ANNE SÜTÜNÜN EVLENME ENGELİ OLUŞTURMA ŞARTLARI

İslam hukukuna göre kan akrabalığı ve evlenmeden doğan akrabalık gibi anne sütü de sürekli evlenme engeli oluşturur. Anne sütünün sürekli evlenme engeli oluşturduğu ayet ve hadislerde açık olarak belirtilmesine rağmen evlenme yasağının hangi şartlarda oluştuğuna sınırlı olarak yer verilmiştir. Konuyla ilgili hadislerin çeşitliliği ve ayetlerin farklı yorumlanması nedeniyle naslarla belirlenen şartlarda da ihtilaf edilmiştir. Gerek klasik kaynaklarımızda ve gerekse günümüzde yapılan birçok akademik çalışmada anne sütüne bağlı evlenme yasağı genellikle sistemleştirmeden ele alınmıştır. Fakihler nasla belirlenmeyen bazı gerçekleşmediğine kendi fıkıh bilgileri ile dönemin bilimsel seviyesi ve içtihat usullerine göre karar vermiştir. Bu makalede süt emzirmeden kaynaklanan evlenme yasağı anne, süt ve çocuk bakımından sistemleştirerek incelenmiştir. Araştırma esnasında göze, kulağa ve buruna anne sütü damlatılmasıyla evlenme engelinin gerçekleşmesi, klasik kaynaklarımızda yer alan bilgilerin yanında farmakoloji, kimya, gıda mühendisliği ve modern tıbbın anatomi verileri dikkate alarak değerlendirilmiştir. Bunun yanı sıra nazogastrik sonda ve Perkutan Endoskopik Gastrostomi gibi yeni beslenme şekillerinin evlenme engeli oluşturup oluşturmadığı araştırılmış anne sütüne ilaç, su ve yemek karıştırılmasının, annelerin sütlerinin karıştırılmasının, anne sütünün yoğurt ve benzerlerine dönüştürülmesinin hukuki sonuçları klasik kaynaklarla birlikte günümüzde yapılan modern bilimsel çalışmalar dikkate alarak değerlendirmiştir. Günümüzdeki araştırmalar anne sütünün yapısının korunduğu veya bozulduğu karışımlarda süte bağlı evlenme yasağının orana göre belirlenmemesi gerektiğini ortaya çıkarmıştır

CONDITIONS CAUSING PROHIBITION OF MARRIAGE BY BREASTFEEDING

According to Islamic law, also breast milk creates a continuous ban to the marriage like consanguinity and marriage relationship. Although Islamic law, with verses and hadiths, always and clearly notes that marriage is prohibited during breastfeeding, it gives place in a limited way to conditions under which a prohibition of marriage occurs. Due to the variety of hadiths and different interpretations of verses, conditions identified by the nas1 are disputed, as well. Both our classical sources and many of the recently carried out academic studies analyse the marriage ban depending on the breast milk without systematisation and nas (verse and hadith) and sisterhood of milk was identified according to their knowledge of Islamic law and level of the scientific knowledge and jurisprudence methods. In this article marriage ban due to breast milk was examined systematically in terms of mother, milk and children. During the study the supposedly occurence of the marriage ban by dropping breast milk to the eye, ear and nose is evaluated in the classical data sources together with the verdicts of the anatomy of modern medicine, pharmacology, chemistry and food engineering. Besides, such as nasogastric catheter and percutaneous endoscopic gastrostomy new feeding patterns were researched whether they make up a ban to the marriege or not. In addition, adding medicine, water and food to the breast milk, mixing the mothers’ breast milk and making yoghurt or similar food from the breast milk are analysed according to classical sources and recent and modern scientific studies. Today’s studies have revealed that prohibitions on marriage in breastfeeding should not be determined according to the amount in the mix. This interpretation is valid for mixes where the structure of breast milk is maintained or changed.

PDF

___

Alikaşifoğlu, Ayfer. (2003). “Ambigius Genitalya’ya Klinik Yaklaşım”, Sted, 12/4, s.141-145.
