Modern Kırım-Tatar edebiyatında Âşık Ömer

Âşık Ömer 17. Yüzyıl saz şairlerindendir. Son zamanlarda yapılan çalışmalarda Âşık Ömer’in nereli ve hangi edebî muhite dâhil olduğu konusunda farklı görüşler ortaya konulmuştur. Türkiye’de yapılan çalışmaların çoğunda Âşık Ömer’in Konya’nın Hadim ilçesine bağlı Gözleve (Korualan) kasabasından olduğu kesin bir dille ifade edilirken yurtdışında yapılan çalışmalarda ise onun Kırım’ın Kezlev (Gezleve) şehrinden olduğu söylenmektedir. Bu durumda Kırım ve Türkiye olmak üzere iki farklı edebî muhit ortaya çıkmaktadır. Bu çalışmada öncelikle Âşık Ömer hakkında söylenilenler ve yapılan çalışmalar mukayeseli olarak ortaya konulmuştur. Çağdaş Kırım Tatar edebiyatında Âşık Ömer üzerine yapılan çalışmalar ele alınıp onun modern Kırım Tatar edebiyatına olan etkisi üzerinde durulmuştur.

Ashiq Omer in the modern Crimean Tatar literature

Ashiq Omer is a bard of the 17th century. Researches that have been made lately new perspectives about his origin and the literary circle he is a member of most of the works produced in Turkey claim that he is from Gozleve (Qorualan), a small town in Qonya whereas works produced abroad claim him to be from Kezlev (Gezleve) in Crimea. Therefore two different literary circles Turkey anda Crimea emerge. This article aims to compare and contrast the works on Ashiq Omer. Works produced about Ashiq Omer the contemporary Crimean Tatar literatüre and his influence on the so-called literary tradition are discussed.

PDF

___

AKÇA Kemal, “17. Asrın Saz Şairlerinden Gezlevili Âşık Ömer”, Folklor Postası, cilt: 1, sayı: 3, s. 9-17.
Âşık Ömer, Şiirler ve Gazeller, II cilt. Hazırlayan: Rıza Fazıl, Taşkent: Edebiyat ve Sanat Neşriyatı, 1988-1990.
ELÇİN Şükrü Âşık Ömer, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1987.
ERCİLASUN Ahmet Bican, “İsmail Gaspıralı’nın Fikirleri” (Mart 1991) 8 Kasım 2011. http://www.ismailgaspirali.org
ERGUN S.N., Âşık Ömer Hayatı ve Şiirleri, Semih Lütfı Matbaası, İstanbul, 1936.
GİRAYBAY Hamdi, “Kırım Edebiyatına Bir Bakış”, Kırım Şiirleri, Pazarcık, Romanya, 1935, s. 14-33.
KARAHAN Abdulkadir, Âşık Ömer, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi cilt: 4, İstanbul, 1991.
KARASOY Yakup-Orhan YAVUZ , “17. Yüzyıl Saz Şâiri Âşık Ömer Üzerine Bazı Mülahazalar”, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 13 (Bahar 2003): 177- 215.
KÖPRÜLÜ M. F., Saz Şairleri, Akçağ Yayınları, Ankara, 2004.
KOMİSYON, “Kırım Türk-Tatar Edebiyatı”, Başlangıcından Günümüze Kadar Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatları Antolojisi, Cilt: 13, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1999.
ÖZENBAŞLI, “Kırım Tatar Edebiyatı Sanatçılarına: Rıza Fazıl”, Kalgay Dergisi 29 (Temmuz- Ağustos-Eylül 2003): 12-16.
ŞEMİZÂDE Eşref, Edebî ve Tenkidî Makaleler, Dolya Neşriyat, Simferopol, 2000.
ŞEMİZÂDE Eşref, Ömür ve Yaratıcılık, Edebiyat ve Sanat Neşriyatı, Taşkent, 1974.
ÜLKÜSAL Müstecip, “Kırım Türkleri”, Türk Dünyası El Kitabı, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara 1976, s. 1140-1142.
ÜŞENMEZ Emek, “17. Yüzyıl Saz Şairi Âşık Ömer ve Dili”, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, sayı: 38, (2008): 103-114.
YAVUZ Orhan - Yakup KARASOY, Âşık Ömer Divan, Ocak Grafik Tasarım, Konya, 2010.
YAVUZ Orhan - Yakup KARASOY, Âşık Ömer Divanından Seçmeler-Halk Şiirleri, Soflonline, Konya, 2009.
YÜKSEL Zühal, “Kırım Türkleri Edebiyatı”, Türk Dünyası El Kitabı, C. IV, Ankara, 1998, s. 260.