FUAD KÖPRÜLÜ’NÜN MUALLİM NÂCİ ELEŞTİRİLERİ VE “ESKİ-YENİ” TARTIŞMASI HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİ

Türk kültür hayatının en önemli isimlerinden biri olan Mehmet Fuat Köprülü, edebiyattan tarihe, sanattan siyasete, sosyolojiden din ve tasavvufa kadar pek çok ilim sahasına kimlik kazandıracak eserler ortaya koymuştur. Köprülü'nün Türk edebiyatı için ise ayrı bir önemi ve değeri vardır. Türk edebiyatına metodolojiyi kazandıran ve edebiyat tarihçiliğini başlatarak disipline eden de yine Köprülü'dür. Yazdığı eserler arasında bu çalışmanın da konusu olan ve edebiyat tarihinde önemli görülen tartışmalar, bu tartışmaların bir kutbunda yer alan edebî şahsiyetler üzerine ortaya koyduğu görüşler oldukça önemlidir. Zira Köprülü'nün tanıklık ettiği polemiklere ilişkin eleştirileri kadar, Fecr-i Âti kadrosunda yer almasından dolayı bu tartışmaların bizatihi içinde ve aynı zamanda tarafı olması da yazdığı tenkit ve değerlendirmeleri değerli kılmaktadır. Türk edebiyatının uzun süre gündemini meşgul eden tartışmalardan biri olan "eski-yeni", Fecr-i Âti sanatçılarınca gündemde tutulmaya çalışılan "eskiler-yeniler" münakaşası Köprülü'nün ele aldığı meselelerden bazılarıdır. Ayrıca eski-yeni tartışmasının odağında yer alan Muallim Nâci de yazarın eleştirilerinin hedefindeki isimlerden biri olarak dikkat çekmektedir. Yeniliğin taraftarı olarak Muallim Nâci ve eski edebiyatı savunan zümreye yönelik bütünüyle menfî bir duruş ortaya koyan Köprülü, söz konusu kişi ve tartışmalara ilişkin beş makale yayımlamıştır. Bu yazıda Köprülü'nün Muallim Nâci ve eski-yeni tartışmalarına yönelttiği tenkit ve değerlendirmeler devrin edebi eğilimleri ışığında analitik bir şekilde ele alınmaya çalışılmaktadır

FUAD KÖPRÜLÜ’S CRITIQUE OF MUALLIM NÂCI AND OPINIONS ON THE DEBATE OVER THE “OLD-NEW”

One of the most distinguished names of Turkish cultural life, Mehmet Fuat Köprülü produced numerous works that provided identity to many fields, from literature to history, art to politics, sociology to religion and Sufism. Köprülü holds an especially valuable status for Turkish literature. It was Köprülü to have Turkish literature acquire methodology and discipline by means of initiating literary historiography. Among his many works, the discussions deemed crucial in literary history, those which are also the topic of this study, and the opinions he put forth about literary personages on the one side of these discussions are highly significant. As important as his criticism on the polemics he witnessed, Köprülü’s being personally involved in and a side to these debates due to being a member of the Fecr-i Âti community renders his criticisms and evaluations invaluable. The debate over the “old-new,” one which occupied the Turkish literary agenda for a long time and one that was kept alive by the members of the Fecr-i Âti community, is among the issues brought up by Köprülü. Furthermore, being in the focus of the “old-new” debate, Muallim Nâci is also the target of the author’s criticisms. Being an advocate of the “new” and demonstrating a completely negative stance towards Muallim Nâci and the group that supported the “old,” Köprülü wrote five articles pertaining to the person and the debates mentioned. This study aims to analytically approach Köprülü’s criticisms on and evaluations of Muallim Nâci and the “oldnew” debate in accordance with the period’s literary inclinations

PDF

___

Arslan, Fatih (2012). “Tevfik Fikret Evreninde Gözden Kaçan Bir Küçük Kitap: Fuad Köprülü’nün “Tevfik Fikret ve Ahlâkı”, Turkish Studies, International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 7/4, Fall, 2012, s. 783-798.
Aynur, Hatice (2009). “Türkî-i Basit Hareketini Yeniden Düşünmek”, Turkish Studies, International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 4/5, Summer 2009, s. 34-59.
Balık, Macit (2014). “Muallim Nâci”, Tanzimat Edebiyatı (Şiir-Roman), Kesit Yayınları, İstanbul, ss. 217-241.
Banarlı, Nihad Sami (2004). Resimli Türk Edebiyatı Tarihi, C. II, MEB Yayınları, İstanbul.
Cihan, Cihad (2014). “Fuad Köprülü ve Türk Tarihinde Kökenler; Süreklilik, Dış Tesir ve Tekâmül”, Turkish Studies, International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 9/7, Summer 2014, s. 234-259.
Köprülüzâde Mehmed Fuad (1966). “Muallim Nâci”, Fuad Köprülü’nün İlk Makaleleri, Haz. Aynur İzler, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayımlanmamış Mezuniyet Tezi, İstanbul, ss. 84-88.
Köprülüzâde Mehmed Fuad (1966). “Muallim Nâci 2”, Fuad Köprülü’nün İlk Makaleleri, Haz. Aynur İzler, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayımlanmamış Mezuniyet Tezi, İstanbul, ss. 121-127.
Köprülüzâde Mehmed Fuad (1966). “Yeniler, Eskiler”, Fuad Köprülü’nün İlk Makaleleri, Haz. Aynur İzler, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayımlanmamış Mezuniyet Tezi, İstanbul, ss. 46-49.
Köprülüzâde Mehmed Fuad (1966). “Tehâlüf-i Ezvâk”, Fuad Köprülü’nün İlk Makaleleri, Haz. Aynur İzler, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayımlanmamış Mezuniyet Tezi, İstanbul, ss. 138-147.
Köprülüzâde Mehmed Fuad (1966). “Marâz-ı Tenkid”, Fuad Köprülü’nün İlk Makaleleri, Haz. Aynur İzler, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayımlanmamış Mezuniyet Tezi, İstanbul, ss. 346-348.
Şen, Cafer (2012); “Fecr-i Âti Encümeni’nde Bir Eleştirmen ve Polemikçi Olarak Köprülüzade Mehmed Fuad”, Mehmet Fuad Köprülü, Haz. Yahya Kemal Taştan, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, ss. 39-55.