Boşnak Halk Edebi ürünü Sevdalinkalarda Türkçe unsurların incelenmesi

Osmanlının Balkan fethi ile birlikte bu coğrafyada Türk Kültür unsurları yerleşmeye başlamış ve zamanla kimi Balkan halklarının ayrılmaz bir parçası haline gelmiştir. Özellikle Boşnakların sosyokültürel yaşamlarına Türk kültürünün tesiri büyük olmuştur. Bu bağlamda Boşnakçada bugün hala yaşayan Türkçe sözcük ödünçlemeleri önemli bir yer tutmaktadır. Öyle ki Osmanlı Türkçesine ait farklı türde kelimeler Boşnak edebiyatının farklı alanlarına yerleşmiş ve oluşan edebi ürünün ayrılmaz bir unsuru olmuştur. Bu bağlamda Boşnak halk edebiyatının türküleri sayılabilecek Sevdalinkalarında Türkçe unsurlar bu eserlerin özünü oluşturacak şekildedirler. Çalışmada, Boşnak halk edebiyatında önemli bir yer tutan sevdalinkalarda geçen Türkçe unsurlar belirli bir sistem içerisinde incelenmiştir. Boşnakçada geçen Türkçe kelimelerle ilgili çalışmalar yapılmış ancak özel olarak sevdalinkalardaki Türkçe unsurların kapsamlı olarak araştırılmadığı saptanmıştır. Sevdalinkalar üzerine yazılan eserler derlenmiş ve bu eserlerde geçen Türkçe kelimeler bir yöntem kapsamında sınıflandırılmıştır. Sevdalinkaların özünü oluşturan ve birçok manalar yüklenen Türkçe unsurların tespit edilmesi, Türk kültürü, dili ve edebiyatına önemli katkı sağlayacaktır.

A research on the Turkish elements in ‘sevdalinka’ which are products of bosnian literary works

Turkish cultural elements, with the Ottoman Empire’s conquest of the Balkans, began to settle in this region over time and some elements have become an integral part of the Balkan people. The influence of Turkish culture on the socio-cultural lives of Bosnians has especially been extensive. In this sense, Turkish word-borrowings still hold an importance place in Bosnian language today so much so that different types of words belonging to Ottoman Turkish have secured their places in diverse parts of Bosnian literature and the resultant outcomes have become integral elements of the emergent literature. In this regard, the Turkish elements in Sevdalinka, which can be considered as folk songs of Bosnian folk literature, are as significant as constituting their essence. In this research, the Turkish elements in Sevdalinka, which take a very important place in Bosnian Folk Literature are studied in a systematic way. We can see many reseaches on the Turkish words in Bosnian language but very few researches have been done about Sevdalinka recently. Many works on Sevdalinkas have been compiled and the Turkish elements in these works have been classified in this reseach. Determining Turkish elements, which attribute various meanings and which forme the essence of Sevdalinkas, will contribute a great deal to Turkish culture, language and literature.

