KÖY ROMANLARINDA EŞKIYALIK VE KAHRAMAN OLMA ARZUSU

1950-1960 yılları arasında köylü ve köylü-aydın ikilemi Türk romanında yaygın olarak kullanılmıştır. Bu dönemde ele alınan en önemli konulardan biri de "eşkıyalık"tır. Bu konu hem sanatçılar hem de okurlar için oldukça ilgi çekici olmuştur. Bunun nedeni "eşkıya" ile yaratılan ideal "sosyal kahraman" tipidir. Bu kahraman aynı zamanda romantik bir aşıktır. Onun eşkıya olmasının nedeni büyük bir haksızlığa uğramasıdır. Bunun yanı sıra genellikle bir başkası (çoğu zaman köyün ağası) onun sevdiği kıza göz koyar. Böylece okur onun adil olmayan bir dünyada yaşadığını düşünür. Bu haksızlıklara karşın kahraman eşkıya, yasal yoldan bir şey yapamadığı için eşkıya olmayı seçmek zorunda kalır. Biz bu çalışmamızda romanlardaki "eşkıya" kavramını öncelikle Eric J. Hobsbawm'ın "sosyal eşkiyalık" kavramı ile açıklamaya çalışacağız. Daha sonra René Girard'ın roman teorisinden hareketle inceleyeceğiz. René Girard, Romantik Yalan ve Romansal Hakikat adlı eserinde Cervantes, Stendhal, Flaubert, Proust ve Dostoyevski'nin roman anlayışlarını inceler. Bu incelemesinden yola çıkarak "üçgen arzu" kavramını ortaya atar. Düşüncemize göre eşkıya, efsanevi gezgin şövalye Don Quixote gibi bir kahraman olmak istemektedir. Biz de bu çalışmamızda Yaşar Kemal'in İnce Memed I, Tarık Dursun K.'nın İnsan Kurdu ve Cengiz Tuncer'in Hacizli Toprak adlı romanlarından hareketle "eşkıya" kahramanın özelliklerini inceleyeceğiz. Bunun yanı sıra olumsuz eşkıya kahraman ile bu olumlu tipi karşılaştıracağız. Rahmet Yolları Kesti ve Çakırcalı Efe adlı romanların kahramanlarını da bu kategoride değerlendireceğiz. Böylece bu iki tip kahramanın amaç-sonuç ilişkisinin halk kültüründe algılanma biçimini ortaya koymaya çalışacağız

"BANDITS" IN RURAL NOVELS AND DESIRE TO BE A HERO

The subject of village and peasant-intellectual dilemma spread between 1950 to 1960, in the Turkish novel. One of the most interesting subject is “bandit” in this period. This topic has attracted the interest of both novelists and readers. Because “the bandit” is generally a good man and a hero. At the same time he is a lover. He often suffered injustice. Someone else (usually a agha of village) wants his love. Readers think that he lives injustice world. He can not do anything through legal means. So he has to choose to be a bandit. In this article we will try to explain the concept of bandits in the novel use with Eric J. Hobsbawm’s "Social banditry" concept and then according to René Girard’s novel theory. In Girard’s “Mensonge Romantique et Verite Romanesque” (Romantik Yalan ve Romansal Hakikat), he reviews Cervantes, Stendhal, Flaubert, Proust and Dostoyevski. So he explains concept of “triangular desire”. We think that the bandit desires to be hero like Don Quixote’s desire to be the legendary traveler knight. So we will examine tree Turkish novel about “bandists”. These novels: Yaşar Kemal’s İnce Memed I, Tarık Dursun K.’s İnsan Kurdu and Cengiz Tuncer’s Hacizli Toprak. In addition we will compare these positive type and negative bandit hero. We will consider in this category Rahmet Yolları Kesti and Çakırcalı Efe’s heroes. So we will try to demonstrate these two types of hero's purpose and effect relations of the way the public perceived cultural relations

PDF

___

Barkey, Karen. (2011). Eşkıyalar ve Devlet: Osmanlı Tarzı Devlet Merkezileşmesi, Çev.Zeynep Altıok, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Bayrak, Mehmet. (2000). Köy Enstitüleri ve Köy Edebiyatı. Ankara: Özge Yayınları.
Boratav, Pertev Naili. (1931). Köroğlu Destanı. İstanbul: Evkaf Matbaası.
Çankaya, Erol. (2013a). “Köy Edebiyatı ve Türk Edebiyatında Köye “İçerden” Bakış Doğuşu, Etkileri, Sonuçları”. Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. Volume 8/4: 473-488.
Çankaya, Erol. (2013b). “Türkiye’de Siyasal-Toplumsal Değişmeler Bağlamında Modern Edebiyatın Doğuşu ve Anadolu’ya Açılma Süreci-Kökenleri ve Etkileri”. Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8/3:83-99.
Girard, René. (2001). Romantik Yalan ve Romansal Hakikat. Çev. Arzu Etensel İldem. İstanbul: Metis Yayıncılık.
Gözütok, Türkan. (2011). “Eşkiyalık ve Çakırcalı Mehmet Efe’nin Türk Edebiyatına İzdüşümü”. Türkbilig. Sayı: 21. Syf. 49-72.
Gür, Nagihan. (2008). “Sosyal Haydut” Düzleminden “Halk Kahramanı” Statüsüne Bir Yükseliş: Köroğlu ve Sergüzeşti. Milli Folklor, sayı: 79. Ankara, syf. 45-49.
Hobsbawm, Eric J. (2011). Eşkıyalar. Çev. Osman Akınhay. İstanbul: Agora Kitaplığı.
Kaplan, Ramazan.(1988). Cumhuriyet D önemi Türk Romanında Köy. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
Kemal Tahir. (2006). Rahmet Yolları Kesti. İstanbul: İthaki Yayınları.
Moran, Berna.(1999). “İnce Memed ve Eşkıya Öykülerinin Yapısı”. Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış II. İstanbul: İletişim Yayınları: 78-94.
Moran, Berna.(1999). “Soylu Vahşi Olarak Kuyucaklı Yusuf”. Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış II. İstanbul: İletişim Yayınları: 17-36.
Tarık Dursun K.. (1983). İnsan Kurdu. Ankara: Bilgi Yayınevi.
Tuncer, Cengiz. (1970). Hacizli Toprak. İstanbul: E yayınları.
Yaşar Kemal.(1967) İnce Memed. İstanbul: Ararat Yayınevi.
Yaşar Kemal.(2016). Çakırcalı Efe. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Yetkin, Sabri. (2003). Ege’de Eşkıyalar. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.