SINIF ÖĞRETMENİ ADAYLARININ DEĞER ÖĞRETİMİNE İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ

Bu araştırmanın amacı, "sınıf öğretmeni adaylarının değer öğretimi hakkındaki görüşlerini ve bu görüşler arasında çeşitli değişkenler açısından anlamlı farklılık olup olmadığını belirlemek"tir. Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Atatürk Üniversitesi, Balıkesir Üniversitesi, Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Mehmet Akif Üniversitesi ve Yüzüncü Yıl Üniversitesinde okuyan sınıf öğretmeni adayları araştırmanın örneklemini oluşturmaktadır. Araştırma kapsamında 450 öğrencinin verileri değerlendirilmiştir. Bu araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden tarama modeli kullanılmıştır. Veri toplama aracı olarak Oktay Akbaş (2004) tarafından geliştirilen "değer öğretiminde kullanılan etkinlikler" ve "değer öğretimine ilişkin çözümlenmesinde frekans, yüzde, Mann-Whitney U, Kruskal Wallis H, bağımsız örneklem t testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA), Dunnett's C ve korelasyon analizi tekniklerinden yararlanılmıştır. ?Öğretmen adaylarının değer öğretiminde; kullanılan öğretmen merkezli etkinliklere ve okulda değerler konusuna ilişkin görüşleri üniversitelere göre anlamlı farklılık göstermektedir. ?Öğretmen adaylarının değer öğretiminde; ailenin rolüne, okulda değerler konusuna ve öğretmenin rolüne ilişkin görüşleri değer öğretimine yönelik eğitim almayan öğrenciler lehine anlamlı farklılık göstermektedir. ?Öğretmen adaylarının okulda değerler konusuna ilişkin görüşleri, anne ve baba ile birlikte yaşamayan öğretmen adayları lehine anlamlı farklılık göstermektedir.

THE OPINIONS OF CLASSROOM TEACHER CANDIDATES RELATED TO THE VALUE TEACHING

Purpose of the Study Considering the necessity of beginning the education of values in the schools at the young age, especially the views and information of classroom teacher candidates are very important in this field. However, when we look at the literature, it is seen that studing done in this subject is limited. Therefore, it is important to determine the opinions of classroom teacher candidates in the values education and to carry out necessary studies in line with the needs. The purpose of this research is "to determine opinions of classroom teacher candidates about value teaching and whether there is a significant between these views in terms of various variables". The problem of researching for this purpose is determined as "How are the opinions of classroom teacher candidates regarding value teaching?" To find the answer to this problem, the following questions have been asked. 1. How are the distribution of classroom teacher candidates' opinions regarding the activities used in value teaching and the role in value teaching? 2. Do opinions of classroom teacher candidates regarding in value teaching used activities and roles in value teaching show difference in terms of sex, university, training in value education, living with parents and place of residence? 3. Is there a relationship between the views of classroom teacher candidates about the activities used in value teaching and the role in value teaching? Method In this study, a screening model has been used from quantitative research methods. The universe of the research has been composed of senior students who study in the "Primary Education Classroom Teacher Department" of the state universities of Turkey. Because of the largeness of the universe in the study, sampling has been conducted in order to collect the data in a shorter time. As the sampling method, appropriate sampling method that is included in non-selective sampling methods has been preferred. The classroom teacher candidates of Abant İzzet Baysal University, Atatürk University, Balıkesir University, Kilis 7 Aralık University, Mehmet Akif Ersoy University and Yüzüncü Yıl University have constituted in the sample of the research studying in the last classes of Education Faculties. Scales applied to teacher candidates in February and March of 2016-2017 academic year have been evaluated in terms of their analytical suitability by the researcher. As a result of the examinations, 7 scales have been excluded from the evaluation and the research data have been collected from 450 scales. Mann-Whitney U, Kruskal Wallis H, independent sample t test, one way variance analysis (ANOVA), Dunnett's C and correlation analysis techniques have used in analyzing the data obtained from the scales. SPSS 21.0 (Statistical Package for the Social Sciences) computer program has used for statistical analysis. Results With the resolution of quantitative data at the end of the study, the following results have been obtained: ? Teacher