FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ ÜST DÜZEY BİLİŞSEL BECERİ GEREKTİREN BAZI KAZANIMLARA YÖNELİK DEĞERLENDİRMELERİ; KAZANIMLARIN DERS KİTABINDA VERİLME ŞEKLİ VE KARŞILANMA DÜZEYİ*

Bu çalışmada fen bilgisi öğretmen adaylarının yedinci sınıf öğretim programından belirlenen bazı kazanımların ders kitabında verileme şeklini ve karşılanma düzeyini nasıl değerlendirdiklerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmaya çoğunluğu son sınıflardan olmak üzere toplam 32 öğretmen adayı katılmıştır. Çalışma yöntem olarak nitel araştırma desenlerinden olgu bilim yöntemine göre yürütülmüştür. Veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Formun kapsam geçerliği için iki alan eğitimi uzmanı ve iki fen bilgisi öğretmeninden oluşan uzmanlar panelinin görüşlerine başvurulmuştur. Güvenirlik çalışmasında ise üç fen bilgisi öğretmenine hazırlanan form iki hafta arayla iki kez uygulanmıştır. Bu aşamada ilk uygulama ile son uygulama arasında verilen cevapların birbiriyle uyum düzeyine (% 78- 82 arası) bakılarak güvenirlik çalışması tamamlanmıştır. Görüşme formu toplamda 4 sorudan oluşmaktadır. Bu sorulardan ikisi tamamen açık uçlu şekilde tasarlanırken diğer ikisi katılımcılara seçenekler sunmuştur. Seçenekli sorular katılımcıların gerekçelerini kendi cümleleriyle belirtebilmelerine imkân sağlayacak şekilde düzenlenmiştir. Çalışmanın verileri 2015-2016 akademik yılının bahar döneminin sonlarında toplanmış ve betimsel analiz yöntemi ile işlenmiştir. Çalışmada elde edilen bulgulara göre katılımcıların büyük bir kısmının kendilerine verilen kazanımların veriliş amacını ortaya koyabildikleri görülmüştür. Ayrıca katılımcıların çoğunun; çalışmaya konu olan kazanımların kitapta uygun şekilde verilmediği ve kitapta yeterince karşılanamadığı görüşüne sahip oldukları belirlenmiştir. Son olarak katılımcıların kitap yazarlarına kazanımlar için özellikle bilgi teknolojisi ile bağlantılı bazı uygulamaları önerdikleri tespit edilmiştir.

THE ASSESSMENTS OF SCIENCE TEACHER CANDIDATES TOWARD SOME ACQUISITIONS THAT REQUIRE HIGH LEVEL COGNITIVE SKILL IN SCIENCE CURRICULUM; PRESENTMENT AND FULFILMENT OF THEM IN COURSE BOOK

In this study, it is aimed to determine the assessments of the science teacher candidates about the presentment and fulfilment of the some seventh-grade curriculum acquisitions in course book. A total of 32 science teacher candidates whose majority is last grade student, participated in the study. The study was carried out using the phenomenological method which is one of the qualitative research patterns. Structured interview form developed by researchers was used as data collection tool. For the scope validity of the scale, the opinions of the panel of experts consisting of two field education specialists and two science teachers were used. In the reliability study, the interview form was applied to three science teachers twice for two weeks. In this phase, the reliability study was completed by looking at the level of compliance (78-82%) between the first and last application. The interview form consists of 4 questions in total. Two of these questions were designed in an open-ended manner, while the other two offered participatory options. Multiple-choice questions are arranged to allow participants to specify their reasons with their own cues. The data of the study were collected at the end of the spring semester of the academic year 2015-2016 and processed with descriptive analysis. According to the findings in the study, it was seen that a large part of the participants was able to reveal the purpose of the acquisitions they were given. In addition, it has been determined that most of the participants have the opinion that the acquisitions that are the subject of the study are not given appropriately and cannot be fulfilled adequately in the book. Finally, it has been found that the participants offer book authors some applications especially related to information technology for their acquisitions.

