorial metaphors. Journal of Pragmatics, 34, 1–14.
- Güler, G., Akgün, L., Öçal, M. F. & Doruk, M. (2012). Matematik öğretmeni adaylarının matematik kavramına ilişkin sahip oldukları metaforlar. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(2), 25-29.
- Ilgar, M. Z. & Ilgar, S. C. (2013). Nitel bir araştırma deseni olarak gömülü teori (temellendirilmiş kuram). İZÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 197-247.
- Işık, Ö. (2014). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Öğretmen, Öğretme ve Öğrenme Kavramları ile İlgili Metaforik Algılarının Yapılandırmacı Yaklaşım Açısından İncelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
- İbret, B. Ü. & Aydınözü, D. (2011). İlköğretim II. kademe öğrencilerinin “dünya” kavramına ilişkin geliştirdikleri metaforlar. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(1),85-102.
- Karaşahin, A. (2015). Öğrencilerin Metaforik Sınav Algıları ile Velilerin Okula Yönelik Görüşleri Arasındaki İlişki. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Karaşahinoğlu, T. (2015). Ortaokullarda Beden Eğitimi Öğretmenine İlişkin Metaforik Algılar. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Kaya, M. F. (2014). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının çevre sorunlarına ilişkin algıları: metafor analizi örneği. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9(2), 917-931.
- Kelleci, D. (2014). Sınıf Öğretmeni Adaylarının İklim Kavramına İlişkin Algılarının Metafor Yoluyla İncelenmesi. Giresun Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Giresun.
- Kılıç, F. D. (2010). İlköğretim Beşinci Sınıf Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Dersinde Tarih Konuları Üzerinde Oluşturdukları Metaforların Söylem Analizi Tekniği ile İncelenmesi. Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
- Koç, E. S. (2014). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretmen ve öğretmenlik mesleği kavramlarına ilişkin metaforik algıları. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 47-72.
- Levine, P. M. (2005) Metaphors and Images of Classrooms, Kappa Delta Pi Record, 41(4),172- 175,DOI:10.1080/00228958.2005.10532066 http://dx.doi.org/10.1080/00228958.2005.10532066 Erişim Tarihi: 9/12/2015
- MEB, (2005 a). İlköğretim Sosyal Bilgiler 4.-5. Sınıf Programı. MEB Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, Ankara.
- MEB, (2005 b). İlköğretim Sosyal Bilgiler 6.-7. Sınıf Programı. MEB Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, Ankara.
- Nalçacı, A. & Bektaş, F. (2012). Öğretmen adaylarının okul kavramına ilişkin algıları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 239-258.
- Öztürk, Ç. (2007). Sosyal bilgiler, sınıf ve fen bilgisi öğretmen adaylarının ‘coğrafya’ kavramına yönelik metafor durumları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2), 55-69.
- Palmquist, R.A. (2001). Cognitive style and users’ metaphors for the web: An exploratory study. The Journal of Academic Librarianship, 27(1), 24-32.
- Saban, A. (2004). Giriş düzeyindeki sınıf öğretmeni adaylarının “öğretmen” kavramına ilişkin ileri sürdükleri metaforlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(2), 131-155.
- Saban, A. (2008). Okula ilişkin metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 55, 459-496.
- Saban, A. (2009). Öğretmen adaylarının öğrenci kavramına ilişkin sahip oldukları zihinsel imgeler. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 281-326.
- Sofı, G. D. (2015). Ortaokul Öğrencilerinin Beden Eğitimi ile İlgili Algılarının Metaforik Değerlendirilmesi. Kırıkkale Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Kırıkkale.
- Şahin, Ş. & Baturay, M. H. (2013). Ortaöğretim öğrencilerinin internet kavramın İlişkin algılarının değerlendirilmesi: Bir Metafor Analizi Çalışması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(1), 177- 192.
- TDK. (2013). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu.
- Tortop, H. S. (2013). Öğretmen adaylarının üniversite hocası hakkındaki metaforları ve bir değerlendirme aracı olarak metafor. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 3(2), 153-160.
- Tünkler, V. (2013). Vatandaşlık ve Demokrasi Eğitimi Programında Yer Alan Soyut Kavramların, Becerilerin ve Değerlerin Öğrencilere Kazandırılmasına İlişkin Metaforik Bir Yaklaşım. Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
- Weade, R., & Ernst, G. (1990). Pictures of life in classrooms, and the search for metaphors to frame them. Theory Into Practice, 29(2), 133-140.
- Yapıcı, İ. Ü. (2015). Lise öğrencilerinin biyoloji kavramına ilişkin metaforik algıları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(55), 139-147.
- Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri,(9. Baskı), Ankara: Seçkin.
- Yob, I. M. (2003). Thinking constructively with metaphors. Studies in Philosophy and Education, 22, 127–138.