ZÜLFÜKAR AYTAÇ KİŞMAN, Ziya Kıvanç KIRAÇ

DÜNYA BANKASI TARIM KREDİLERİ VE TÜRK TARIM SEKTÖRÜ

Dünya Bankası'nın misyonu "yoksulluktan arınmış bir dünya" olarak ortaya koyulmuş ve bu doğrultuda çalışmalar Dünya Bankası çatısı altında yapılmıştır. Görünürdeki amaç yoksul ülkelerin kendi kaynakları ile büyümesini ve bu yolla yoksulluğun sürdürülebilir bir şekilde azaltılmasını sağlamaktır. Bu amaçla Dünya Bankası dünyada Kırsal Kalkınma, Eğitim, Çevre Koruma, Sağlık gibi alanlarda yenilikçi yaklaşımları destekleyen projeleri finanse eder. Yani Dünya Bankası'nın esas işi kalkınma projelerine kredi vermektir. Gelişmekte olan bir ülke olarak Türkiye, Dünya Bankası ile 160'tan fazla kredi anlaşması imzalamıştır. Özellikle 1980'den sonra hız kazanan anlaşmalar, sadece ikili birer kredi anlaşması olarak kalmamış, yapısal uyarlama dayatmalarına dönüşmüştür. Bu uyarlama istekleri sektörel alanlarda olduğu gibi kamusal alanlarda da kendisini göstermiştir. Türkiye yatırım projelerinin ve ihracatın finansmanı, kamu yönetimi reformlarının yapılması, önemli sektörlerin yeniden yapılandırılması, özelleştirmenin yaygınlaştırılabilmesi, istihdam sorunun çözülmesi, gelir adaletsizliğinin önlenmesi gibi amaçlarla Dünya Bankası kredilerinden kullanmıştır. Dünya genelinde Dünya Bankası kredilerinin önemli bir bölümünü tarım sektörü kredileri oluşturmaktadır. Bu durum Türkiye için de geçerlidir. Türkiye ile Dünya Bankası kredi ilişkisi içerisinde tarım sektörüne ilişkin anlaşmalar diğer sektörlere ilişkin olanlardan daha dikkat çekicidir. Dünya Bankası açısından Türkiye'nin yeri küçük bir oran iken Türkiye açısından Dünya Bankası kredilerinin etkisi çok daha büyük olmuştur. Bu çalışmanın amacı bu etkiyi anlayabilmek adına, ikili ilişkilerin tarihsel seyrinin incelenmesi ve bu yolla Türkiye'de tarım politikalarının nasıl etkilendiği hakkında yargılara varmaktır. Çalışmamızda bahsedilen amaçlara ulaşmak için resmi kaynaklarla beraber destekleyici literatür taraması yapılmıştır

WORLD BANK AGRICULTURE CREDITS AND TURKISH AGRICULTURE SECTOR

The primary mission of the World Bank has been settled as “a world apart from poverty” and related actions have been taken under the roof of the World Bank. The visible aim is to provide poor countries with developing by means of their own resources and thanks to this to gain a sustainable decline on poverty. For this purpose World Bank funds the projects supporting the innovative approaches in the fields of Rural Development, Education, Environmental Protection, Health etc. As a developing country Turkey has signed more than 160 credit agreements with World Bank. The agrements especially accelerated aftet 1980, have not stayed just as bilateral agreements but became structural impositions. These adapting enquries has appeared not only for sectoral fields but also public sphere. Turkey has benefited from several World Bank credits such as financing the investment projects and export, reconstruction of the public administration reforms and important sectors, prevailing the privatization, resolving the unemployment issue and avoiding the income disparities. The agriculture sector credits constitutes the main part of the World Bank credits all around the world. This is also same for Turkey. The agreements related to the agriculture sector are as considerable as the agreements related to other sectors. Turkey's percentage within the World Bank credits is not very big however the impact of the World Bank credits on Turkey has been at considerable level. The aim of this study in order to understand this effect is to examine the history of the mutual relations and by means of this to make some judgements. In order to achieve the so called goals in this study the official resources and supporting literature mining have been made

