AYŞEGÜL TURAL

DEDE KORKUT HİKÂYELERİNİN SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİM PROGRAMINDAKİ DEĞERLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

Türk kültür tarihi gerek edebi ürünleri, gerek tarihi ve coğrafi unsurları iç içe barındırması bakımından zengin ve köklü bir kültürel geçmişe sahiptir. Bu köklü geçmiş içerisinde toplumsal yapıya ilişkin verilen bilgi ve nasihatler ile öne çıkmış bazı temel eserler bulunmaktadır. Bu bakımdan Dede Korkut Hikâyeleri de Türk kültür tarihinde iz bırakan, en temel eserlerden biridir. Bu araştırmada, Dede Korkut Hikâyelerinin Sosyal Bilgiler Öğretim Programı’nda yer alan değerler açısından analiz edilmesi amaçlanmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Ergin (2015) tarafından günümüz Türkçesine göre yeniden düzenlenen Dede Korkut Kitabı’ndan yararlanılmıştır. Araştırmanın veri toplama süreci boyunca, Dede Korkut Hikâyeleri içerisinde yer alan değerlere ilişkin bulgular, doküman incelemesi ile toplanırken; verilerin analizinde ise nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi tekniği kullanılmıştır. Veri toplama süreci bakımından, bu araştırma betimsel bir çalışmadır. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre Dede Korkut Hikâyeleri içerisinde, Sosyal Bilgiler Öğretim Programı kapsamında vurgulan değerlere rastlanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre hikâyeler içinde, en çok aile birliğine önem verme, estetik, vatanseverlik ve yardımseverlik değerlerine rastlanırken; en az ise bağımsızlık, özgürlük, eşitlik değerlerinin yer aldığı görülmektedir. Tasarruf değerine ise eser içerisinde rastlanmamıştır. Araştırmanın sonuçları dikkate alındığında, Dede Korkut Hikâyelerinde yer alan değerlerin, toplumsal hayatı düzenleyen unsurlar olarak öne çıkmalarının yanı sıra, iyiyi güzeli temsil eden estetiğe ilişkin bulgular da olduğu anlaşılmaktadır. Bu açıdan çalışmanın sonuçlarının önemli olduğu düşünülmektedir.

EXAMINATION OF DEDE KORKUT STORIES IN TERMS OF VALUES IN SOCIAL STUDIES EDUCATION PROGRAM

Turkish culture history has a rich and deeply rooted cultural background because of that it engages with literary products, historical and geographical elements. In this deeply rooted past, there are some fundamental works that come to forefront with given information and advices about social structure. In this respect, Dede Korkut Stories is one of the most essential works which leave a mark in Turkish culture history. In this research, it is aimed to analyze Dede Korkut Stories in terms of values in Social Studies Education Program. In study, it is benefitted from Dede Korkut book which is reorganized according to today’s Turkish by Ergin (2015) as a collecting data tool. During the data collection process of study, findings related to values in Dede Korkut Stories are collected by document examination; in the analysis of data, document analysis technique which is one of the qualitative research methods is used. In terms of the data collection process, this study is a descriptive research. According to obtained results from study, emphasized values within the scope of Social Studies Education Program are found in Dede Korkut Stories. According to obtained findings from study, values of giving importance to family unity, aesthetics, patriotism and charity are met mostly in the stories, at least the values of independence, freedom and equality are seen to take place. Saving value is not found in the work. When results of study are taken into consideration, it is understood that values in Dede Korkut Stories are also findings about the aesthetics that represent well; addition to being elements that regulate the social life. In this respect, the results of study are thought to be important.

PDF

___

Abdurrezzak, A. O. (2015). Dede Korkut Kitabında Erkek Kahraman Statüsü. E-Journal of New World Sciences Academy, 10 (3), s. 94-114.
Alsaç, F. (2018). Dede Korkut Hikâyeleri’nde Kültürel Bellek Bağlamında Gelenekler. Journal of Turkish Language and Literature, 4 (1), s. 17-35.
Beck, C. (1976). The Reflective, Ultimate Life Goals’ Approach To Values Education. Reflections on Values Education. Ed. John. R. Meyer. Canada: Wilfrid Laurier University Press.
Brady, L. (2011). Teacher Values and Relationship: Factors in Values Education. Australian Journal of Teacher Education, 36 (2), s. 56-66.
Buldur, A. D., Meydan, A., Güngör, Ş. (2016). Dede Korkut Destanlarının Kültür Coğrafyası. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 15 (3), s. 925-947.
Deveci, H., Belet, D., Türe, H. (2013). Dede Korkut Hikâyelerinde Yer Alan Değerler. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12 (46), s. 294-321.
Ergin, M. (2015). Dede Korkut Kitabı. İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
Güzel Candan, D., Ergen, G. (2014). 3. Sınıf Hayat Bilgisi Ders Kitaplarının Temel Evrensel Değerleri İçermesi Bakımından İncelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (1), s. 134-161.
Halstead, J. Mark. (1996). Values and Values Education in Schools. J. Mark Halstead & Monica J. Taylor (Ed.). Values in Education, Education in Values. First Edition. Falmer Press.
Kaplan, M. (1951). Dede Korkut Kitabında Kadın. Türkiyat Mecmuası, 9, s. 99-112.
Koca, K., Uğurlu, S. (2010). Dede Korkut Hikâyelerinden Hareketle Türk Kültüründe Erkek Evlat Olarak Oğul Kavramı. Akademik Bakış Dergisi, 22, s. 1-10.
MEB (2017). İlkokul ve Ortaokul 4, 5, 6 ve 7. Sınıflar Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı, http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=155.
Miles, M. B., Huberman, A. M. (1994). Qualitative Data Analysis (Second Edition). London and New Delhi: Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
Oğuz, E. (2012). Öğretmen Adaylarının Değerler ve Değerler Eğitimine İlişkin Görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12 (2), s. 1309-1325.
Sarıtaş, S. (2008). Dede Korkut Hikâyeleri Ve Âşık Garip Hikâyesi’nde Yer Alan Maddi Kültür Ürünleri. Turkish Studies, International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 3 (1), s. 89-95.
TDK (2017). Güncel Türkçe Sözlük. http://tdk.gov.tr adresinden 08.12.2017 tarihinde erişildi.
Tural, A., Şahan, G. (2017). Keloğlan Masallarının 4. Sınıf Sosyal Bilgiler Programında Yer Alan Değerler Açısından Analizi. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 12 (28), s. 737-749.
Yalçınkaya, F. (2015). Geleneği Geleceğe Taşıyan Oğullar: Dede Korkut Kitabı’nda Baba - Oğul İlişkisi. Milli Folklor, 27 (107), s. 60-71.
Yaman, E., Bayburtlu, F. İ., Tekir, B., Kırman, S. (2015). Dede Korkut Çizgi Filminde Yer Alan Değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, 13 (29), s. 245-269.
Yıldırım, A., Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.