Şefik YAŞAR, Başak KASA, Ömür GÜRDOĞAN BAYIR

SINIF ÖĞRETMENİ ADAYLARININ GÖRÜŞLERİNE GÖRE DEĞERLERİN ULUSAL VE EVRENSEL OLARAK SINIFLANDIRILMASI

Günümüzde bilgi ve teknolojinin hızla ilerlemesi dünya üzerinde sınırların kalkmasına ve toplumların birbiriyle yakınlaşmasına neden olmuştur. Bireylere yalnızca kendi içinde yaşadığı toplumun ya da ulusun bilgi, inanç, tutum ya da değerleri değil tüm ulusları ilgilendiren evrensel değerler de benimsetilmeye çalışılmaktadır. Bireyler informal olarak aileden öğrendikleri değerleri, eğitim yoluyla formal ve daha sistemli olarak kazanmaya devam etmektedir. Özellikle ilkokul bireyin temel bilgi ve becerilerinin yanı sıra kendi ulusal değerlerini ve evrensel değerleri kazanacağı ilk ve önemli bir eğitim basamağıdır. Bu değerlerin kazandırılmasında en önemli görev ise sınıf öğretmenlerine düşmektedir. Bu araştırmada değerlerin sınıf öğretmeni adaylarına göre ulusal ve evrensel değerler bağlamında nasıl sınıflandırıldığının ortaya konması amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2011-2012 eğitim-öğretim yılında Anadolu Üniversitesi ve İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültelerinin Sınıf Öğretmenliği Programında öğrenim gören 4. sınıf öğrencileri tarafından geliştirilen anket uygulanmıştır. Geliştirlen bu anket aracılığıyla hem nicel hem de nitel veriler elde edilmiştir. Nicel boyutta veriler yüzde, frekans ve ki kare ile nitel boyutta ise veriler betimsel analiz tekniğiyle analiz edilmiştir. Araştırma bulgularına göre sınıf öğretmeni adaylarının büyük çoğunluğunun halk oyunları değerini ulusal değer, bilimsellik değerini evrensel değer, adil olma değerini ise hem ulusal hem de evrensel değer olarak sınıflandırdıkları görülmüştür. Ayrıca sınıf öğretmeni adaylarının bazı değerlerde değerleri sınıflandırma biçimleri ile cinsiyetleri ve okudukları üniversite arasında anlamlı bir ilişkiye rastlanmıştır. Sınıf öğretmenlerinin görüşüne göre ulusal değerler bir ulusa özgü, evrensel değerler ise tüm dünyaya hitap eden değerlerdir

PDF

___

AKBAŞ, O. (2008). Değer eğitimi akımlarına genel bir bakış. Değerler Eğitimi Dergisi, 6(16), 9-27.

BELET, Ş. D. ve DEVECİ, H. (2008). Türkçe ders kitaplarının değerler bakımından incelenmesi. VII. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Sempozyumu Bildiler Kitabı içinde (s.765-773). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.

BOZOK, B. (2010). İlköğretim 8.sınıf görsel sanatlar dersinde milli değerlerin kazanılmasında milli bayramlarımızın etkisi (29 Ekim Cumhuriyet Bayramı ve Kurtuluş Savaşı Hikâyeleri Örneği). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

CHEEK, C. J. M. (1992). Building more stately mansions: The impact of teachers and literature on the development of student values. (Unpublished doctoral dissertation). Texas A & M University, USA.

CİHAN, N. (2014). “Okullarda değerler eğitimi ve Türkiye’deki uygulamaya bir bakış/Values Education at Schools and Its Practice in Turkey”, TURKISH STUDIES-International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-ISSN: 1308-2140,Volume 9/2 Winter 2014, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.6402, p. 429-436.

DEMİRCİOĞLU, İ. H. ve TOKDEMİR, M. A. (2008). Değerlerin oluşturulma sürecinde tarih eğitimi: amaç, işlev ve içerik. Değerler Eğitimi Dergisi, 6(15), 69-88.

ERCAN, İ. (2001). İlköğretim sosyal bilgiler programlarında ulusal ve evrensel değerler. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). On Sekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.

FİCHTER, J.J. (2012). Sosyoloji Nedir? (Çev. Nilgün Çelebi). Ankara: Anı Yayıncılık.

GERMAİNE, R. W. (2001). Values education influence on elementary students' self-esteem. (Unpublished doctoral dissertation). University of San Diego, USA

GÖMLEKSİZ, M. N. ve CÜRO, E. (2011). Sosyal Bilgiler dersi öğretim programında yer alan değerlere ilişkin öğrenci tutumlarının değerlendirilmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1), 95-134.

GÜLTEKİN, F. (2007). Tarih I dersinde işe koşulabilecek değer öğretiminin yeni yaklaşımlarının öğrencilerin “hoşgörü” değeri anlayışlarının gelişimine etkisi. (Yayınlanmış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

GÜZEL, D. (2013). 3. Sınıf hayat bilgisi ders kitaplarının temel evrensel değerleri içermesi bakımından incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.

HALSTEAD, J. M. ve TAYLOR, M. J. (1996). Values in education and education in values. London: TheFalmerPress.

İÇBAY, M. A., TEMİZ, N. ve KİRAZ, E. (2007). Are view of primary education first, second and third grade life science text books: a content analysis of moral values. Education and Values in Balkan Countries. Greece: Publishing House KyriakidisBrothers S. A.

İNAL, K. (1998). Türkiye’de ders kitaplarında demokratik ve milliyetçi değerler “27 Mayıs ve 12 Eylül askerî müdahale dönemlerine ilişkin bir inceleme. (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.