PDF

___

ALPTEKİN, Ali Berat ve Coşkun, M. Nizamettin (2006). Çıldırlı Âşık Şenlik Divanı (Hayatı, Atışmaları ve Hikâyeleri) Ankara: Çıldır Belediyesi yay 1.
DİZDAR, Hamid (1953). Ljubavne narodne pjesme iz Bosne i Hercegovine, İzdavacko Štamparsko Preduzeše Sarajevo Sarajevo, s.80-81
ÖZTELLİ, Cahit. (2010). Karacaoğlan, İstanbul: Özgür Yayınları, s.480
EKE, Metin. (2010). “Geçmişte Yapilan Âşık Atışmalarının Günümüzdeki Görünümü”, Acta Turcica Çevrimiçi Tematik Türkoloji Dergisi, Yıl 2, S.1, s.78
EKER, Süer. (2006). “Bosna‟da Etno- Linguistik Yapı ve Türk Kültürü Üzerine”, Millî Folklor, Yıl:18, S:72, s.78
ELÇİN, Şükrü. (1984). Gevheri Divanı / İnceleme-Metin-Dizin-Bibliyografya, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
GUNIC, Vehid. (2006). Najbolje Sevdalinke. Bosnia ARS, s.8
GUNIC, Vehid. (1997a). Sevdalinke o Gradovima, NITP “Bošnjak” Biblioteka Kljucanin, s.157
GUNIC, Vehid. (1997b). Sevdalinke o Gradovima, NITP “Bošnjak” Biblioteka Kljuţanin, s.46
GUNIC, Vehid. (1997c). Sevdalinke o Gradovima, NITP “Bošnjak” Biblioteka Kljuţanin, s.100
GUNIC, Vehid. (1997d). Sevdalinke o Gradovima, NITP “Bošnjak” Biblioteka Kljuţanin, s.35- 36
GUNIC, Vehid. (1997e). Sevdalinke o Gradovima, NITP “Bošnjak” Biblioteka Kljuţanin, s.25
GÜZEL, Abdurrahman. (2009). Dini Tasavvufi Türk Edebiyatı Kitabı, Ankara: Akçağ Yayınları.
KARABEY, T. (1998). Karacaoğlan’da Sevgili Mazmunu, Folkloristik: Prof. Dr. Dursun Yıldırım Armağanı, Ankara.
KAYA, Doğan. (2004). Anonim Halk Şiiri. Ankara:Akçağ Yayınları.
KAYA, Doğan. (2009). Yunus Emre ve Seçme Beyitler, Sivas: Vilayet Kitapevi
MAGLAJLIC, Munib. (1978). 101 Sevdalinka. Mostar.
POPRIC. O. i VRANIC. S. (2005). Sevdah i Sevdalinka, Institut Sevdaha Fondacija Omer Poprica, Bemust, Sarajevo, s. 102.
ÖZTELLİ, Cahit. (1978). Pir Sultan Abdal (Bütün Şiirleri). İstanbul: Milliyet Yayınları, s.218-219
SKALJIC, Abdulah. (1966). Turcizmu u Sırpskohrvatskom jeziku. “Svjetlost” Izdavacko Preduzeše, Sarajevo, s.23
SANTIC, Alekse. (2011). Bulbul pjeva okolo Mostara. http://www.aleksasantic.com/Santic/zvuk.html. (Erişim tarihi: 23.12.2011)
SEVDAH (2011). Kad ja pođoh na Bembašu. http://sevdah.blogger.ba/(Erişim tarihi: 25.12.2011)
SEVDAH RENUION, (2011). U Stambolu na Bosforu. http://sevdah-reunion-u-stambolu-nabosforu- mp3-download.kohit.net/_/931406 (Erişim tarihi: 22.12.2011)
ŞAHİN, H. İ. (2011). Türk Halk Şiiri. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları, s.64
TÜRKÇE SÖZLÜK, (1988). Türk Tarih Kurumu Basım Evi, Ankara, s. 1953
WORLD OF SEVDAH (2011), Pogledaj me Anadolko. http://worldofsevdah.com/pogledaj-meanadolko/( Erişim tarihi: 11.12.2011)
ZERO, Muhamed. (2009a). Sevdah Bošnjaka, Sarajevo: Tugra, s.6
ZERO, Muhamed. (2009b). Sevdah Bošnjaka, Sarajevo: Tugra, s.6
ZERO, Muhamed. (2009c). Sevdah Bošnjaka, Sarajevo: Tugra, s.62
ZERO, Muhamed. (2009d). Sevdah Bošnjaka, Sarajevo: Tugra, s.199
ZERO, Muhamed. (2009e). Sevdah Bošnjaka, Sarajevo: Tugra, s.403
ZERO, Muhamed. (2009f). Sevdah Bošnjaka, Sarajevo: Tugra, s.44
ZERO, Muhamed. (2009g). Sevdah Bošnjaka, Sarajevo: Tugra, s.68
ZERO, Muhamed. (2009h). Sevdah Bošnjaka, Sarajevo: Tugra, s.95
ZERO, Muhamed. (2009i). Sevdah Bošnjaka, Sarajevo: Tugra, s.97
ZERO, Muhamed. (2009j). Sevdah Bošnjaka, Sarajevo: Tugra, s.106
ZERO, Muhamed . (2009k). Sevdah Bošnjaka, Sarajevo: Tugra, s.107
ZERO, Muhamed. (2009l). Sevdah Bošnjaka, Sarajevo: Tugra, s.179
ZERO, Muhamed. (2009m). Sevdah Bošnjaka, Sarajevo: Tugra, s.360
ZERO, Muhamed. (2009n). Sevdah Bošnjaka, Sarajevo: Tugra, s.133
ZERO, Muhamed. (2009o). Sevdah Bošnjaka, Sarajevo: Tugra, s.186
ZERO, Muhamed. (2009p). Sevdah Bošnjaka, Sarajevo: Tugra, s.335.