NESÎMÎ’NİN, DİVANINDA VE DİĞER KAYNAKLARDA RASTLANMAYAN ŞİİRLERİ

Mecmualar, şairlerin edebiyat tarihlerinde rastlanmayan şiirlerinin gün yüzüne çıkarılmasında önemli rol oynar. Edebiyat çevrelerinde çok bilinen mecmuaların dışında ya çok az bilinen ya da varlığı işin erbabı tarafından bilinen mecmuaların sayısı da oldukça fazladır. İşte bu mecmualardan birisi de Ravzatü'l-Eşèar adını taşımakta olan bir mecmuadır. Söz konusu bu mecmua Hindistan'ın Haydarâbâd şehrindeki bir kütüphanede yer almakta olup, Anadolu ve Azeri Edebiyatı şairlerine ait şiirleri içermesi bakımından iki kültürü birleştiren bir kaynak görevi görmektedir. Mecmuada yer alan şiirler 13. yy ile 19. yy arasında yaşamış şairlere aittir. Beş yüz yıla yayılan uzun bir dönem içinde yazılmış olan bu şiirler dönemi tanıma açısından da büyük önem arz etmektedir. Ravzatü'l-Eşèar'da yer alan şairlerin yaşadığı dönem göz önünde tutulduğunda mecmuanın 19. yy'da istinsah edildiği anlaşılmaktadır. Pek çok şairin şiir örneklerine (Özellikle Ehl-i Beyt sevgisi ve Kerbelâ hadisesi içerikli) yer veren bu mecmuada Nesîmî'nin divanında bulunmayıp da başka yayınlarda da değinilmeyen otuz dört şiirine rastladık. XIV. yüzyılda yaşamış olan Nesîmî, Azeri Edebiyatının önemli şairlerinden biri olarak tanınmaktadır. Asıl adı Seyyid İmadüddin olan şair, yaşadığı dönemde yazdığı şiirler ve farklı fikir yapısı sebebiyle çevresince anlaşılamamıştır. Hurufiliğin de temsilcilerinden olan Nesîmî, bu anlayış ile Vahdet-i Vücud anlayışını şiirlerinde birleştirmiş olan ender şairlerden biridir. Nesîmî'nin şiirleri bir divanda toplanmıştır. Divan dışında kalan eserleri ise, araştırmacılar tarafından, farklı cönk ve mecmualarda tespit edilmektedir. Neredeyse yeni bir divan oluşturacak olan bu eserlerin bir araya getirilmesi ve Nesîmînin tüm şiirlerinin bir eser içinde toplanması, edebiyat alanında önem ve gereklilik arz eden bir durumdur. Makalemizde incelediğimiz Ravzatü'l-Eş'ar adlı mecmuada yer alan Nesîmî şiirleri tanıtılmaktadır. Makalenin hazırlanmasıyla Nesîmî şiirlerine yeni bir boyut kazandırmak ve bilim dünyasını bu şiirlerden haberdar etmek amaçlanmıştır

NESİMİ’S DİVAN AND HIS UNKNOWN POEMS WHICH HAD NOT BEEN TAKEN TO OTHER SOURCES

Some poets’ poems are not included in the history of literature. Some majmuas are well-known in literature history, while some are unknown or less-known. An one of those majmuas is Ravzatü’l-Eşéar. This majmua was first introduced by Prof. Dr. Ali Fuat Bilkan, in his work named “Hindistan’da Gelişen Türk Edebiyatı” The majmua can be found in the Oriental Manuscripts library in Haydarabad city of India, number 1322. The majmua includes poem samples that belong to important poets of Anatolian and Azerbaijani literature. The poems which are included in the majmua, belong to poets which have lived between years XII. Century and XIX. Century. These are important poems which are written in a period of time near 5 centurys. Because we can get to know about this long period of time with the help of the poems. Majmua was edited in XIX. Century. In this important majmua, we encountered his thirty three poems which are not mentioned in Nesîmî’s divan, neither in other publications. Nesîmî, who lived in XIV. Century, is known as an important poet in Azerbaijani literature. His real name is Seyyid İmadüddin. The poet, has not been understanded by his environment because of the poems he wrote in the period he lived in and his different point of view. Also being a representative for Hurufism, Nesîmî joined the Vahdet-i Vücud idea in his poems. His poems were joined together in a divan. His works which were out of the divan, are being identified in different cönks and majmuas. The poems which are not in his divan, are much enough to form another divan. The Nesîmî poems which belong to the majmua Ravzatü’l-Eş’ar are being introduced in this work

___

  • Ayan, Hüseyin (1990) Nesîmî Divanı, Ankara: Akçağ Yay.
  • Ayan, Hüseyin (2002) Nesîmî Hayatı, Edebî Kişiliği, Eserleri ve Divanının Tenkitli Metni, 2 Cilt Ankara: TDK Yay.
  • Banarlı, Nihad Sami (2001) Resimli Türk Edebiyatı Tarihi, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
  • Bilkan, Ali Fuat (1998) Hindistan’da Gelişen Türk Edebiyatı, Ankara: Kültür Bakanlığı Yay.
  • TDV İslam Ansiklopedisi, Nesîmî, Cilt 33, S.4 Kalyon, Filiz (2015) Ravzatü’l-Eş’âr İnceleme- Metin, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enst.
  • Doktora Tezi
  • Köksal, M. Fatih (2000) “Seyyid Nesîmî’nin Bilinmeyen Tuyuğları” Journal Of Turkish Studies,
  • Agâh Sırrı Levend Hatıra Sayısı Iı, V. 24, Harvard University Press 2000, 182-208 Köksal, M: Fatih (2009) “Seyyid Nesîmî’nin Yayımlanmamış Şiirleri” Türk Kültürü Ve Hacı Bektaş
  • Velî Araştırma Dergisi / 2009-50, 77-135
  • Olgun, İbrahim “Nesîmî Üzerine Notlar”, www.tdk.gov.tr
  • Pekolcay, Necla (1981) İslami Türk Edebiyatı I, Dergah Yay. İstanbul s.228-229
  • Zülfe, Ömer (2005) “Seyyid Nesîmî’nin Tuyuğlarına Ek”, Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, 2(4) 121-135