RUSYA FEDERASYONU'NUN KIRIM HAMLESİNE ANALİTİK BAKIŞ

Soğuk Savaş sonrası uluslararası sistem, iki kutupluluktan çok kutupluluğa dönüşürken; eski Sovyet coğrafyasında da nüfuz mücadelesi gün geçtikçe yoğunlaşmaya başladı. NATO ve AB gibi kurumlar genişleme stratejisi gereği zamanında Rus idaresi altında yaşamış bazı devletleri kendi bünyesine katmayı başarırken; Rusya Federasyonu ise özellikle Putin dönemiyle birlikte yakın çevresinde NeoAvrasyacılık fikri etrafında somut adımlar atmayı ilke olarak belirledi. NATO-AB ikilisi; Gürcistan ve Ukrayna gibi kimi devletlerle yakın işbirliği (Ortak Askeri Tatbikatlar-Doğu Ortaklığı vb.) kurmak amacıyla hareket ettiğinden RF; adı geçen iki devletin Batı sistemine entegre olma ihtimalini kırmızı çizgilerinin ihlali şeklinde değerlendirdi. Bu durum başka etkenlerin de devreye girmesiyle birlikte Gürcistan (2008) ve Ukrayna (2014) ile Moskova'nın sorunlar yaşamasını kaçınılmaz kıldı. Ukrayna'da yaşanan gerginliklerin büyümesi üzerine RF, ulusal çıkarlarını koruma güdüsüyle hareket ederek öncelikle Kırım ve Sivastopol'u kendi idaresi altına alma kararı almış dolayısıyla bu hamle Ukrayna'daki mevcut iç krizi enternasyonal bir hale dönüştürmüştür. Bu çalışmada RF'nin Kırım'ı ilhak etmesinin temel nedenlerini ve buna bağlı olarak tarafların bu konudaki yaklaşımlarını bilimsel metotlar ışığında değerlendirmeye tabi tutacağız.

ANALYTICAL VIEWPOINT REGARDING THE CRIMEA MOVE OF THE RUSSIAN FEDERATION

While the international system has transformed from bipolarity to multipolarity after the Cold War, the struggle for influence has started to intensify on the former Soviet geography with each passing day, as well. Organizations like NATO and EU have succeeded in including some countries that used to be under the dominance of Russia at one time due to the enlargement strategy; whereas the Russian Federation has adopted the act of taking concrete steps around the notion of Neo-Eurasianism in the immediate surroundings as a principle especially as from the Putin era. As the NATO-EU duo has acted in order to establish a close cooperation (such as Joint Military Exercises-Eastern Partnership) with some countries like Georgia and Ukraine, RF has evaluated the possibility of the aforementioned two countries to be integrated into the Western system as the breach of red lines. This condition has made Moscow to experience inevitably problems with Georgia (2008) and Ukraine (2014) also due to emergence of other factors. Upon increasing tensions in Ukraine, RF has acted with the motion of protecting their national interests and has made decision to take primarily Crimea and Sivastopol under its dominance, and thus this move has transformed the present internal crisis into an international crisis in Ukraine. In this study, we will evaluate the main reasons for the RF to annex Crimea and accordingly relevant approaches of parties in the light of scientific methods.

PDF

___

LETTER DATED 94/12/07 FROM THE PERMANENT REPRESENTATIVE OF THE RUSSIAN FEDERATION, UKRAINE, THE UNITED KINGDOM OF GREAT BRITAIN AND NORTHERN IRELAND AND THE UNITED STATES OF AMERICA TO THE UNITED NATIONS ADDRESSED TO THE SECRETARY-GENERAL; PUBLİCATİON DATE:19/12/1994; SYMBOL:A/49/765
LETTER DATED 95/01/11 FROM THE CHARGE D'AFFAIRES OF THE MISSION OF THE REPUBLIC OF BELARUS, THE PERMANENT REPRESENTATIVE OF THE RUSSIAN FEDERATION TO THE CONFERENCE, THE PERMANENT REPRESENTATIVE OF THE UNITED KINGDOM OF GREAT BRITAIN AND NORTHERN IRELAND TO THE CONFERENCE AND THE PERMANENT REPRESENTATIVE OF THE UNITED STATES OF AMERICA TO THE CONFERENCE ADDRESSED TO THE SECRETARYGENERAL OF THE CONFERENCE ON DISARMAMENT TRANSMITTING THE TEXT OF A MEMORANDUM ON SECURITY ASSURANCES IN CONNECTION WITH THE REPUBLIC OF BELARUS' ACCESSION TO THE NON-PROLIFERATION TREATY, SIGNED IN BUDAPEST ON 5 DECEMBER 1994; PUBLİCATİON DATE 13/1/1995; SYMBOL:CD/1287
Bostanoğlu, Burcu, (2008), Türkiye ABD İlişkilerinin Politikası, İmge Kitabevi Yayınları, Ankara.