PDF

___

19.2.1947 tarih ve 5016 Sayılı ‘’ Milletlerarası Para Fonu İle Milletlerarası imar ve Kalkınma Bankasına Katılmak için Hükümete Yetki Verilmesine Dair Kanun’’
AYSU, Abdullah, Küreselleşme ve Tarım Politikaları, Su Yayınları, İstanbul 2008,
BORATAV, Korkut ,Türkiye İktisat Tarihi 1908-1985, Gerçek Yayınevi, Ankara 1998
CANDAN, Ekrem ,’’Türkiye’nin Dünya Bankası’ndan Kullandığı Krediler’’, Maliye Dergisi, Sayı: 148
EĞİLMEZ, Mahfi, IMF Dünya Bankası ve Türkiye, Tütünbank Yayınları, İstanbul 1996
GAYTANCIOĞLU, Okan, 'Türkiye’de ve Dünyada Tarımsal Destekleme Politikası, Sektörel Yayınlar, İstanbul 2009, s:84-86GÜLER, Birgül A. ‘’Dünya Bankası ve Tarım Sektörü Kredileri’’, Küreselleşme ve Tarım Sempozyumu Bildirisi, TZMO, Ankara 2002, http://www.kafkas.edu.tr/duyurular/web_katalog/tarim_krdileri.pdf, ( 22.03.2010)
GÜLER, Birgül A., ‘’Kamu Yönetimi ve Dünya Bankası’’, Amme İdaresi Dergisi, C:28 Sayı: 3, Ankara 1995
GÜLER, Birgül A.,Yeni Sağ ve Devletin Değişimi, İmge Kitabevi, İmge Kitabevi, Ankara 2005
GÜNAYDIN, Gökhan, ‘’Cumhuriyet Dönemi Boyunca Tarım Sektörünün Sosyolojik ve Ekonomik Dönüşümü’’, Küreselleşme ve AB ile Bütünleşme Sürecinde Türk Tarım Politikaları Sempozyumu Bildiriler, Haz: Mehmet Özaslan, Gaziantep Üniversitesi Basımevi, Gaziantep 2003 II. Tarım Şurası, http://www.orkoop.org.tr/uploads/files/10.komisyon.pdf , (17.05.2014)
IMF, http://www.imf.org/external/np/exr/facts/tur/imfwbt.pdf, (22.04.2010)
KAYA, Safiye, ‘’Dünya Bankası ve Türkiye’’, Sayıştay Dergisi, Sayı: 46-47
ORAL, Necdet, ‘’Tohumculuk Çok Uluslu Şirketlere Devrediliyor’’, http://bianet.org/bianet/tarim/86513-tohumculuk-cokuluslu-sirketlere-devrediliyor, (17.05.2014)
ORAL, Necdet, http://ww.bianet.org/bianet/bianet/83763-imf-db-programinin-sonucutarim-cozuluyor, (17.05.2014)
RASGELENER, Mehmet, The World Bank Group and Its Relations with Turkey, HDTM, Ankara 1990
Resmi Gazete, 27 Şubat 1998, Sayı: 23271
Resmi Gazete, Tarım Sektörü Uyum İkrazı Anlaşması, 13 Temmuz 1985, Sayı:18810
Resmi Gazete, Tarımsal Araştırma Kredisi, 9 Eylül 1992, Sayı: 21340
Resmi Gazete, Tarımsal Reform Uygulamaları Kredisi, 13 Temmuz 2001, Sayı: 24461
Resmi Gazete, Üçüncü Tarımsal Kredi Anlaşması, 2 Ağustos 1989, Sayı: 20240
Resmi Gazete: 5 Ağustos1984, Sayı: 18480
Resmi Gazete: Ekonomik Reform Kredisi, 14 Haziran 2000, Sayı:24079
SUİÇMEZ, Baki Remzi ,‘’IMF ve Dünya Bankası Anlaşmaları: Tarım Reformu!’’, Küreselleşme ve AB Bütünleşme Sürecinde Türk Tarım Politikaları Sempozyumu, WB, ‘’Projects and Operations 2008’’, http://web.worldbank.org, (17.05.2014)
WB, About Us, www.worldbank.org, 17.05.2014
WB, http://siteresources.worldbank.org/INTTURKEY/Resources/361616- 1121189080247/turkeyag-complete.pdf, (17.05.2014)
WB, http://web.worldbank.org/external/projects/main, (17.05.2014)
WB, Title Lending Summary, www.worldbank.org., (17.05.2014)
WB, www.worldbank.org/about us, (17.05.2014)WB,http://siteresources.worldbank.org/INTTURKEY/Resources/361616-1121189080247/turkeyag-complete.pdf, (17.05.2014)
WB,http://web.worldbank.org/external/projects/main?pagePK=217672&piPK=95916&theSitePK= 40941&menuPK=223661&category=regcountries®ioncode=5&countrycode=TR, (17.05.2014)
WB,http://web.worldbank.org/WBSITE/EXTERNAL/EXTABOUTUS/0,,contentMDK:2004956 4~pagePK:43912~piPK:36602,00.html#I2, (17.05.2014)
YAVUZ, Fahri, Türkiye’de Tarım, Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı Yayını, Ankara 2006
ZABCI, Filiz, Dünya Bankası Yanılsamalar Gerçekler, Yordam Kitap, İstanbul 2009