Arıncı, Kaplan – Elhan, Alaittin. (1997). Anatomi, Güneş Kitabevi, Ankara.
Ayni, Ebû Muhammed Bedreddin Mahmûd b. Ahmed b. Musa Hanefi.(ts.). el-Binaye fî Şerhi'lHidaye, Dârü'l-Fikr, Beyrut.
Bilmen, Ömer Nasuhi. (1968). Hukukı İslâmiyye ve Istılahatı Fıkhıyye Kamusu, Bilmen Yayınevi, İstanbul.
Buhari, Ebû Abdullah Muhammed b. İsmail. (2002). Sahih-i Buhari, Daru İbn Kesir, Beyrut.
Buhutî, Şeyh Mansur b. Yunus b. Selahaddin el Hanbeli. (1997). Keşşâfu’l-Kınâ an Metni’l-İknâ, Alemü’l-Kütüb, Beyrut.
Cantez, Mustafa Serdar ve diğerleri. (2013). “Perkütan Endoskopik Gastrostomi Deneyimi-104 Olgunun Demografik Bulguları”, Türk Pediatri Arşivi Dergisi, 210/4, s.210-214.
Ceziri, Abdurrahman. (2003). el-Fıkhu ale Mezahibi’l-Erbaa, Daru’l-Kütübü’l-İlmiyye, Beyrut.
Chang, Raymond. (2011). Genel Kimya Temel Kavramlar, (Çev. Tahsin Uyar-Serpil Aksoy-Recai İnam), Palme Yayıncılık, Ankara.
Çelik, Neşe. (2013). “Nazogastrik Tüp ve Hemşirelik Girişimleri”, S.D.Ü Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 4/2, s.108-113.
Darekutni, Ebü'l-Hasan Ali b. Ömer b. Ahmed. (2004). Sünenü'd-Dârekutni, Müessetü’r-Risale.
Desuki, Ebû Abdullah Şemseddin Muhammed b. Ahmed b. Arafe. (ts). Hâşiyetü'd-Desuki ala Şerhi'lKebir, Daru İhyai’l-Kütübi’l-Arab.
Ebû Davud, Süleyman b. Eş'as b. İshak el-Ezdi es-Sicistani. (ts). Sünenu Ebî Davud, Mektebetü’lMearif, Riyad.
Erdoğan, Mehmet. (2005). Fıkıh ve Hukuk Terimleri Sözlüğü, Ensar Neşriyat, İstanbul.
Ezherî, Salih Abdüssemi' el-Abi. (ts.). Cevâhirü'l-İklil Şerhu Muhtasari'l-Allameti'ş-Şeyh Halil, Mektebetü’s-Sekâfiyye, Beyrut.
Fahl, Mahir Yasin. (ts). “La Tahrim bi İrdai’l-Kebir”, Mecelletu Camiati’l-Enbar li’l-Ulumi’lİslamiyye.
Gülsün, Murat - Evrensel, Alper - Samet Verim. (2006). " Essitalopram Tedavisi Sırasında Gelişen Galaktore: Olgu Sunumu", Klinik Psikofarmakoloji Bülteni, 16/1, s.39-41.
Gürsel, Asuman. (2007). Süt Esaslı Ürünler Teknolojisi, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara.
Heyet, (1994). “The Transfer of Drugs and Other Chemicals into Human Milk”, Pediatrics, 93/1, s.137-150.
İbn Âbidîn, Muhammed Emin b. Ömer b. Abdülazîz ed-Dımaşki. (2003). Reddü'l-Muhtâr ale'dDürri'l-Muhtâr Şerh-i Tenvîri'l-Ebsâr, Dâru Âlemi’l-Kütüb, Riyad.
İbn Hazm, Ebû Muhammed b. Ali b. Ahmed b. Zahiri. (1352). el-Muhalla, İdaretü’l-Tıbaati’lMüniriyye, Kahire.
İbnü’l- Hümâm, Kemâleddin Muhammed b. Abdülvahid b. Abdülhamid. (2003). Şerhu Fethi'l-Kadîr, Daru’l-Kütübi’l-İlmi, Beyrut.
