NURETTİN ÖZGEN, NİLÜFER KÖŞKER, Hadiye YALÇIN

ÖZEL DERSHANELER İLE COĞRAFYA ÖĞRETİMİ İLİŞKİSİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: BETİMSEL BİR YAKLAŞIM

Türkiye'de merkezi sınavların yürürlüğe konulmasıyla ortaya çıkan ve özellikle son otuz yıl içinde hızla yaygınlaşan özel dershaneler, öğrenciler ve aileleri tarafından, adeta, eğitim sisteminin zorunlu gölge eğitim kurumları olarak görülmektedirler. Özel dershanelere yönelik talebin artması, aynı zamanda çeşitli sosyal ve ekonomik sorunların yanı sıra, politik tartışmaları da beraberinde getirmiş ve toplumsal ölçekli bir sorun olmuştur. Bu toplumsal sorun kapsamında, özel dershanelerle öğrenciler arasındaki bağıntının, coğrafya dersi bağlamında incelenmesi ve öğrencilerin yaklaşımına göre dershanelere olan gereksinimin değerlendirilmesi, araştırmanın temel amacını oluşturmaktadır. Araştırmada, üniversite sınavlarına hazırlanan öğrencilerin özel dershanelere ve coğrafya öğretimine ilişkin görüşleri çeşitli değişkenler (cinsiyet, sınıf düzeyi, dershaneye devam süreleri, öğrenim gördükleri ya da mezun oldukları okul türü, ailelerinin aylık gelir düzeyi, anne ve baba eğitim düzeyleri) bağlamında incelenmiştir. Araştırmanın çalışma grubu; 2013-2014 eğitim-öğretim yılında Ankara şehrindeki dört lise ve beş dershanede öğrenim gören (11., 12. sınıf ve mezun öğrenciler) 1499 öğrenciden oluşmaktadır. Araştırma betimsel tarama modelinde olup, veriler araştırmacılar tarafından geliştirilen, 19 madde ve üç boyuttan oluşan Özel Dershaneler- Coğrafya Öğretimi Bağıntısı (ÖDCÖB) ölçeği ile değerlendirilmiştir. Araştırmada kullanılan veriler normal dağılım göstermediğinden, non-parametrik testlerden Kruskal Wallis-H testi ve Mann Whitney-U testi kullanılarak çözümlenmiştir. Araştırmada kullanılan değişkenlere bağlı grup ortalamaları arasındaki farkın test edilmesinde 0.05 anlamlılık düzeyi esas alınmıştır. Araştırma bulgularına göre öğrencilerin özel dershanelere ve özel dershanelerdeki coğrafya öğretimine ilişkin görüşlerinin cinsiyet, sınıf düzeyi, dershaneye devam süreleri, okul türü, anne ve baba eğitim düzeyleri değişkenleriyle istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar gösterdiği tespit edilmiştir

EXAMINING OF THE RELATION BETWEEN PRIVATE COURSES AND GEOGRAPHY TEACHING: A DESCRIPTIVE APPROACH

Türkiye’de merkezi sınavların yürürlüğe konulmasıyla ortaya çıkan ve özellikle son otuz yıl içinde hızla yaygınlaşan özel dershaneler, öğrenciler ve aileleri tarafından, adeta, eğitim sisteminin zorunlu gölge eğitim kurumları olarak görülmektedirler. Özel dershanelere yönelik talebin artması, aynı zamanda çeşitli sosyal ve ekonomik sorunların yanı sıra, politik tartışmaları da beraberinde getirmiş ve toplumsal ölçekli bir sorun olmuştur. Bu toplumsal sorun kapsamında, özel dershanelerle öğrenciler arasındaki bağıntının, coğrafya dersi bağlamında incelenmesi ve öğrencilerin yaklaşımına göre dershanelere olan gereksinimin değerlendirilmesi, araştırmanın temel amacını oluşturmaktadır. Araştırmada, üniversite sınavlarına hazırlanan öğrencilerin özel dershanelere ve coğrafya öğretimine ilişkin görüşleri çeşitli değişkenler (cinsiyet, sınıf düzeyi, dershaneye devam süreleri, öğrenim gördükleri ya da mezun oldukları okul türü, ailelerinin aylık gelir düzeyi, anne ve baba eğitim düzeyleri) bağlamında incelenmiştir. Araştırmanın çalışma grubu; 2013-2014 eğitim-öğretim yılında Ankara şehrindeki dört lise ve beş dershanede öğrenim gören (11., 12. sınıf ve mezun öğrenciler) 1499 öğrenciden oluşmaktadır. Araştırma betimsel tarama modelinde olup, veriler araştırmacılar tarafından geliştirilen, 19 madde ve üç boyuttan oluşan Özel Dershaneler- Coğrafya Öğretimi Bağıntısı (ÖDCÖB) ölçeği ile değerlendirilmiştir. Araştırmada kullanılan veriler normal dağılım göstermediğinden, non-parametrik testlerden Kruskal Wallis-H testi ve Mann Whitney-U testi kullanılarak çözümlenmiştir. Araştırmada kullanılan değişkenlere bağlı grup ortalamaları arasındaki farkın test edilmesinde 0.05 anlamlılık düzeyi esas alınmıştır. Araştırma bulgularına göre öğrencilerin özel dershanelere ve özel dershanelerdeki coğrafya öğretimine ilişkin görüşlerinin cinsiyet, sınıf düzeyi, dershaneye devam süreleri, okul türü, anne ve baba eğitim düzeyleri değişkenleriyle istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar gösterdiği tespit edilmiştir

