DESTANLARIN EĞİTİMDEKİ İŞLEVİ/ ATASÖZLERİNİN DESTAN METİNLERİ İLE ÖĞRETİLMESİ

İnsanlık, tarihin en eski dönemlerinden itibaren duygu, düşünce ve hayalleriyle yoğurduğu kültürel mirasını söz aracılığıyla korumuş, yaşatmış ve sonraki kuşaklara yine sözlü olarak aktarmıştır. Bu aktarım sese bir ahenk katılmak suretiyle yapısında belli bir ritim ve ölçü barındıran ve ses benzerliği olan destan metinleri ile yapılmıştır. Türk kültür tarihi sürecinde destanların kamuoyu oluşturma, reklam ve habercilik, eğitim ve kültürün yaşatılması ve sonraki kuşaklara aktarılması, hoşça vakit geçirme gibi işlevleri olmuştur. Şiir dilinin dinleyicide kulak zevki uyandıracak şekilde birbiriyle uyumlu kelimeleri aynı mısrada, dizede veya dörtlükte yer alması kelimelerin insan üzerinde olumlu etkiler oluşturmaktadır. Şiir dilinin vazgeçilmez unsurları arasında yer alan duygu değeri, dilin/kelimenin ses değeri, ahengi, musikisi ve ritmi öğrenmeyi daha zevkli ve istekli hale getirmektedir. Bu bağlamda ilk ve orta öğrenim öğrencilerine atasözlerinin öğretilmesinde şiirden özellikle de âşık şiiri metinlerden yararlanılması, destan metinlerinin atasözleri ile öğretilmesi öğrenme sürecine büyük katkı sağlayacaktır. Ders kitaplarında cümleler halinde yer alan ve ezber gerektiren atasözlerinin öğretimi, şiirin ses ve anlam bakımından etkileyici yönünün eğitim sürecine katılmasıyla birlikte daha zevkli hale gelecek, öğrencilerin anlama düşünme ve yorumlama konusunda düşüncelerine yeni bir boyut kazandırılmış olacaktır. Bu çalışmada ilk ve orta öğrenim öğrencilerine atasözleri öğretilirken şiirin öğrenmeyi kolaylaştırıcı etkisinden yararlanmak suretiyle destan metinlerinden/âşık şiirinden yararlanmanın öğrenimi sürecini hızlandıracağı ve öğrenmenin daha kolay ve zevkli olacağı konusu üzerinde durulacaktır

EPICS FUNCTION OF EDUCATION/ TEACHING OF PROVERBS EPIC TEXTS

Humanity, beginning from the most ancient period of the date kneads cultural inheritance with the sensation, thought and imagination and protect through the word, to keep alive and was transferred to the next generation with verbally again. This transfer was added by a harmony to sound and shelter in an abvious rhythm, measure at the structure and was made sound resemblance with epic poem texts. Epic poems form public opinion at the process of Turkish culture history, to keep alive the culture, education, news and advertisement and to transfer to the next generations, they were functions as spending pretty well time. Words had been formed positive influence on people, language of poem exciting(arousing) figure ear pleasure at audience, the harmony words with each other was situated in the same line of poetry or quatrian. Language of poem was located in an inevitable elements between sensation value, language/word sound worth, harmony, traditional Turkish music and rhythm brought the learninig more delightful and willing. In this context teaching proverbs to primary and secondary education students benefit from especially lover poem texts, teaching epic poem texts with proverbs would provide more advantage at learning progression. At the course books locating in sentences and teaching proverbs which needs memoration, it will come more pleasurable joining with the effect way of education process by poems sound and meaning way and it will gain new dimention of students comprehensing, thinking and iterpreting topic thoughts. At this working, while teaching proverbs to primary and secondary education students, poem profits from by learning facilitative impression, benefits from epic poem texts/lover poem will accelarate learning process and will stay on the subject that will be more easy and pleasurable at learning

___

  • AKSOY, Ömer Asım. Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü, Ġstanbul: Ġnkılap Yayınevi, 1983
  • ARAT, ReĢit Rahmeti. Eski Türk ġiiri, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1986
  • ARTUN, Erman. Türk Halk Edebiyatına GiriĢ, Ġstanbul: Kitabevi Yayınları, 2004
  • ASLAN, Ensar. Sabit Müdamî, Doğu Anadolu Saz ġairleri, (Ġkinci Kitap), Erzurum Atatürk Üniversitesi Basımevi, 1978
  • ÇOBANOĞLU, Özkul. AĢık Tarzı Kültür Geleneği ve Destan Türü, Ankara: Akçağ Yayınları, 2000
  • ÇOBANOĞLU, Özkul. AĢık Tarzı Edebiyat Geleneği ve Ġstanbul, Ġstanbul: 3 F Yayınevi, 2007
  • DİLÇİN, Cem. Örneklerle Türk ġiir Bilgisi, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 2004
  • DİZDAROĞLU, Hikmet. Yusufelili Huzurî,Hayatı-ġahsiyeti-ġiirleri, Ankara: Ulus Basımevi,1949
  • HÜSEYİN, Hasan. Kul Ahmet, Bil-Tek Yayınları, Ankara: Çağ Matbaası, 1978
  • KAYA, Doğan. “ÂĢık Ġsmetî-Hayatı ve DeyiĢleri”, Sivas: Esnaf Matbaası, 1984
  • MC GOVAN, T., GUZZETTĠ, B.. “Edebiyat Temelli Sosyal Bilgiler Öğretimi” Çev: Ahmet Doğanay Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Merkezi
  • (E.T: 07.05.2013)
  • ÖZTÜRK, Ali. Türk Anonim Edebiyatı, Ġstanbul: Bayrak Yayıncılık, 1986
  • PARLATIR, Ġsmail. Atasözleri, Ankara: Yargı Yayınevi, 2010
  • SAKAOĞLU, Saim. “Senin AĢkınla” Kadirlili ÂĢık Halil Karabulut, Konya: Nur Matbaası, 1987
  • SEVER, Arzu: ÂĢık Kadirlili Abdulvahap Kocaman, YayınlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, 2004
  • Türk Dili ve Edebiyat Ansiklopedisi, Ġstanbul: Dergâh Yayınları, C.I, 1986
  • Türkçe Sözlük, Ankara: TDK Yay., 2005
  • YALÇIN, Alemdar/ AYTAġ, Gıyasettin. Ankara: Akçağ Yayınları, 2002
  • YARDIMCI, Mehmet. Türk Halk ġiiri, Ankara: Ürün Yayınları, 2011
  • YURTBAŞI, Metin. SınıflandırılmıĢ Atasözleri Sözlüğü. Ġstanbul: ex.cel.lence publishing. 2012