Alıntı kelimelerde son türeme

Bir kelimede aslında bulunmayan bir sesin sonradan ortaya çıkmasına ses türemesi denir. Ses türemesinin üç çeşidi vardır: ön türeme, iç türeme, son türeme. Son türeme, kelimenin aslında bulunmayan bir ünlü veya ünsüzün kelime sonunda belirmesidir. Örneği fazla olmamakla birlikte son seste de hem ünlü hem de ünsüz türemesi görülür. Ancak türeyen sesler standart olarak bütün lehçe ve ağızlarda ortak değildir. Türeyen bazı sesler belli bir bölge içerisinde yoğunlaşırken, bazı bölgelerde görülmemekte veya sadece birkaç, hatta bir örnekle sınırlı kalabilmektedir. Bu çalışmada Türkçede alıntı kelimelerdeki son türeme örnekleri üzerinde durulacaktır.

The epithesis in the loan words

Anaptyxis is a sound appearing that is not found in the original structure of the word. There are three types of anaptyxis: prothesis, epenthesis and epithesis. Epithesis is a vowel or consonant appearing at the end of a word which is not found in the original structure of it. Although, there isn’t not so much example, both vowel and consonant reproduction is seen even in the last sound of the word; but the derivative sound isn’t the same, standard in the whole dialects and accents. Nevertheless some derivative sounds have an intense in a specific region, they aren’t seen in the other areas or has rare example. In this study, the epithesis in the loan words in Turkish will be emphasized.

