DİN, AHLAK VE DEĞERLER ALANI SEÇMELİ DERSLERİNDE KARŞILAŞILAN PROBLEMLER (ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİNE DAYALI NİTEL BİR ARAŞTIRMA)

Türkiye'de 2012 yılından bu yana örgün genel eğitimde Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi derslerinin yanında Kur'an-ı Kerim, Hz. Muhammed'in Hayatı ve Temel Dini Bilgiler dersleri okutulmaktadır. Din ahlak ve değerler alanı seçmeli dersleri olarak tanımlanan bu dersler Türk eğitim sistemi ve din eğitimcileri için yeni ve alışılmadık bir uygulamadır. Bu makalenin amacı din ahlak ve değerler alanı seçmeli derslerinde karşılaşılan problemleri ve bu problemlerin ihlal ettiği eğitim ilkelerini belirleyerek derslerin verimliliğinin artırılmasına yönelik öneriler kullanılmıştır. Veri toplama aracı olarak açık uçlu sorulardan oluşan anket formu kullanılmış, öğretmenlerin mesleki çalışma raporları ise destekleyici veri kaynağı olarak kullanılmıştır. Çalışma grubu Zonguldak ilinde görev yapan 70 öğretmenden oluşmaktadır. Veriler 2013-2014 öğretim yılı Haziran döneminde araştırmacı tarafından öğretmenlere verilen hizmet içi eğitim seminerleri öncesinde toplanmıştır. Verilerin içerik analizine tabi tutulması sonucunda öğretmenlerin derslere ilişkin tespit ettikleri problemler beş tema ve 18 maddede toplanmıştır. Öğretmenlerin tespitlerinin toplandığı temalar: (i) öğretim programı kaynaklı problemler, (ii) öğretim materyali kaynaklı problemler, (iii) öğretmen kaynaklı problemler, (iv) derslerin akademik ağırlığından kaynaklanan problemler ve (v) okul imkânları ve derslerin planlanmasından kaynaklanan problemler olarak belirlenmiştir. Söz konusu tespitlerin derslerin program ve uygulamalarında eğitim ilkelerinden güncellik, öğrenciye görelik, tedricilik ve açıklık ilkelerinin ihlal ihlal edilmesi anlamına geldiği sonucuna ulaşılmıştır

PROBLEMS ENCOUNTERED IN RELIGION, MORALS AND VALUES FIELD ELECTIVE COURSES (A QUALITATIVE STUDY BASED ON TEACHERS' VIEWS)

Türkiye’de 2012 yılından bu yana örgün genel eğitimde Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi derslerinin yanında Kur’an-ı Kerim, Hz. Muhammed’in Hayatı ve Temel Dini Bilgiler dersleri okutulmaktadır. Din ahlak ve değerler alanı seçmeli dersleri olarak tanımlanan bu dersler Türk eğitim sistemi ve din eğitimcileri için yeni ve alışılmadık bir uygulamadır. Bu makalenin amacı din ahlak ve değerler alanı seçmeli derslerinde karşılaşılan problemleri ve bu problemlerin ihlal ettiği eğitim ilkelerini belirleyerek derslerin verimliliğinin artırılmasına yönelik öneriler kullanılmıştır. Veri toplama aracı olarak açık uçlu sorulardan oluşan anket formu kullanılmış, öğretmenlerin mesleki çalışma raporları ise destekleyici veri kaynağı olarak kullanılmıştır. Çalışma grubu Zonguldak ilinde görev yapan 70 öğretmenden oluşmaktadır. Veriler 2013-2014 öğretim yılı Haziran döneminde araştırmacı tarafından öğretmenlere verilen hizmet içi eğitim seminerleri öncesinde toplanmıştır. Verilerin içerik analizine tabi tutulması sonucunda öğretmenlerin derslere ilişkin tespit ettikleri problemler beş tema ve 18 maddede toplanmıştır. Öğretmenlerin tespitlerinin toplandığı temalar: (i) öğretim programı kaynaklı problemler, (ii) öğretim materyali kaynaklı problemler, (iii) öğretmen kaynaklı problemler, (iv) derslerin akademik ağırlığından kaynaklanan problemler ve (v) okul imkânları ve derslerin planlanmasından kaynaklanan problemler olarak belirlenmiştir. Söz konusu tespitlerin derslerin program ve uygulamalarında eğitim ilkelerinden güncellik, öğrenciye görelik, tedricilik ve açıklık ilkelerinin ihlal ihlal edilmesi anlamına geldiği sonucuna ulaşılmıştır