PDF

___

Ayas, A., & Çepni, S. (2016). Eğitimde Program Geliştirme ve Bazı Fen ve Teknoloji Programları. Salih Çepni (Ed.), Kuramdan Uygulamaya Fen ve Teknoloji Öğretimi içinde (s. 25-35). Ankara: PegemA Yayıncılık.
Aybek, B., Çetin, A., & Başarır, F. (2014). Fen ve teknoloji ders kitabının eleştirel düşünme standartları doğrultusunda analiz edilmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3(1), 313-325.
Bahar, M., Aydın, F., Polat, M., & Bertiz, H. (2013). Fen ve Teknoloji Laboratuvar Uygulamaları 1-2. Ankara: PegemA Yayıncılık.
Ceyhan, E., & Yiğit, B. (2004). Konu alanı ders kitabı incelemesi. Ankara: Anı Yayıncılık.
Çepni, S. (2007). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş. Trabzon: Celepler Matbaacılık.
Çınar, D., & Akgün, Ö. E. (2015). Ders kitabı tasarımında artırılmış gerçeklik kullanımı: Bir İngilizce ders kitabı bölümü örneği. VII. Ulusal Lisansüstü Eğitim Sempozyumu içinde (s. 98-103).
Demirel, Ö. (2012). Eğitimde Program Geliştirme (18. Baskı). Ankara: PegemA Yayıncılık.
Dursun, A. & Aydın-Parim, G. (2014). YGS 2013 matematik soruları ile ortaöğretim 9. sınıf matematik sınav sorularının Bloom Taksonomisine ve öğretim programına göre karşılaştırılması. Eğitim Bilimleri Araştırma Dergisi, Uluslararası E dergi, 4(1), 17-37.
Eurydice, Avrupa Eğitim Bilgi Ağı (2011). Avrupa'da Fen Eğitimi: Ulusal Politikalar, Uygulamalar ve Araştırma, Eurydice Türkiye Birimi. Ankara. "http://eacea.ec.europa.eu/education/eurydice" url adresinden 27/09/2017 tarihinde ulaşılmıştır.
Gökkaya, K. (2003). Konu alanı ders kitabı inceleme kılavuzu- Sosyal Bilgiler. Ankara: Gündüz Eğitim Yayıncılık.
Hakkari, F., Yeloğlu, T., Tüysüz, C., & İlhan, N. (2017). Zenginleştirilmiş Kitap (z-kitap) Kullanımı için Dokuzuncu Sınıf Kimya Dersi "Kimyasal Türler Arası Etkileşimler" Ünitesi ile İlgili Materyal Geliştirme ve Geliştirilen Materyalin Etkisinin İncelenmesi. Eğitim ve Bilim, 42(192). doi:http://dx.doi.org/10.15390/EB.2017.6690
Karamustafaoğlu, S., Salar, U., & Celep, A. (2015). Ortaokul 5. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabına Yönelik Öğretmen Görüşleri. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 1 (2), 17-42.
Karatay, R., Timur, S., & Timur, B. (2013). 2005 ve 2013 yılı fen dersi öğretim programlarının karşılaştırılması, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6 (15), 233-264. doi:http://dx.doi.org/10.14520/adyusbd.709
Kaya, S., Karaçam, S., Eş, H., & Tuncel, M. (2013). 4. ve 5. Sınıf Öğretmenlerinin Fen ve Teknoloji Dersinde Proje ve Performans Görevlerine İlişkin Görüşleri, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33 (1), 187-201. 10.9779/PUJE255
Kesercioğlu, T., & Aydoğdu, M. (2005). İlköğretimde fen ve teknoloji öğretimi. Ankara: Anı Yayıncılık.
Maskan, A. K., Maskan, M.H., & Atabey, K. (2007). İlköğretim 4. sınıf fen ve teknoloji ders kitabının değerlendirme ölçütleri yönünden incelenmesi. D. Ü. Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 9, 22-32.
Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) (2013). Millî Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı İlköğretim kurumları (ilkokullar ve ortaokullar) fen bilimleri dersi (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar) öğretim programı. Ankara.
Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) (2005). Millî Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı İlköğretim Fen ve Teknoloji dersi (6,7 ve 8. sınıflar) öğretim programı. Ankara.
Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) (2011). Z-Kitap ile ilgili ortak çalışmalar. http://fatihprojesi.meb.gov.tr/tr/duyuruincele.php?id=9 adresinden erişildi.
Önal, İ., & Şenyurt Topçu, Ö. (2013). Eğitimi Gerçekleştirmek: Öğretim Programlarında Okul Kütüphanelerinin Yeri. Bilgi Dünyası, 14(2), 306-328.
Soylu, H. (2004). Fen eğitiminde yeni yaklaşımlar. Ankara: Nobel Yayınevi.
Tosik Gün, E., & Atasoy, B. (2017). Artırılmış Gerçeklik Uygulamalarının İlköğretim Öğrencilerinin Uzamsal Yeteneklerine ve Akademik Başarılarına Etkisi. Eğitim ve Bilim, 42(191). doi:http://dx.doi.org/10.15390/EB.2017.7140
Toraman, S., & Alcı, B. (2013). Fen ve teknoloji öğretmenlerinin yenilenen fen bilimleri dersi öğretim programına ilişkin görüşleri. EKEV Akademi Dergisi, 17/ 56 (yaz), 11- 22.
Ünsal, Y., & Güneş, B. (2003). İlköğretim 6. sınıf fen bilgisi ders kitabına fizik konuları yönünden eleştirel bir bakış. G. Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(3) 115-130.
Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yılmaz, Z., & Batdı, V. (2016). Artırılmış Gerçeklik Uygulamalarının Eğitimle Bütünleştirilmesinin Meta-Analitik ve Tematik Karşılaştırmalı Analizi. Eğitim ve Bilim, 41(188). doi:http://dx.doi.org/10.15390/EB.2016.6707