PDF

___

AKAR, Ali (2004). Muğla Ağızları, Muğla: Muğla Üniversitesi yayınları.
ALKAYA, Ercan (2008). Sibirya Tatar Türkçesi, Ankara: Turkish Studies.
ASANOV, Ş. A., GARKAVETS A. N., USEİNOV S. M. (1988). “Krımtatar Tili Fonetikası, Morfologiya ve İmlasının Kıska Tasviri”, Krımtatarca Rusça Lugat (Krımskotatarsko-Russkiy Slovar, Kiev.
BANGUOĞLU, Tahsin (1974). Türkçenin Grameri, İstanbul: Baha Matbaası.
BASKAKOV, N. A. (1975). Grammatika Hakasskogo Yazıka, Moskova.
BASKAKOV, N. A. (1973). Grammatika Nogayskogo Yazıka, Fonetika i Morfologiya, Çerkessk.
BASKAKOV N. A. (1958). Karakalpaksko-Russkiy Slovar’-Karakalpakşa-Rusşa Sözlik, Moskova.
BASKAKOV, N. A. (1952). Karakalpakskiy Yazık II, Fonetika i Morfologiya, Moskova.
BAŞDAŞ, Cahit (2008). “Kırgız Türkçesinde Ünlü Türemesi.” Turkish Studies, 3/7 Fall, s. 1-8.
BAYATLI, Hidayet Kemal (1996). Irak Türkmen Türkçesi, Ankara: Türk dil Kurumu yayınları.
BEKTAYEV, Kaldıbay (1999). Ülken Kazakşa-Orısşa Sözdik-Bol’şoy Kazahsko-Russkiy, Russko-Kazahskiy Slovar’, Almatı: Altın Kazına.
BENZİNG, Johannes (1959). “Das Kumükische.” Philologiae Turcicae Fundamenta, I, 391-406.
BOSNALI, Sonel (2007). İran Azerbaycan Türkçesi, Toplumdilbilimsel Bir İnceleme, İstanbul: Kebikeç yayınları.
BURAN, Ahmet (1997). Keban, Baskil ve Ağın Yöresi Ağızları, Ankara: Türk Dil Kurumu yayınları.
CAFEROĞLU, Ahmet (1964). “Anadolu ve Rumeli Ağızları Ünlü Değişmeleri”,TDAY Belleten 1964, 1-33.
CEYLAN, Emine (1997). Çuvaşça Çok Zamanlı Ses Bilgisi, Ankara: Türk Dil Kurumu yayınları.
COŞKUN, Volkan (2000). Özbek Türkçesi Grameri, Ankara: Türk Dil Kurumu yayınları.
CUMAKUNOVA, Gülzura (2008). “Kırgız Türkçesinde Arapçadan Alıntı Kelimeler”, Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 9, Güz, s. 101-118.
DEMİR, Necati (2001). Ordu İli ve Yöresi Ağızları: İnceleme-Metinler-Sözlük, Ankara: Türk Dil Kurumu yayınları.
DEMİR, Necati (2006). Trabzon ve Yöresi Ağızları, I-III, Ankara: Gazi Kitabevi.
DIRENKOVA, N. P. (1940). Grammatika Oyrotskogo Yazıka, Moskova.
DMİTRİYEV, N. K. (1948). Grammatika Başkirskogo Yazıka, Leningrad.
ECKMANN, János (1950a). “Anadolu Karamanlı Ağızlarına Ait Araştırmalar, I: Phonetica.” Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, VIII, 165-200.
ECKMANN, János (1950b). “Yunan Harfli Karamanlı İmlası Hakkında”, Türk Dili ve Tarihi Hakkında Araştırmalar, ed. H. Eren ve T. Halasi-Kun, 27-31.
EMET, Erkin (2008). Doğu Türkistan Uygur Ağızları, Ankara: Türk Dil Kurumu yayınları.
ERCİLASUN, Ahmet B. (1983). Kars İli Ağızları: Ses Bilgisi, Ankara: Gazi Üniversitesi yayınları.
ERGİN, Muharrem (1980). Türk Dil Bilgisi, 5. baskı, İstanbul.
GEMALMAZ, Efrasiyap (1995). Erzurum İli Ağızları, I, Ankara: Türk Dil Kurumu yayınları.
GÖKDAĞ, Bilgehan A. (2006). Salmas Ağzı: Güney Azerbaycan Türkçesi Üzerine Bir İnceleme, Çorum: KaraM.
GÜLENSOY, Tuncer (1988). Kütahya ve Yöresi Ağızları, Ankara: Türk Dil Kurumu yayınları.
GÜLENSOY, Tuncer (1993). Rumeli Ağızlarının Ses Bilgisi Üzerine Bir Deneme: İnceleme-Bibliyografya-Metinler), Kayseri: Erciyes Üniversitesi yayınları.
GÜLENSOY, Tuncer (2004). Kırgız Türkçesi Grameri, I: Ses Bilgisi-Şekil Bilgisi, Bişkek-Kayseri: Erciyes Üniversitesi yayınları.
GÜLSEREN, Cemil (2000). Malatya İli Ağızları: İnceleme-Metinler-Sözlük ve Dizinler, Ankara: Türk Dil Kurumu yayınları, 68.
GÜNAY, Turgut (2003). Rize İli Ağızları: İnceleme-Metinler-Sözlük, Ankara: Türk Dil Kurumu yayınları.
HÜRMÜZLÜ, Habib (2003). Kerkük Türkçesi Sözlüğü, İstanbul: İzzettin Kerkük Kültür ve Araştırma Vakfı yayınları.
KAHYA, Hayrullah (2008a). “Karamanlıca Bir Esere Göre Karamanlıcada Arapça ve Farsça Kelimeler”, Turkish Studies, Volume 3/3, Spring 2008, 480-501.
KAHYA, Hayrullah (2008b). “Karamanlıca Bir Kitap Yeñi Hazne ve Dil Özellikleri (İmlâ Özellikleri ve Ses Bilgisi)”, Turkish Studies, Volume 3/6, Fall 2008, 367-408.
KALAY, Emin (1998). Edirne İli Ağızları: İnceleme-Metin, Ankara: Türk Dil Kurumu yayınları.
KARA, Mehmet (2005). Türkmen Türkçesi Grameri, Ankara: Gazi Kitabevi.