İbn Kudâme, Ebû Muhammed Muvaffakuddîn Abdullah b. Ahmed. ( ts.). el-Muğnî, Daru Alemi’lKütüb, Riyad.
İbn Mace, Ebû Abdullah Muhammed b. Yezid er-Rebei el-Kazvini. (ts.). Sünenu İbn Mace, Mektebetü’l-Mearif, Riyad.
İbn Manzûr, Ebu’l-Fazl Cemalüddin. (ts.). Lisanu’l-Arab, Daru’l-Mağrife.
İbn Rüşd, Ebü'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed Kurtubi. (1995). Bidâyetü'l-Müctehid ve Nihayetü'l-Muktesıd, Daru’s-Selam.
İbn Teymiyye, Ebu’l-Abbas Takiyyüddin Ahmed b. Abdulhalim. (2005). Mecmûatü’l-Fetâvâ, Daru’l-Vefa.
Kabaçam, Gökhan – Özden, Ali. (2009). “Enteral Tüple Beslenme”, Güncel Gastroenteroloji, 13/4, s.201-210.
Kahveci, Nuri. (2014). İslâm Aile Hukuku, Hikmetevi Yayınları, İstanbul.
Karafi, Ebü'l-Abbas Şihabüddin Ahmed b. İdris b. Abdürrahim. (1994.). ez-Zahîra, Daru’l-Ğarbi’lİslâmî.
Karabay, Kenan – Hattat, Halim – Öztan, Engin. (1981). “Üç Gerçek Hermafroditizm Olgusu”, Türk Üroloji Dergisi, 7/1, s.21-28.
Karaman, Hayrettin. (1999). Mukayeseli İslam Hukuku 1, İz Yayıncılık, İstanbul.
Kâsânî, Ebû Bekr Alaeddin Ebû Bekr b. Mes'ud b. Ahmed el-Hanefî. (1986). Bedâiu’s-Sanâi’ fî Tertîbi'ş-Şerâi', Mekke.
Korkmaz, Sevda ve diğerleri. (2011). "Duloksetin Tedavisi Sırasında Gelişen Galaktore: Olgu Sunumu." Turk Psikiyatri Dergisi, 22, s.1-2
Maverdi, Ebü'l-Hasan Ali b. Muhammed b. Habib. (1994). el-Havi'l-Kebir hüve Şerhu Muhtasari'lMüzeni, Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut.
Metin, Mustafa. (2001). Süt Teknolojisi Sütün Bileşimi ve İşlenmesi, Ege Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Yayınları, İzmir.
Merdavi, Ebü'l-Hasan Alaeddin Ali b. Süleyman b. Ahmed. (1957). el-İnsaf fî Ma'rifeti'r-Racih mine'l-Hilaf alaMezhebi'l-İmami’l-Mübeccel Ahmed b. Hanbel, yy.
Merğînânî, Ebü'l-Hasan Burhaneddin Ali b. Ebî Bekr. (ts.). el-Hidâye Şerhu Bidâyeti’l-Mübtedi, Daru İhyai Türasi’l-Arabi Beyrut.
Meskin, Mark S. – Lien, Eric J. (1985). “Qsar Analysis of Drug Excretion into Human Breast Milk”, Journal of Clinical and Hospital Pharmacy, 10, s. 269-278.
Mevsılî, Abdullah b. Mahmud. (ts.). el-İhtiyar li Ta’lilîl-Muhtâr, Pamuk Yayınları, İstanbul.
Müslim, Ebü'l-Hüseyin el-Kuşeyri en-Nisaburi el-Haccac. (2006). Sahih-i Müslim, Daru Tayyibe, Riyad.
Nesai, Ebû Abdurrahman Ahmed b. Ali b. Şuayb. (ts.). Sünenü'n-Nesai, Mektebetü’l-Mearif, Riyad.
