Mierle Laderman Ukeles’in Üretim Biçimi Üzerinden Emeğin Sanata Dönüşmesi ve Feminist Söylem Bağlamında Bakım Sanatı

18. yüzyıldan itibaren kadınlar, toplumsal ve kültürel alanda erkeklerle eşit haklara sahip olmak için mücadele etmişlerdir. 20.yüzyılda sanat ortamında tanınma mücadelelerini, ürettikleri işlerin küçümsenmeden kabul edilmesi doğrultusunda devam ettirmişlerdir. İlk kuşak feminist sanatçılar öncelikle, o sürece kadar var olan kadın sanatçıları araştırarak yeni bir sanat tarihi yazmak üzere yola çıkmış ya da söylemlerini kadın bedeni üzerinden cesurca dile getirmişlerdir. Sonraki dönem kadın sanatçılar ise, mücadelelerini kadın bedeninden ve kimliğinden bağımsız bir şekilde sadece sanatçı olarak sanat ortamında bulunmak istemişlerdir. Bu sanatçılardan bazıları kavramsal sanat içinde ifade gücü bulmuş, bazıları da performanslarıyla ses getirmişlerdir. Dikkat çeken performanslara imza atan Mierle Laderman Ukeles, kişisel hayatından yola çıkarak geliştirdiği bir söylemi performanslarıyla dile getirmektedir. Sanatçı, görünmez temizlik, pişirme ve onarım işlerini yeni bir bağlamda ele almış ve bu yeni pratiğe “Bakım Sanatı” adını vermiştir. Kadına biçilen belli başlı görevleri yeni bir sanat anlayışı olarak performans sanatı ile dile getiren Mierle Laderman Ukeles, kadınların görünmez emeğini sanat çalışmasına dönüştürerek bu emeği su yüzüne çıkarmıştır. Bu çalışmada, nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın amacı doğrultusunda, feminist sanat hareketlerinden yola çıkarak kadın sanatçıların sanat ortamında söz sahibi olma mücadelesi literatür taraması yapılmış, dökümanlar incelenmiş, internet kaynaklarına ulaşılmıştır. Bu doğrultuda bir kadın olarak toplumsal hayat içerisindeki deneyimlerini performans sanatına da taşıyarak kendi sanat pratiğini geliştirmiş olan Mierle Laderman Ukeles’in işleri incelenmiştir.

Transformation of Labor into Art Through the Manufacturing Form of Mierle Laderman Ukelesand the Maıntenance Art in the Context of Feminist Discourse

Since the 18th century, women have struggled to have equal rights with men in the social and cultural field. In the 20th century, they continued their struggle for recognition in the art environment in the direction of accepting the works they produced without being underestimated. First generation feminist artists set out to write a new art history by researching women artists who existed until that time, or they boldly expressed their discourse on the female body. On the other hand, the women artists of the next period wanted to be in the art environment only as an artist, independent of the woman's body and identity. Some of these artists found the power of expression in conceptual art, and some of them made a sound with their performances. Mierle Laderman Ukeles, who has made remarkable performances, expresses a discourse she developed based on her personal life through her performances. The artist took the invisible cleaning, cooking and repair works in a new context and named this new practice “The Art of Maintenance”. Mierle Laderman Ukeles, who expresses the main duties assigned to women with performance art as a new artistic understanding, has brought this labor to the surface by transforming the invisible labor of women into art. In this study, qualitative research method was used. In line with the purpose of the research, the struggle of women artists to have a voice in the art environment, starting from the feminist art movements, was searched in the literature, the documents were examined, and the internet resources were reached. In this direction, the works of Mierle Laderman Ukeles, who developed her own art practice by transferring her experiences in social life as a woman to performance art, were examined.