Brzezınskı, Zbigniew, (1997), Büyük Satranç Tahtası, (Çev.Yelde Türedi), İnkılap, İstanbul.
Dağ, Ahmet Emin, (2009), Uluslararası İlişkiler ve Diplomasi Sözlüğü, Ağaç Kitabevi Yayınları, İstanbul.
Fısher, Alan, (2009), Kırım Tatarları, (Çev.Eşref Özbilen), Selenge Yayınları, İstanbul.
Khrushchev, Nikita Sergeevich, (1971), Edward Crankshaw'un giriş, açıklama ve notları ile, Kruşçev'in Anıları I, (Çev.Mehmet Harmancı), Milliyet Yayınları, İstanbul.
Kırımlı, Hakan, (2010), Kırım Tatarlarında Milli Kimlik ve Milli Hareketler (1905-1916), TTK, Ankara.
Klare, Michael, (1995), Rogue States and Nuclear Outlaws: America's Search for a New Foreign Policy, New York.
Mammadov, Halit, (2014), Rus Dış Politikasında Stratejik-Zihinsel Süreklilik ve Putin'in Dış Politika Doktrini- Rapor, Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesi İncelemeAraştırma Dizisi, Ankara.
Olçar, Kemal, (2007), Karadeniz Politikaları ve Türkiye Ukrayna Stratejik İlişkileri, IQ Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul.
Abdullahzade, Cavid, (2014), "Self Determinasyon ve Ayrılma Açısından Kırım Sorunu", Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Sayı 19, s.159-205.
Akman, Halil, (2014), "Kırım-Sivastopol Üssü ve Karadeniz Rus Filosunun Paylaşım Sorunu", Turkish Studies-International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 9/1, Winter 2014, s.1-20, ISSN: 1308-2140 Doi Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.6474, ANKARA-TURKEY.
Anlar, Aslıhan, (2014), "Rusya ve Batı Arasında Ukrayna Krizi", Uluslararası Politikada Ukrayna Krizi, (Ed.Hasret Çomak vd.), Beta, İstanbul, s.191-220.
Armaoğlu, Fahir, (1993), "Avrupa Politikası'nda Polonya (Bir Tarihî Perspektif)", Belleten, Cilt LVII, Sayı 218, s.285-295.
Armaoğlu, Fahir, (1972), "Barış İçinde Birarada Yaşama'nın Sovyet Yorumu", Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Dergisi, 27/3, Ankara, s.283-314.
Bilener, Tolga, (2004), "Ulus-Devlet Olma Sürecinde Ukrayna", Değişen Dünyada Rusya ve Ukrayna, (Der. Erhan Büyükakıncı), Phoenix, Ankara, , s.311-341.
Büyükakıncı, Erhan, (2004), "Bağımsızlık Sürecinde Ukrayna-Rusya İlişkileri", Değişen Dünyada Rusya ve Ukrayna, Der. Erhan Büyükakıncı), Phoenix, Ankara, s.401-436.
Ceylan, Şule Şahin, (2006), "Francis Fukuyama ve Tarihin Sonu Tezi", İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl:5, Sayı:10, 2006, s.233-252.
Çomak, Hasret vd., (2014), "Karadeniz'de Yeni Gelişmeler, Ukrayna Krizi ve Türkiye", Uluslararası Politikada Ukrayna Krizi, (Ed.Hasret Çomak vd.), s.137-167.
Darczewska, Jolanta, (2014), "The Anatomy of Russian Information Warfare", Point of View, Number:42, Warsaw, s.1-36.
Erhan, Çağrı, (2001), "ABD'nin Ulusal Güvenlik Anlayışı", Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Cilt:56, Sayı:4, s.77-93.
Erol, M. Seyfettin, (2014), "Ukrayna-Kırım Krizi" Ya da İkinci Yalta Süreci", Karadeniz Araştırmaları, , Sayı 41, s.1-14.