Nevevi, Ebû Zekeriyyâ Muhyiddin Yahyâ b. Şeref b. Nuri. (ts.). Kitabu’l-Mecmu’ Şerhi'l-Mühezzeb li’ş-Şîrâzî, Mektebetü’l-İrşâd, Cidde.
Özcan, Sevilay – Tamam, Lut – Soydan, Ayçe. (2012). "Seçici Serotonin Gerialım İnhibitörleri ve Galaktore: Aynı Olgu Üzerinden Sertralin ve Sitalopramın Karşılaştırılması." Klin Psikiyatri, 15, s.252-255.
Pekdemir, Şevket. (2015). “İslam Hukukuna göre Anne Sütü Bankaları”, The Journal of Academic Social Science, 40, Winter I, s.537-554.
Ruayni, Ebû Abdullah Şemseddin Muhammed b. Muhammed b. Abdurrahman Hattab. (ts.). Mevahibü’l-Celil li-Şerhi Muhtasarı Halil, Dâru Âlemi’l-Kütüb, Riyad.
Serahsî, Ebû Bekr Şemsüleimme Muhammed b. Ahmed b. Sehl Serahsî. (ts.). el-Mebsût, Dâru’lMağrife, Beyrut.
Şafiî, Ebû Abdullah Muhammed b. İdris b. Abbas. (2001). el-Ümm, Daru’l-Vefa.
Şîrâzî, Ebû İshak Cemaleddin İbrâhim b. Ali b. Yusuf el-Fîrûzâbâdî. (ts.). el-Mühezzeb fî fıkhi'lİmam eş-Şâfiî, Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut.
Şirbînî, Şemseddin Hatib Muhammed b. Ahmed Kahiri Şafiî. (1997). Muğni’l-Muhtâc ilâ Ma'rifeti Meâni Elfâzi'l-Minhâc, Daru’l-Mağrife, Beyrut.
Tanrıverdi, İlhan. 2008. Misalli Büyük Türkçe Sözlük. MAS Matbaacılık, İstanbul.
Tirmizi, Ebû İsa Muhammed b. İsa b. Serve es-Sülemi. (ts.). Sünenü't-Tirmizi, Mektebetü’l-Mearif, Riyad.
Uslu, Runa ve diğerleri. (ts.). "Erkek Yalancı Hermafrodit Olguların Yetiştirildikleri Cinsiyetle İlişkili Biyopsikososyal Değişkenler.", Türk Psikiyatri Dergisi, 18/2, s.100-108.
Whiten, Kenneth W. – Davis, Raymond E. – Peck, M. Larry – Stanley, George G. (ts.). Kimya, (Çev. Mehmet Tüfekçi-Serdar Karaböcek-Selami Karslıoğlu-Ahmet Demirbaş), Obel Akademik Yayıncılık, Ankara.
Yaman, Ahmet. (2002). “İslam Hukukuna Özgü Bir Kurum Süt Akrabalığı”, Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 12, s.55-67.
Yazır, Elmalılı M. Hamdi. (ts.). Alfabetik İslam Hukuku ve Fıkıh Istılahları Kamusu, Eser Neşriyat, İstanbul.
Yılmaz, Hüseyin ve diğerleri. (2013). “Perkutan Endoskopik Gastrostomi Deneyimlerimiz”, Selçuk Tıp Dergisi, 29/2, s.68-70.
Zerkeşî, Ebû Abdullah Şemseddin Muhammed b. Abdullah. (1993). Şerhu'z-Zerkeşi ala Muhtasari'lHıraki fi'l-Fıkh ala Mezhebi İmam Ahmed b. Hanbel, Mektebetü'l-Ubeykan, Riyad.
Zeydan, Abdülkerim. (1992). el-Mufassal fî Ahkâmi'l-Mer'e ve'l-Beytü'l-Müslim fi'ş-Şeriati’lİslâmiyye, Müessesetü'r-Risâle, Beyrut.
Zeylaî, Fahruddin Osman b. Ali. (1313). Tebyinü'l-Hakaik fî Şerhi Kenzi'd-Dekaik, el-Matbaatü'lKübra'l-Emiriyye, Bulak, Kahire.