candidates think that approaches, methods and techniques such as telling story, giving advice, inculcation, sample event, questioning, biography, playing role, analysis, discussion, observation and social project should be used in value teaching. ? Teacher candidates think that the values given in the school can not be consolidated in the family and the environment, the values given in the school and the family can be conflicted, and school-family cooperation in value education can not be established. ? Teacher candidates state that value conflicts can occur in schools and value teaching is not seen as the main task of schools. ? Teacher candidates think that the media reduces the effect of schools and teachers in value teaching. ? The views of teacher candidates about verbal activities used in value teaching, about the role of the family, about values in the school and about the role of the teacher do not show significant differences according to sex. On the other hand, the views of teacher candidates about the teacher-centered activities used in teaching value show significant differences in favor of women. ? The views of teacher candidates about verbal activities used in value teaching, about the role of the family and about the role of the teacher do not show significant differences according to the universities. On the other hand, the views of teacher candidates about the teacher centered activities used in teaching value and about values in the school show significant differences according to the universities where the students are educated. ? The views of teacher candidates about verbal activities and about teacher centered activities used in value teaching do not show significant differences according to education that is related to value teaching. On the other hand, views of teacher candidates about the role of the family, about values in the school and about the role of the teacher in value teaching show statistically significant differences in favor of the students who do not get training in value teaching. ? The views of teacher candidates about used verbal activities, about used teacher centered activities, about the role of the family and about the role of the teacher in value teaching do not show significant difference according to their living with the parents. On the other hand, the views of teacher candidates about values in the school show statistically significant differences in favor of the teacher candidates who do not live with the parents. ? The views of teacher candidates about used verbal activities, about used teacher centered activities, about the role of the family, about values in the school and about the role of the teacher do not show significant differences according to places of residence where the teacher candidates live in the village, town, county seat or city center. ? There is a moderate relationship between the opinions of classroom teacher candidates about the verbal activities and teacher centered activities used in teaching value. On the other hand, there is a low relationship between the opinions of classroom teacher candidates about the used verbal activities and the role of the teacher in the value education. ? There is a low relationship between the views of classroom teacher candidates about teacher-centered activities used in teaching value and the views on the role of the family, on the values in the school, on the role of the teacher in value education. ? There is a moderate relationship between the opinion of classroom teacher candidates regarding the role of the family in teaching value and the views on the values in the school, on the role of the teacher in value education. ? There is a moderate relationship between the views of classroom teacher candidates on values at school and the opinions on role of teacher in value education.

PDF

___

Akbaş, O. (2004). Türk Milli Eğitim Sisteminin Duyuşsal Amaçlarının İlköğretim II. Kademedeki Gerçekleşme Derecesinin Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Akdemir, S. (2012). Sınıf Öğretmenlerinin Sosyal Bilgiler Programındaki Değerlerle İlgili Görüşleri ve Bunların Kazandırılmasına İlişkin Uygulamaları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
Aktepe, V. (2014). Ailede Değerler Eğitimi ve Program İhtiyacı. (Editör: Turan, R. & Ulusoy, K.), Farklı Yönleriyle Değerler Eğitimi, (77-94). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Atbaşı, C. (2007). İlköğretim II. kademe (6. ve 7. sınıfta) Sosyal Bilgiler Dersinin Öğretimi ve Öğretiminde Yaşanan Güçlükler (Aksaray örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Aydın, M.Z. (2010). Okulda Değerler Eğitimi. Eğitime Bakış Dergisi, 6(18), 16-20.