PDF

___

ARABACI, İ. B., NAMLI, A. (2014). “Dershanelerin Kapatılması Sürecinin Yönetici, Öğretmen ve Öğrenci Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi/ The Assesment of The Shutdown of Preparatory Schools Process from The Administrators, Teachers and Student’s Perspectives”, TURKISH STUDIES -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, ISSN: 1308-2140, Volume 9/11, Fall 2014, www.turkishstudies.net, DOİ Number:http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.6715, p.31-48.
ARSLAN, M. (2004). Eğitim Sistemimizin Kapanmayan Yarası Yükseköğretime Geçiş. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 16 (1), 37-51.
BALCI, A. (2009). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemi Teknik ve İlkeler. Pegem Akademi Yayınları, Ankara.
BAŞTÜRK, S. (2011). Üniversiteye Giriş Sınavına Hazırlanma Sürecinin Öğrencilerin Matematik Öğrenmeleri Üzerine Olumsuz Yansımaları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 40, 69-79.
BAŞTÜRK, S., DOĞAN, S. (2010). Lise Öğretmenlerinin Özel Dershaneler Hakkındaki Görüşlerinin İncelenmesi. Uluslararası İnsan Bilimler Dergisi.7(2), 135-157.
BÜYÜKÖZTÜRK, Ş. (2010). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Ankara: Pegem A Yayınları.
ÇAYIR, M.( 2014). Dershane Öğrencilerinin Algılarına Göre Dershane Öğrencilerinin Üniversite Hazırlık Sürecinde Dershaneye Gitme Sebeplerinin İncelenmesi: İstanbul İli Örneği. Fatih Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Yönetimi Denetimi Planlaması ve Ekonomisi Anabilim Dalı (Yayımlanmamış Yüksek Lisan Tezi). İstanbul.
ÇOKLUK, Ö. , ŞEKERCİOĞLU, G., BÜYÜKÖZTÜRK, Ş. (2010). Sosyal Bilimler için Çok Değişkenli İstatistik, SPSS ve Lisrel Uygulamaları. Ankara: Pegem A Yayınları.
De VELLİS, R.F. (2003). Scale Development: Theory and Applications. Sage Publications.
DEMİR, S.B., KOÇ, H. (2013). “Coğrafya Dersi Tutum Ölçeği: Geliştirilmesi, Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması/ Geography Courses Attitude Scale: Development, Validity and Reliability Study”, TURKISH STUDIES -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, ISSN: 1308-2140, Volume 8/8 Summer 2013, www.turkishstudies.net, DOİ Number :http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.4934, p. 1765-1777.
ELLIOTT, A.C., WOODWARD, W.A. (2007). Statistical Analysis Quick Reference Guidebook: With SPSS Examples. USA: SAGE Publications.
KALAYCI, Ş. (2010). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Ankara: Asil Yayın.
KARASAR, N. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
KELECİOĞLU, H. (2002). Ortaöğretim Öğrencilerinin Üniversiteye Giriş Sınavları ve Sınavın Öğrenimlerine Etkisi Hakkındaki Görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(23), 135-144.
KÖPRÜLÜ, F.(2014).Özel dershanelerin eğitim sistemi içindeki yeri, sosyoekonomik değerleri, geleceği. Erişim: http://www.ozdebir.org.tr/fls/20140121142008_79cf13dcc0e89062adc0 234a9d1c362c.pdf adresinden 21. 12. 2014 tarihinde alınmıştır.
MEB, (2009). Millî Eğitim Bakanlığı Özel Dershaneler Yönetmeliği. Resmi Gazete. Sayı: 27383. http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2009/10/20091021.htm adresinden 22.12.2014 tarihinde alınmıştır.