KARAMANLIOĞLU, Ali Fehmi (1994). Kıpçak Türkçesi Grameri, Ankara: Türk Dil Kurumu yayınları.
KARASAYEV, H. K. (1986). Özdöştürülgön Sözdör-Sözdük, Frunze: Kırgız Sovyet Entsiklopediyasının baskı redaktsiyası.
KASAPOĞLU, ÇENGEL Hülya (2005). Kırgız Türkçesi Grameri: Ses ve Şekil Bilgisi, Ankara: Akçağ yayınları.
KILIÇ, Mine (2008). Kahramanmaraş Merkez Ağzı, Kahramanmaraş: Ukde Kitaplığı.
KILIÇARSLAN, Mustafa (2005). Grek Harfli Türkçe Moykemmel Yerusalim Tarihi (1.-211. Sayfalar Arası) Adlı Eserdeki Arapça-Farsça Kelimeler, Fatih Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
KİRİŞÇİOĞLU, M. Fatih (1999). Saha (Yakut) Türkçesi Grameri, İlaveli ikinci baskı, Ankara: Türk Dil Kurumu yayınları.
KORKMAZ, Zeynep (1992). Gramer Terimleri Sözlüğü, Ankara: Türk Dil Kurumu yayınları.
KORKMAZ, Zeynep (1994a). Güney-Batı Anadolu Ağızları: Ses Bilgisi (Fonetik). Ankara: Türk Dil Kurumu yayınları.
KORKMAZ, Zeynep (1994b). Nevşehir ve Yöresi Ağızları, Ankara: Türk Dil Kurumu yayınları.
KUANIŞBAYEV, Ercan (2006). Kitab Fi’l-Fıkh (Giriş-Metin-Dizin-Tıpkıbasım), M.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Türk Dili Bilim Dalı Yayımlanmamış Doktora tezi, İstanbul.
MERHAN, Aziz (2008). Dört Kumuk Masalı Üzerine Gramer İncelemesi, Ankara: Grafiker Yayıncılık.
MIRZABEKOV, Saparhan (1997). Kazırgı Kazak Tili Fonetikası, Almatı.
MUSAYEV, K. M. (1964). Grammatika Karaimskogo Yazıka, Fonetika i Morfologiya, Moskova.
OLCAY, Selâhattin (1966). Erzurum Ağzı: İnceleme-Derleme-Sözlük, Ankara: Atatürk Üniversitesi yayınları.
ÖLMEZ, Mehmet (2007). Tuwinischer Wortschatz mit alttürkischen und mongolischen Parallelen = Tuvacanın Sözvarlığı Eski Türkçe ve Moğolca Denkleriyle, Wiesbaden: Harrassowitz Verlag.
ÖNER, Mustafa (1998). Bugünkü Kıpçak Türkçesi, Ankara: Türk Dil Kurumu yayınları.
ÖZÇELİK, Sadettin (1997). Urfa Merkez Ağzı: İnceleme-Metinler-Sözlük, Ankara: Türk Dil Kurumu yayınları.
ÖZKAN, Nevzat (1996). Gagavuz Türkçesi Grameri: Giriş-Ses Bilgisi-Şekil Bilgisi-Cümle-Sözlük-Metin Örnekleri, Ankara: Türk Dil Kurumu yayınları.
ÖZTÜRK, Rıdvan (1994). Yeni Uygur Türkçesi Grameri, Ankara: Türk Dil Kurumu yayınları.
PEKACAR, Çetin (2006). “Kumuk Türkçesine Arapça ve Farsçadan Geçen Kelimelerdeki Ses Olayları”, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Yaz, s. 53-71.
SARACOĞLU, Erdoğan (2004). Kıbrıs Ağzı, 3. baskı, Lefkoşa.
SARIYEV, Bedri ve Nurcan Güder (1998). Türkmencenin Grameri: I Fonetika: Ses Bilgisi, Ankara: Türk Dünyası Gençleri‟nin Mahtumkulu Yayın Birliği.
SCHERNER, B. (1973). “Arabische und neupersische Lehnwörter im Kumükischen”, Central Asiatic Journal, XVII, 243-252.
SERTKAYA, Osman F. (2004). “Grek Harfleriyle Yazılmış Anadolu Karamanlı Ağzı Metinleri Üzerine”, Journal of Turkish Studies/Türklük Bilgisi Araştırmaları, Kaf Dağının Ötesine Varmak, Günay Kut Armağanı IV, 28/II, 1-21.
ŞANLI, Cevdet (1994). “Kırklareli Ağızlarında Ses Olayları”, TDAY Belleten, 117-122.
TANNAGAŞEVA, Nadejda N. Kurpeşko ve AKALIN Şükrü Halûk (1995). Şor Sözlüğü, Adana: Türkoloji Araştırmaları.
TAVKUL, Ufuk (2000). Karaçay-Malkar Türkçesi Sözlüğü, Ankara: Türk Dil Kurumu yayınları.
TENİŞEV, E. R. ve TODAYEVA B. H. (1966). Yazık Jyoltıh Uygurov, Moskva.
TEKİN, Talât (1995). Türk Dillerinde Birincil Uzun Ünlüler, Ankara: Simurg.
TOPARLI, Recep (1986). Kıpçak Türkçesi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi yayınları.
TURAN Zikri (2006). Artvin İli Yusufeli İlçesi Uşhum Köyü Ağzı, Ankara: Türk Dil Kurumu yayınları. Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı (1984). Kazak Türkçesi Sözlüğü, İstanbul.
URAKSİN, Z. G. (1996). Başkirsko-Russkiy Slovar’-Başortsa-Russa Hüzlék. Moskova.
YILDIRIM, Faruk (2006). Adana ve Osmaniye İlleri Ağızları, 1: Giriş-İnceleme, Ankara: Türk Dil Kurumu yayınları, 96.
YUDAHİN, K. K. (1985). Kirgizsko-russkiy slovar', 1-2, Moskva: İzdatel‟stvo “Sovyetskaya Entsiklopediya”.
YÜKSEL, Zühal (1989). Polatlı Kırım Türkçesi Ağzı, Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü yayınları.