Aydın, M.Z., & Akyol Gürler, Ş. (2013). Okulda Değerler Eğitimi, 2.Baskı. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Baydar, P. (2009). İlköğretim Beşinci Sınıf Sosyal Bilgiler Programında Belirlenen Değerlerin Kazanım Düzeyleri ve Bu Süreçte Yaşanılan Sorunların Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
Büyüköztürk, Ş. (2015). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı, 21. Baskı. Ankara: Pegem Akademi.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. A., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2015). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, 19. Baskı. Ankara: Pegem Akademi.
Cevizci, A. (2003). Paradigma Felsefe Terimleri Sözlüğü, 2. Baskı. İstanbul: Paradigma Yayınları. Çengelci, T. (2010). İlköğretim Beşinci Sosyal Bilgiler Dersinde Değerler Eğitiminin Gerçekleştirilmesine İlişkin Bir Durum Çalışması. Yayımlanmamış doktora tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
Debbarma, M. (2014). Importance of Human Values in The Society. International Journal of English Language, Literature in Humanities, (2)1, 181-195.
Demircioğlu, İ. H., & Tokdemir, M. A. (2008). Değerlerin Oluşturulma Sürecinde Tarih Eğitimi: Amaç, İşlev ve İçerik. Değerler Eğitimi Dergisi, 6(15), 69-88.
Deveci, H. & Ay, T. S. (2009). İlköğretim Öğrencilerinin Günlüklerine Göre Günlük Yaşamda Değerler. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(6),167-181.
Doktaş Yeşiltaş, P., & Mentiş Taş, A. (2016). Okul Müdürlerinin Değer ve Değer Kazanımına İlişkin Görüşleri, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(2), 1125-1146
Elkatmış, M. (2014). Okul Kültüründe Demokrasinin Yeri. (Editör: Turan, R. & Ulusoy, K.), Farklı Yönleriyle Değerler Eğitimi, (41-76). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Erdem, A. R. (2003). Üniversite Kültüründe Önemli Bir Unsur: Değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, 1(4), 55-72.
Erkuş, S. (2012). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Okul Öncesi Eğitim Programındaki Değerler Eğitimine İlişkin Görüşlerinin Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dicle Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Diyarbakır.
Fichter, J. (1994). Sosyoloji Nedir?. (Çev. Çelebi, N.), 2. Baskı. Ankara: Atilla Kitapevi.
Genç, S. Z. (2016). Eğitim Sürecinde Aile, Okul ve Toplum. Ankara: Pegem Akademi.
Güngör, E. (1998). Değerler Psikolojisi Üzerinde Araştırmalar, 2.Baskı. İstanbul: Ötüken Yayıncılık.
Hökelekli, H. (2013). Ailede, Okulda, Toplumda Değerler Psikolojisi ve Eğitimi, 2. Baskı. İstanbul: Timaş Yayınları.
Karaatlı, M. (2006). Verilerin Düzenlenmesi ve Gösterimi. (Editör: Kalaycı, Ş.), SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, (1-48). 2. Baskı. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
Karababa, A. (2015). Kuramsal Temelde Değer. (Editör: Dilmaç, B. & Bircan, H. H.), Değerler ve Değerler Psikolojisi, (1-20). 2. Baskı. Ankara: Pegem Akademi.
Kırbıyık, H. (1998). Öğretmen Yetiştirme. Milli Eğitim Dergisi, 137, 37-39.
Kızılçelik, S. & Erjem, Y. (1992). Açıklamalı Sosyoloji Terimler Sözlüğü. Konya: Günay Ofset.
Köknel, Ö. (2007). Çatışan Değerlerimiz: Aileden Topluma, Politikadan İnançlara, Sevgiden Aşka Kadar. İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi.
Kurtdede Fidan, N. (2009). Öğretmen Adaylarının Değer Öğretimine İlişkin Görüşleri. Kuramsal Eğitim Bilim, 2 (2), 1-18.
Kurtdede Fidan, N. (2013). Sosyal Bilgiler Dersinde Değerler Eğitimi: Nitel Bir Araştırma. The Journel of Academic Social Science Studies, 6(3), 361-388.