MORGİL, F. İ., YILMAZ, A., GEBAN, Ö. (2001). Özel Dershanelerin Üniversiteye Girişte Öğrenci Başarısına Etkileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(21),89-96.
ÖSYM, (2014). Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sistemi (ÖSYS) Kılavuzu. http://www.osym.gov.tr. adresinden 21.12.2014 tarihinde alınmıştır.
ÖZEL ÖĞRETİM KURUMLARI 5580 Sayılı Kanunu, (2014). T.C. Başbakanlık, Kanunlar ve Kararlar Genel Müdürlüğü (Sayı:31853594-101-938/922. Tarih: 06.02.2014). http://www2. tbmm.gov.tr/d24/1/1-0884.pdf. adresinden 21.12.2014 tarihinde alınmıştır.
ÖZGEN, N., KÖŞKER, N., YALÇIN, H. (2014). Türkiye’de özel dershaneler ve paydaşları üzerine bir analiz. Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi (TÜCAUM) VIII. Coğrafya Sempozyumu. 23-24 Ekim 2014, Ankara Üniversitesi, DTCF- Ankara.
ÖZGEN, N. (2009). Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) Teknolojisinin Coğrafya Öğretimindeki İşlevselliği: Göç Konusu ile İlgili Örnek Bir Ders Uygulaması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri/ Educational Sciences: Theory & Practice. 9 (4), 1853-1894.
ÖZGEN, N. (2011a). Fiziki Coğrafya Dersi Öğretim Metoduna Farklı Bir Yaklaşım: Gezi- Gözlem Destekli Öğretim. Marmara Coğrafya Dergisi. 23, 373-388.
ÖZGEN, N. (2011b). E-Journal of New World Sciences Academy, Education Sciences, 1C0461, 6 (4), 2569-2587.
ÖZGEN, N. (2012). Öğretmen Adaylarının Erozyon Konusuna Yönelik Genel Akademik Bilgi Düzeylerinin İncelenmesi: Gazi Üniversitesi Örneği. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 82-105
ÖZOĞLU, M., YILDIZ, R., CANBOLAT, Y.(2013). Ortaöğretim İzleme ve Değerlendirme Raporu. Ed: S. Polat. Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Genel Müdürlüğü, Ankara. http://ogm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2014_02/14013735_ortaretimrapor2013.pdf adresinden 10.12.2014 tarihinde alınmıştır.
STEVENS, J.P. (2009). Applied Multivariate Statistics for the Social Sciences, 5th Edition. Routhledge, Taylor and Francis Group, New York.
TED (2010). Ortaöğretime ve Yükseköğretime Geçiş Sistemi Özet Rapor. Türk Eğitim Derneği, http://portal.ted.org.tr/genel/yayinlar/ortaogretimeveyuksekogretimegecissistemi_ozet_rapo r.pdf adresinden 20.12.2014 tarihinde alınmıştır.
TEMEL, C. (2009). Özel Dershanelere Karşı Olmayan Var Mı? Özde-Bir Eğitim Dergisi, 13(45), 22-24. http://www.ozdebir.org.tr/fls/dergi/pdf/45.pdf adresinden 20.12.2014 tarihinde alınmıştır.
TEMELLİ, A., KURT, M., KÖSE, E. Ö. (2010). Özel Dershanelerin Biyoloji Öğretimine Katkılarının Öğrenci Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 3(2), 148-161.
TOBB (2012). Türkiye Eğitim Meclisi Sektör Raporu 2011. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği / www.tobb.org.tr. adresinden 21.12.2014 tarihinde alınmıştır.
TURAN,İ., ALAZ, A. (2007). Özel Dershanelerde Coğrafya Öğretiminin Öğrenci Görüşleri Çerçevesinde Değerlendirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi. 15(1), 279-292.
YAVUZ, M. (2012). “Özel Dershanelerde Görev Yapan Öğretmenlerin Örgütsel Adalet Algıları/ Perceptions of Organizational Justice Which Teachers Employed in Private Teaching Center”, TURKISH STUDIES -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, ISSN: 1308-2140, Volume 7/2 Spring 2012, www.turkishstudies.net. DOİ Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.3272, p.1147-1160.