PDF

___

ALTUNIŞIK, Remzi; COŞKUN, Recai; BAYRAKTAROĞLU, Serkan ve YILDIRIM, Engin, Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri SPSS Uygulamalı (6. Baskı). Sakarya: Sakarya Yayıncılık, 2010.
AŞILIOĞLU, Bayram, Başlıca Öğrenme ve Öğretim İlkeleri, Öğretim İlke Yöntemleri içinde (28- 41), Ankara: Anı Yayınları, 2012.
Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı, Toledo Guiding Prenciples On Teaching Abaut Religions And Beliefs In Public Schools, Warsaw, 2007.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Hasan ve Eylem Zengin/Türkiye Davası Kararı, Başvuru No: 1448/04, Strasbourg, 2007.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Mansur Yalçın ve Diğerleri/Türkiye Davası Kararı, Başvuru No: 21163/11, Strasbourg, 2014.
AYDIN, M. Zeki, Din Öğretiminde Yöntemler, Ankara: Nobel Yayınları, 6. Baskı, 2013.
AYDIN, Mehmet Zeki, Dünyada Din Eğitim ve Öğretimi, Din Eğitimi içinde (233-265), Ankara: Grafiker Yayınları, 2012.
AYHAN, Halis, Türkiye’de Din Eğitimi, İstanbul: Dem Yayınları, 2004.
BAHÇEKAPILI, Mehmet, Yeni Eğitim Sisteminde Seçmeli Din Dersleri (İmkânlar, Fırsatlar, Aktörler, Sorunlar Ve Çözüm Önerileri) İstanbul: İlke Yayınları. 2013.
BALCI, Ali, Sosyal Bilimlerde Araştırma, Ankara: PegemA Yayıncılık, 2004.
BAYRAKTAR, M. Faruk, İslam Eğitiminde Öğretmen Öğrenci Münasebetleri, İstanbul: İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 1984.
BÜYÜKÖZTÜRK, Şener; ÇAKMAK, EBRU K; AKGÜN, ÖZCAN E; KARADENİZ, Şirin; DEMİREL, Funda; Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Pegem Akademi, 2011.
CEBECİ, Suat, Din Eğitimi Bilimi ve Türkiye’de Din Eğitimi, Ankara: Akçağ Yayınları, 1996.
DEMİREL, Özcan, Eğitimde Program Geliştirme: Kuramdan Uygulamaya, 6. Baskı, Ankara: PegemA Yayıncılık, 2004.
ERTÜRK, Selahattin, Eğitimde Program Geliştirme, 8. Baskı, Ankara: Meteksan Yayınları, 1994.
FARUK Salman, Nazif YILMAZ, Nihat MORGÜL, Tecvîdli Kur’an-ı Kerim Elif-Bâ’sı (İnteraktif Cd Destekli), Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2013.
GEARON, Liam, Religion Politics and Pedagogy: Historical Contents, British Journal of Religious Education, 30 (2) 2008, s. 93-102. http://www.eba.gov.tr/kuranuygulamasi, (Erişim: 30.10.2014).
HULL, M. Jhon, http://www.iarf.net/REBooklet/TableofContents.htm, (Erişim: 04.06.2004)
JACKSON, Robert, Avrupa’da Dini Kurumlar ve Din Eğitimi Öğretiminin Kamusal Alandaki Genel Eğitime Katkısı, Avrupa Birliği Sürecinde Dini Kurumlar ve Din Eğitimi içinde (79- 158), İstanbul: Ensar Neşriyat, 2007.
Komisyon, Din Öğretiminde Materyal Geliştirme Kılavuzu, Ankara: Din Öğretimi Genel Müdürlüğü, 2014.