Galeottı, Mark, (2014), "Hybrid War' and 'Little Green Men': How It Works, and How It Doesn't", (Ed. Agnieszka Pikulicka-Wilczewska & Richard Sakwa), Ukraine and Russia: People, Politics, Propaganda and Perspectives, s.156-164.
Gözen, Ramazan, (2012), "Uluslararası Sistemde Amerika Birleşik Devletleri", Amerikan Dış Politikası Açıköğretim Fakültesi Ders Kitabı, Ünite I, Eskişehir,
Hasanoğlu, İbrahim, (2015), "Homo Sovieticus: SSCB'de Sovyet Halkı İnşası Çabaları", Turkish Studies International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 10/1, W i n t e r 2 0 1 5 s.311-340, ISSN: 1308-2140 Doi Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.7543, ANKARA-TURKEY.
Kamalov, İlyas, (2009), "Karadeniz Bölgesindeki Bazı Güncel Sorunlar", Karadeniz Araştırmaları, Cilt: 6, Sayı: 21, s.13-21.
Kelkitli, Fatma Aslı, (2014), "Kırım: Rusya İçin Vazgeçilmez Yarımada", Uluslararası Politikada Ukrayna Krizi, (Ed.Hasret Çomak vd.), Beta, İstanbul, s.289-308.
Keyman, E. Fuat, (1997), "Globalleşme, Uluslararası İlişkiler ve 'Hegemonya' Sorunu", Ekonomik Yaklaşım, 8/27, s.25-30.
Özarslan, Bahadır Bumin, (2014), "Soğuk Savaş Sonrasında Kırım'ın ve Kırım Tatar Türklerinin Statüsü", Uluslararası Hukuk ve Politika, Cilt:10, Sayı: 39, s.97-135.
Özbay, Fatih, (2014), "Rusya'nın Ukrayna Politikası ve Kırım Hamlesi", 2023, Sayı:155, s.8-11.
Öztürk, Ahmet, (2009), "Rusya-Gürcistan Krizi: Yerel Bir Çatışma, Küresel Yansımalar", OAKA, Cilt:4, Sayı:7, s.1-27.
Tellal, Erel, (2010), "Zümrüdüanka: Rusya Federasyonu'nun Dış Politikası", Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Cilt:65, Sayı:3, s.189-236.
Tumbektov, Bağırcan, (2004), "Rusya Federasyonu Dışındaki Rus Azınlıkların ve Rusça Konuşan Toplulukların Durumu", Değişen Dünyada Rusya ve Ukrayna, (Der. Erhan Büyükakıncı), Phoenix, Ankara, s.51-66.
Yalçınkaya, Alaeddin, (2005), "Rus Realpolitiğinin Ertelediği Sorun:Kırım", Karadeniz Araştırmaları, Sayı:8, s.99-113.
Yapıcı, Utku, (2011), "Ukrayna-NATO İlişkilerinin Tarihsel Analizi", 38. ICANAS, (Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi), Uluslararası İlişkiler I, Ankara, s.1475-1494.
Yılmaz, Sait, (2007), "Karadeniz'de Değişen Dengeler ve Türkiye", Karadeniz Araştırmaları, Sayı:15, s.45-66.
http://www.aa.com.tr/tr/dunya/254474--timosenkoya-ozgurluk-karari-yine-cikmadi
http://www.aa.com.tr/tr/haberler/279971--ukrayna-basbakani-istifa-etti
http://www.aa.com.tr/tr/dunya/natodan-gurcistanda-askeri-tatbikat/28070
http://www.aa.com.tr/tr/haberler/296607--nato-ile-rusyadan-kritik-zirve
http://www.aa.com.tr/tr/dunya/rusya-bir-yilda-kirimi-askeri-us-haline-getirdi/64940
http://www.aa.com.tr/tr/haberler/502631--quot-normandiya-dortlusu-quot-ukraynayi-gorustu
http://www.ajansdergi.com/index.php?case=news&id=74&title=yeni-soguk-savasin-esigindekirim-krizini-dogru-okumak
http://www.aljazeera.com.tr/haber/yanukovic-rusya-ile-anlasmayi-savundu-0
http://www.amerikaninsesi.com/content/ukraynaya-yardim-kardeslik-sevgisinden/1813707.html
http://www.amerikaninsesi.com/content/ukraynada-protesto-gosterileri-suruyor/1798895.html
http://www.analistdergisi.com/sayi/2014/08/ideolojiden-pratige-putin-in-megola-idea-si-avrasyabirligi