PDF

___

Antmen, A. (2008). 20. Yüzyıl Batı Sanatında Akımlar. Sel Yayıncılık.
Ataibiş, G. (2018). Toplumsal Feminist Dalganın Sanat Pratiğine Etkisi. Lisans Bitirme Tezi. İstanbul Üniversitesi.
Barret, T. (2015). Neden Bu Sanat? Çağdaş Sanatta Estetik ve Eleştiri. Hayalperest Yayınevi.
Demirkol, C.V. (2008). Batı Sanatında Modernizm ve Postmodernim. Evrensel Basım Yayın.
Fineberg, J. (2014). 1940’tan Günümüze Sanat. (Çev. S. Atay Eskier, G. E. Yılmaz). Karakalem Kitabevi Yayınları.
Gouma- Peterson T. & Mathews P. (2008). Sanat Cinsiyet. Sanat Tarihi ve Feminist Eleştiri. Antmen, A. (Editör). Önsöz (Çev. Esin Soğancılar,Ahu Antmen). İletişim Yayınları.
Kuspit, D. (2005). Sanatın Sonu. (Çev. Y.Tezgiden). Metis Yayınları.
Molesworth, H. (2000). “House Work and Art Work”, October, cilt 92. İlkbahar.
Plumwood, V. (2020) Feminizm ve Doğaya Hükmetmek. Metis Yayınları.
Selmanpakoğlu, C. (2015). Gerçekliğin kimlik kurgusuna ajansal sanat girişimi. Sanat, Gerçeklik ve Paradoks Uluslararası Sanat Sempozyumu, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi. s. 513-526.
Şahiner, R. (2008) Postmodern Kırılmalar. Yeni İnsan Yayınevi.
Şahiner, R. (2015). Çağdaş Sanatta Temsiliyet Krizi. Ütopya Yayınevi.
Ukeles L. M. (1969). Manifesto for Maintenance Art, (featured in “‘Women’s Work,’” Women’s Work: Feminist Art from the Collection, Smith College Museum of Art.
Woolf, V. (2002). Kendine Ait Bir Oda (Çev.S. Öncü). İletişim Yayınları
Yılmaz, M. (2006). Modernizmden Postmodernizme Sanat. Ütopya Yayınevi.
Aral, N. (2018). Yenı̇yı̇ Ararken: Bı̇r Yı̇rmı̇ncı̇ Yüzyıl Fenomenı̇ Olarak Sanatta "Kendı̇ne Mal Etme" Eylemı̇nı̇ Fotoğraf ve Sherrı̇e Levı̇ne Üzerı̇nden Okumak. Socıal Scıences Studıes Journal. Vol:4, Issue:19. http://sssjournal.com/Makaleler/303772954_2_4-19.ID579%20Aral_1958- 1966.pdf
Boren, A. (2017). Emeğim Eserim Olacak. https://www.e-skop.com/skopbulten/sanat-ve-emekemegim-eserim-olacak/3289
IKSV-Sanatçılar (t.y.). Alış tarihi 10 Haziran 2021, gönderen http://13b.iksv.org/tr/sanatcilar#art292
Kalkan (2018). Feminist Sanat – Bir Mücadele Sanatı Yazar Kübra Nur Kalkan 01.07.2018 https://www.tarihlisanat.com/feminist-sanat/
Ukeles L. M. “Manifesto for Maintenance Art 1969!”, http://www.arnolfini.org.uk/blog/manifestofor-maintenance-art-1969
Görsel Kaynak Şekil 1. Erişim 14.04.2021 https://www.tarihlisanat.com/feminist-sanat/
Şekil 2. Erişim 14.04.2021 https://ajournal.blog/Ajournal/Icerik/judy-chicagonun-anitsal-aksamyemegi-partisi
Şekil 3. Erişim 14.04.2021 http://www.sanatblog.com/isimsiz-film-kareleri-cindy-sherman/
Şekil 4. Erişim 14.04.2021 https://mcachicago.org/Collection/Items/1985/Cindy-Sherman-Untitled152-1985
Şekil 5. Erişim 14.04.2021 https://veritybairdblog.wordpress.com/2018/01/02/sherrie-levine/
Şekil 6. Erişim 14.04.2021 https://theartgorgeous.com/10-quotes-prove-barbara-kruger-genius/
Şekil 7. Erişim 14.04.2021 https://www.tarihlisanat.com/feminist-sanat/
Şekil 8. Erişim 10.04.2021 ttps://hyperallergic.com/355255/how-mierle-laderman-ukeles-turnedmaintenance-work-into-art/
Şekil 9. Erişim 10.04.2021 https://timeline.com/mierle-ukeles-cleaning-museum-64d274a0a19c
Şekil 10 Erişim 10.04.2021 https://www.tabletmag.com/sections/arts-letters/articles/mierleladerman-ukeles--
Şekil 11 Erişim 10.04.2021 https://timeline.com/mierle-ukeles-cleaning-museum-64d274a0a19c
Şekil 12 Erişim 10.04.2021 https://news.artnet.com/art-world/wide-awakes-mobile-soup- kitchen1944402
Şekil 13 Erişim 10.04.2021 https://news.artnet.com/art-world/wide-awakes-mobile-soup-kitchen1944402
Şekil 14 Erişim 10.04.2021 https://news.artnet.com/art-world/wide-awakes-mobile-soup-kitchen1944402
Şekil 15 Erişim 10.04.2021 https://www.artforum.com/video/mierle-laderman-ukeles-talks-aboutmaintenance-art-63533
Şekil 16 Erişim 10.04.2021 https://hyperallergic.com/355255/how-mierle-laderman-ukeles-turnedmaintenance-work-into-art
Şekil 17 Erişim 10.04.2021 https://www.dailyserving.com/2016/06/summer-session-womens-workat-smith-college-museum-of-art/
Şekil 18 Erişim 10.04.2021 https://womennart.com/2019/06/05/post-partum-document-mary-kelly/
Şekil 19 Erişim 10.04.2021 https://www.tate.org.uk/art/artworks/kelly-post-partum-documentdocumentation-iii-analysed-markings-and-diary-perspective-t03925
Şekil 20 Erişim 10.04.2021 https://artfortheeveryman.wordpress.com/2015/02/18/how-to-read-apiece-of-art-martha-roslers-semiotics-of-the-kitchen/