Kuş, D. (2009). İlköğretim Programlarının, Örtük Programın Ve Okul Dışı Etmenlerin Değerleri Kazandırma Etkililiğinin 8. Sınıf İlköğretim Öğrencilerinin ve Öğretmenlerinin Görüşlerine Göre İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
Kuşdil, M. E., & Kağıtçıbaşı, Ç. (2000). Türk Öğretmenlerin Değer Yönelimleri ve Schwartz Değer Kuramı. Türk Psikoloji Dergisi, 15(45), 59-76.
Özcan, A. & Polat, S. (2016). Öğretim Elemanlarının Öğrencilerde Görmek İstediği Değerler. International Online Journal of Educational Sciences, 8(1), 138-149.
Özdemir, M. Ç. (2007). Toplumsal Değişme Karşısında Aile ve Okul. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(2), 185-198.
Rokeach, M. (1973). The nature of human values. New York: The Free Press.
Sağlam, Ö. E., & Genç, S. Z. (2015). İlkokul 4. Sınıf Sosyal Bilgiler Programındaki Değerlerin Kazandırılması Sürecinde Karşılaşılan Güçlüklerin Değerlendirilmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(2), 106-118.
Sarı, M. (2007). Demokratik Değerlerin Kazanımı Sürecinde Örtük Program: Düşük ve Yüksek Okul Yaşam Kalitesine Sahip İki İlköğretim Okulunda Nitel Bir Çalışma. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
Schwartz, S. H. (2012). An Overview of the Schwartz Theory of Basic Values. Online Readings in Psychology and Culture, 2(1), 1-20.
Soykan, Ö.N. (2007). Genel Geçer Bir Ahlak Olmalı mıdır? Değerler ve Eğitimi Uluslararası Sempozyumu, 45-54.
Sönmez, V. & Alacapınar, F. G. (2011). Örneklendirilmiş Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
Tezcan, M. (1995). Sosyolojiye Giriş "Temel Kavramlar", 4.Baskı. Ankara: Şafak Matbaacılık.
Tokdemir, M. A. (2007). Tarih Öğretmenlerinin Değerler ve Değer Eğitimi Hakkındaki Görüşleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
Uçar, S. (2009). Sosyal Bilgiler Programındaki Değerlerle İlgili Kazanımlara Yönelik Öğretmen Görüşlerinin Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Adana.
Ulusoy, K. (2007). Lise Tarih Programında Yer Alan Geleneksel ve Demokratik Değerlere Yönelik Öğrenci Tutumlarının ve Görüşlerinin Çeşitli Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Ulusoy, K. & Arslan A. (2014). Değerli Bir Kavram Olarak "Değer ve Değerler Eğitimi". (Editör: Turan, R. & Ulusoy, K.), Farklı Yönleriyle Değerler Eğitimi, (1-16). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
UNESCO (2010). Living Values Education. Erişim tarihi: 25 Nisan 2017. http://www.livingvalues.net/.
Varol, Ç. (2013). Sosyal Bilgiler Derslerindeki Değerler Eğitimi Uygulamalarına İlişkin Öğretmen Görüşleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Yalar, T. (2010). İlköğretim Sosyal Bilgiler Programında Değerler Eğitiminin Mevcut Durumunun Belirlenmesi ve Öğretmenlere Yönelik Bir Program Modülü Geliştirme. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
Yazar, T. (2012). Öğretmen Adaylarının Değerler Hakkındaki Görüşleri. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 2 (1), 61-68.
Yazıcı, K. (2006). Değerler Eğitimine Genel Bir Bakış. Türklük Bilimi Araştırmaları, (19)19, 499- 521.
Yazıcı, K. (2014). Medya ve Değerler. (Editör: Turan, R. & Ulusoy, K.), Farlı Yönleriyle Değerler Eğitimi, (141-189). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Yıldırım, K. (2009). Values Education Experiences of Turkish Class Teachers: A Phenomeonological Approach. Eurasian Journal of Educational Research, 35, 165-184.