http://www.avim.org.tr/yorumnotlarduyurular/tr/UKRAYNA-KRIZININ-BOLGEYEYANSIMALARI-VE-TURKIYE%E2%80%99NIN-TUTUMU/3670
http://www.avrupabulteni.com/nato-genel-sekreteri-stoltenbergden-gurcistana-ovgu-294450h.htm
http://www.bbc.co.uk/turkce/haberler/2014/02/140204_polonya_ukrayna_analiz.shtml
http://www.bbc.co.uk/turkce/haberler/2014/02/140222_ukrayna_azil.shtml
http://www.bbc.co.uk/turkce/haberler/2014/03/140304_putin_rusya_yeni.shtml
http://www.bbc.com/turkce/haberler/2014/03/140318_putin_kirim_1
http://www.bbc.co.uk/turkce/haberler/2014/05/140509_putin_kirim.shtml
http://www.bbc.com/turkce/haberler/2015/03/150318_rusya_guney_osetya
http://www.bilgesam.org/incele/1901/-soguk-savas-sonrasi-uluslararasi-sisteminanalizi/#.VTlXe9Ltmko
http://www.bilgesam.org/incele/598/-kirim-krizi-ve-turkiye/#.Vb5Dt_PtkXE
http://www.bilgesam.org/Images/Dokumanlar/0-66-20150714461231.pdf
http://www.bilgesam.org/incele/1728/-kirim-krizi-sonrasi-nato-rusya-gerilimi/#.VeT3wfntmkp
http://www.bilgesam.org/Images/Dokumanlar/0-381-201412291guvenlik_kongresi_bildirileri43.pdf
http://www.bloomberght.com/haberler/haber/1525255-davutoglu-referandum-domino-etkisiyaratabilir
http://www.bugun.com.tr/son-dakika/ukrayna-ile-askeri-us-anlasmasinin--haberi/1043014
http://www.ccu.gov.ua/en/doccatalog/list?currDir=12083
http://www.cfr.org/arms-control-disarmament-and-nonproliferation/budapest-memorandumssecurity-assurances-1994/p32484
http://www.defensenews.com/article/20140316/DEFREG01/303160008/Russian-Threat-ReEnergizes-Sweden-s-Push-Join-NATO-Boost-Spending
http://dunya.milliyet.com.tr/ukrayna-dan-rusya-ya-sert-tepki-/dunya/detay/1844810/default.htm
http://www.eisa-net.org/be-bruga/eisa/files/events/stockholm/taras.sgir.russia.pdf
http://en.kremlin.ru/events/president/news/20603
http://en.kremlin.ru/events/president/news/20604
http://en.kremlin.ru/acts/news/46275
http://en.kremlin.ru/acts/news/47674
http://en.kremlin.ru/events/president/news/47116
http://en.kremlin.ru/events/president/news/47121
http://en.kremlin.ru/events/president/news/47877
http://en.kremlin.ru/events/president/news/50138
http://europa.eu/about-eu/countries/member-countries/bulgaria/index_en.htm
http://europa.eu/about-eu/countries/member-countries/romania/index_en.htm
http://www.exportlawblog.com/docs/security_assurances.pdf
http://file.setav.org/Files/Pdf/20140320184806_ulke-ici-krizden-uluslararasi-soruna-ukraynakirim-meselesi-pdf.pdf
http://gazetem.ru/haber/kirim-yeni-antalya--hedefini-canlandiriyor/25945
http://www.haber7.com/avrupa/haber/1165533-nato-ukraynaya-destegi-surdurecek
http://haber.gazetevatan.com/rusyaya-uc-nato-ulkesinden-ortak-tepki/635297/30/dunya
http://haber.star.com.tr/acikgorus/uluslararasi-hukuk-acisindan-kirimin-ilhaki-ve-selfdeterminasyon-hakki/haber-859182
http://www.haberturk.com/dunya/haber/927213-budapeste-anlasmasi-savasi-tetikleyebilir
https://history.state.gov/milestones/1977-1980/foreword
http://www.hurriyet.com.tr/dunya/27652576.asp
http://www.hurriyet.com.tr/obamadan-flas-ukrayna-aciklamasi-25955307
http://www.hyd.org.tr/?pid=290
http://www.jamestown.org/single/?tx_ttnews%5Btt_news%5D=42852&tx_ttnews%5BbackPid%5 D=7&cHash=b25784e7929117af5351191f12698c7f#.VkWlJHbhCM9