KAPLAN, M. (1987). Türk Milleti’nin kültürel değerleri. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.

KESKİN, Y. (2008). Türkiye’de sosyal bilgiler öğretim programlarında değerler eğitimi: Tarihsel gelişim, 1998 ve 2004 programlarının etkililiğinin araştırılması. (Yayınlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.

KESKİN, Y., ÖKSÜZ, Y., GELEN, İ. ve YILMAZ, H. B. (2012). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin bazı evrensel değerleri kazanım düzeylerinin karşılaştırılması (Samsun ili örneği).Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(2), 351-374.

KİNNİER, R. T., KERNES J. L. and DAUTHERİBES, T. M. (2000). A shortlist of universal moral values. Counseling and Values, 45(1), 4–16.

KOÇ, K. (2007). İlköğretim 7. sınıflarda okutulan vatandaşlık ve insan hakları eğitimi dersinde öğrenciye kazandırılması amaçlanan evrensel değerlere ilişkin tutumlar üzerinde öğretim sürecinin etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.

KOLAÇ, E. ve KARADAĞ, R. (2012). Türkçe öğretmeni adaylarının "değer" kavramına yükledikleri anlamlar ve değer sıralamaları. İlköğretim Online, 11(3), 762-777.

KOMBLUM, W. (2011). Sociology in a changing world (9. baskı). Wadsworth: Cengage Learning. KURTDEDE FİDAN, N. (2009). Öğretmen adaylarının değer öğretimine ilişkin görüşleri. Afyonkocatepe Üniversitesi Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 2(29), 1-18.

MEB. (2004). Sosyal bilgiler öğretim programı. http://ttkb.meb.gov.tr/program2.aspx adresinden 05.04.2014 tarihinde edinilmiştir.

MEB (2013). Millî Eğitim Bakanlığı İlköğretim Kurumları Yönetmeliği.

http://mevzuat.meb.gov.tr/html/ilkogrkuryon_1%5Cilkogrkuryon_2.html adresinden 12.11.2013 tarihinde edinilmiştir.

MİNDİVANLI, E., KÜÇÜK, B. ve AKTAŞ, E. (2012). Sosyal bilgiler dersinde değerlerin aktarımında atasözleri ve deyimlerin kullanımı. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(3), 93-101.

ÖZKAN, R. ve SOYLU A. (2014). Eğitim fakültesi öğrencilerinin benimsedikleri temel insani değerler (Niğde il örneği)/The Basic Human Values Adopted by Students of theFaculty of Education”, TURKISH STUDIES-International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-ISSN: 1308-2140,Volume 9/2 Winter 2014, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.6418, 1253-1265.

ÖZKUL, O. (2008). Kültür ve küreselleşme. İstanbul: Açılım Kitap

ÖZTÜRK, Ş. (2010). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.

PARLAKYILDIZ, H. (1999). İlkokulların dördüncü ve beşinci sınıflarında Türkçe ders kitaplarındaki metinler üzerine bir inceleme. (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.

PRENCİPE, A. (2001). Children's reasoning about theteaching of values. (Unpublished master thesis). University of Toronto, Canada.

SARICAN, E. (2006). 1998 ile 2004 sosyal bilgiler öğretim programlarının vatandaşlık değerleri açısından karşılaştırılması. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.

SOMUNCU, S. (2008). İlköğretim 7. sınıf Türkçe ders kitabındaki edebî metinlerin temel evrensel değerleri içermesi bakımından incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.

ŞEN, Ü. (2007). Milli Eğitim Bakanlığının 2005 yılında tavsiye ettiği 100 temel eser yoluyla Türkçe eğitiminde değerler öğretimi üzerine bir araştırma. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

TAHİROĞLU, M., KARASU, M. ve AKTEPE, V. (2008). İlköğretim 4-5. Sınıflarda sosyal bilgiler dersinde değer analizinin ve değer açıklamanın vatan-millet sevgisinin kazandırılmasına etkisi. VII. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Sempozyumu Bildiler Kitabı içinde (s.600-604). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.

UZUNKAYA, E. (2009, Nisan). Türkiye’nin uluslararası platformlardaki tanıtım faaliyetleri içinde halk oyunları festivallerinin rolü. Akademik Bakış, 16.

YAŞAR, Ş., GÜLTEKİN, M., ve GÜRDOĞAN BAYIR, Ö. (2013). Sınıf öğretmenlerinin bakış açısıyla küreselleşmenin değerlere ve değer eğitimine yansıması. Değerler Eğitimi Dergisi. 11(26), 339- 369.

YEŞİLYURT, E. ve KURT, İ. (2012). Değerleri kazandırmasındaki etkililik açısından resmi ve örtük program ile okul dışı etmenlerin öğrenci görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi/Evaluation of Curriculum, Hidden Curriculum and out-of-School Sources in Terms of Their Efficacy for Gaining Values Based on Student Views,TURKISH STUDIES-International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-ISSN: 1308-2140,Volume 7/4 Fall 2012, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.3844, 3253-3272.

YILDIRIM, A. ve ŞİMŞEK H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (Beşinci Baskı) Ankara: Seçkin Yayınevi.

YAŞAR, Ş., KASA, B., GÜRDOĞAN BAYIR, Ö., Sınıf Öğretmeni Adaylarının Görüşlerine Göre Değerlerin Ulusal ve Evrensel Olarak Sınıflandırılması, Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 10/3 Winter 2015, p. 581-600, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.7867, ANKARA-TURKEY