KÜÇÜKAHMET, Leyla, Öğretim İlke ve Yöntemleri, İstanbul: Alkım Yayınları, 1998.
KÜMBETOĞLU, Belkıs, Sosyolojide ve Antropolojide Niteliksel Yöntem ve Araştırma, İstanbul: Bağlam Yayınları, 2005.
MEB, DOGM, Haziran 2014 Mesleki Çalışmalar Başlıklı Resmi Yazı, Tarih: 03.06.2014, Sayı: 2246137.
MEB, DOGM, Hz. Muhammed’in Hayatı Dersi Müzakere Konuları, Mesleki Çalışma Sonuç ve Teklif Metni, Ankara, 2014.
MEB, DOGM, Mesleki Çalışmalar Başlıklı Resmi Yazı, Tarih: 14.08.2014, Sayı: 3380009.
MEB, DOGM, Öğretim Programları Başlıklı Resmi Yazı, Tarih: 26.03.2013, Sayı: 321536.
MEB, DOGM, Temel Dini Bilgiler Dersi Müzakere Konuları, Mesleki Çalışma Sonuç ve Teklif Metni, Ankara, 2014.
MEYDAN, Hasan, Din, Ahlak Ve Değerler Alanı Seçmeli Derslerinin Öğrenci Görüşleri Doğrultusunda Değerlendirilmesi, Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı: 40, Erzurum, 2013, s. 219-250.
OKUMUŞ, Ejder, Din ve Sosyalleşme, Turkish Studies, 9 (11), Ankara, 2014, s: 429-454.
Ortaokul Temel Dini Bilgiler Dersi Öğretim Programı, Talim Terbiye Kurulu, Ankara, 2012.
Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokulu Hz. Muhammed’in Hayatı Dersi Öğretim Programı, Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı, Ankara, 2012.
Ortaokul, İmam-Hatip Ortaokulu Kur’an-ı Kerim Dersi (5-8. Sınıflar) Öğretim Programı, Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı, Ankara, 2012.
Ortaöğretim Hz. Muhammed’in Hayatı Dersleri Öğretim Programı, Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı, Ankara, 2012.
Ortaöğretim Kur’an-ı Kerim Dersi (9-12. Sınıflar) Öğretim Programı, Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı, Ankara, 2012.
Ortaöğretim Temel Dini Bilgiler Dersi Öğretim Programı, Talim Terbiye Kurulu, Ankara, 2012 Resmi Gazete, İlköğretim ve Eğitim Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (2012/6287).
Resmî Gazete: Milli Eğitim Bakanlığı İlköğretim Kurumları Yönetmeliği, 27Ağustos 2003/25212.
Resmî Gazete: Okul Öncesi Eğitim Ve İlköğretim Kurumları Yönetmeliği, 26 Temmuz 2014/29072.
SÖNMEZ, Veysel, Öğretim İlke Yöntemleri, Ankara Anı yayıncılık, 7. Baskı, 2014.
YILDIRIM, Ali ve ŞİMŞEK, Hasan, Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayınları, 2005.
Zonguldak İl Milli Eğitim Müdürlüğü (MEM) 2014/ 2015 Zonguldak İli İlkokullar, Ortaokullar, İmam-Hatip Ortaokulları Ve İmam Hatip Liseleri Seçmeli Dersler Ve Arapça Mesleki Çalışma Raporu, Zonguldak, 2014.
MEYDAN, H., Makale Adı, Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 10/3 Winter 2015, p. 673-694, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.7583, ANKARA-TURKEY