http://www.mfa.gov.tr/ii_-nato-ve-turkiye_nin-guncel-nato-konularina-iliskin-gorusleri.tr.mfa
http://www.mfa.gov.tr/turkiye-ukrayna-siyasi-iliskileri.tr.mfa
http://www.mid.ru/brp_4.nsf/0/1EB0F5937A80B6B444257CA500519090
http://www.msz.gov.pl/en/foreign_policy/eastern_partnership/
http://www.nato.int/docu/update/2004/04-april/e0402a.htm
http://www.nato.int/docu/review/2007/issue3/turkish/history.html
http://www.netgazete.com/dunya/624619.html
http://www.nytimes.com/2014/05/18/world/europe/in-taking-crimea-putin-gains-a-sea-of-fuelreserves.html?_r=1
http://www.ntvmsnbc.com/id/25504483/
http://www.orsam.org.tr/tr/trUploads/Yazilar/Dosyalar/201457_1sabankardas.pdf
http://qha.com.ua/tr/siyaset/rusya-da-ukrayna-yi-kucuk-rusya-olarak-adlandirmakistiyorlar/132967/
http://www.radikal.com.tr/dunya/rusya_katin_katliami_belgelerini_yayimladi-994000
http://www.radikal.com.tr/yorum/kirim_referandumla_ukraynadan_ayrilabilir_mi-1180960 www.state.gov/r/pa/prs/ps/2009/dec/133204.htm
http://siberbulten.com/makale-analiz/hibrid-savas-ve-siber-uzay/
http://tass.ru/en/economy/727905
http://tass.ru/en/russia/728404
http://www.theguardian.com/world/2014/mar/06/hillary-clinton-says-vladimir-putins-crimeaoccupation-echoes-hitler
http://tr.sputniknews.com/turkish.ruvr.ru/news/2014_08_19/Kirim-hukumeti-dogalgaz-sebekesinimillilestirdi/
http://tr.sputniknews.com/rusya/20150310/1014366416.html
http://tr.sputniknews.com/avrupa/20150812/1017081729.html
http://tr.sputniknews.com/avrupa/20150820/1017237862.html
http://tr.sputniknews.com/avrupa/20150823/1017282842.html
http://tr.sputniknews.com/savunma/20150831/1017453141.html
http://tr.euronews.com/2013/11/21/ukrayna-ab-ile-ortaklik-anlasmasi-ni-imzalamaktan-vazgecti/
http://tr.euronews.com/2014/03/03/rusya-nin-kirim-i-isgal-girisimine-karsi-diplomatik-cozumarayisi-hiz-kazandi
http://tr.euronews.com/2014/06/04/obama-polonya-da-dogu-avrupali-muttefiklerine-guvence-verdi/
http://www.trthaber.com/haber/dunya/nato-isvec-ve-finlandiya-ile-isbirligini-artiriyor-184915.html
http://www.trtturk.com/haber/ikinci-minsk-anlasmasi--109766.html
http://turkey.mfa.gov.ua/tr/ukraine-tr/holodomor
http://www.turkrus.com/65396-rusya-kirimda-trilyonlarca-dolarlik-petrol-ve-dogalgaz-yataklarinada-sahip-oldu-xh.aspx#sthash.AyE3MYlL.dpuf
http://turkish.ruvr.ru/2013_10_03/rusya-yakin-cevre-doktrinini-guclendiriyor/
http://www.turksam.org/tr/haberin-yorumu-detay/1082-ukrayna-ile-rusya-arasindaki-iliskiler-vekharkiv-anlasmalari-hakkinda-uzman-gorusu
http://uk.reuters.com/article/2014/04/08/uk-ukraine-crisis-crimea-costs-factboxidUKBREA370NY20140408
http://www.unicankara.org.tr/doc_pdf/chart_turkce.pdf
http://www.usak.org.tr/analiz_det.php?id=17&cat=365366673#.Vfw7PNLtmko
http://www.usak.org.tr/dosyalar/dergi/9S04m2u7QNMLFkuTFmxFZP7dHN6KNB.pdf
http://www.usak.org.tr/dosyalar/diger/V3V4ZcTdKDFUTDtcX2TkDUJCEsumD8.PDF
http://www.usak.org.tr/images_upload/files/analiz26son.pdf
http://www.wilsoncenter.org/publication/why-did-russia-give-away-crimea-sixty-years-ago
http://www.zaman.com.tr/yorum_kirim-krizi-ve-uluslararasi-hukuk_2205540.html