Kazak Şairi Mağcan Cumabayoğlu’nun şiirlerinde “kendi” ve “öteki” imajı

Genel olarak edebiyat biliminde ulusal ya da yabancı kimliğini, bunların nasıl resmedildiğini araştırma, eskiden beri yapılagelen bir çalışmadır. Ama bu tarz imaj araştırmaları özel olarak karşılaştırmalı edebiyat biliminin çalışma alanına dahil edilir. Hugo Dyserinck‟in 1966 yılında yayımladığı “Zum Problem der „images‟ und „mirages‟ und ihre Untersuchung im Rahmen der Vergleichenden Literaturwissenschaft” başlıklı makalesinin ardından ise imajbilim karşılaştırmalı edebiyat biliminin bir alt dalı olmaktan çıkarak ve kendi başına bir bilim dalı olarak değerlendirilir. Mağcan Cumabayoğlu(1893-1938), yazdığı milliyetçi ve Türkçü şiirlerle büyük şöhret kazanmış bir Kazak şairidir. Şiirlerinde Rusya idaresindeki Türklerin dertlerini ve isteklerini dile getirir. Hatta bunların bazılarında bütün dünya Türklüğünü söz konusu eder. 1920 yılında yazdığı Alıstağı Bavrıma (Uzaktaki Kardeşime) isimli şiirle Türkiye Türklerine seslenir ve İstiklal Harbi yapmakta olan Türkiye Türklerinin dertlerine ortak olur. 1938 yılında Stalin katliamlarında kurşuna dizilerek öldürülür. Bu çalışmada, Kazak şairi Mağcan Cumabayoğlu‟nun şiirlerinde “kendi” ve “öteki” ile ilgili imajlar ortaya koyulmaya çalışılacaktır. Milliyetçi bir Kazak şairinin şiirlerine “öteki” ve “kendi”nin nasıl yansıdığı üzerinde durulacaktır.

"Self" and "Other" images in Kazakh Poet Mağcan Cumabayev's poems

In literature it is a common endeavor to search for national or foreign identity and to find out how it is reflected in people‟s minds. This kind of researches about image was included in the field of comparative literature studies. After Hugo Dyserinck published his article titled as “Zum Problem der „images‟ und „mirages‟ und ihre Untersuchung im Rahmen der Vergleichenden Literaturwissenschaft” in 1966, these researches gained independence and became a branch of science itself. Mağcan Cumabayoğlu (1893-1938), who wrote Turkish nationalist poems, is a famous Kazakh poet. In his poems the problems and wishes of Turks who were under the ruling of Russia are described. In some of these poems he talks about Turks all around the world. He called to Turks in Turkey by his poem “Alıstağı Bavrıma (To my Brother Far Away)”, which he wrote in 1920 and shared the feelings of the Turks, who were having an independence war against the allies of World War I at that time. He was shot in one of Stalin‟s slaughters in 1938. In this article the images about “self” and “other” in his poems are depicted. It is questioned how a nationalist Kazakh poet reflects the notions “self” and “other” to his poems.

___

  • AYTAÇ, Gürsel, (2003), Karşılaştırmalı Edebiyat Bilimi, İstanbul, Say Yayınları.
  • GÜVENÇ, Bozkurt, (2008), Türk Kimliği, İstanbul, Boyut Kitapları.
  • MİLLAS, Herkül, (2005), Türk ve Yunan Romanlarında “Öteki” ve Kimlik, İstanbul, İletişim Yayınları.
  • SARAÇ, Tahsin, (2005), Büyük Fransızca-Türkçe Sözlük Grand Dictionnaire Français-Turc, İstanbul, Adam Yayınları.
  • TALUN İNCE, Ayalp, (2008/15), “Hans Dernschwam‟ın İstanbul ve Anadolu‟ya Seyahat Günlüğü‟ndeki Türk İmajı Üzerine Bir İnceleme”, Türkbilig.
  • TAMİR, Ferhat, (1993), Mağcan Cumabayef Öleñderi, Ankara, TKAE.
  • TAMİR, Ferhat, (1998), « Kazak Türkleri Edebiyatı », Türk Dünyası El Kitabı Dördüncü Cilt (Türkiye Dışı Türk Edebiyatları), Ankara, TKAE