MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNİN ENERJİ KAVRAMI İLE İLGİLİ BİLİŞSEL YAPILARININ KELİME İLİŞKİLENDİRME TESTİ İLE İNCELENMESİ
Enerji eğitimi üzerine yapılan çalışmalar, disiplinler arası bir kavram olan enerji ile ilgili öğrenci algılarının bilimsellikten uzak olduğunu göstermektedir. Enerji kavramının nasıl öğretileceği sorusunun cevaplanabilmesi için öncelikle enerjinin öğrencilerinin zihninde nasıl yapılandığının belirlenmesi gerekir. Bu nedenle araştırmanın amacı, mühendislik fakültesi öğrencilerinin enerji ile ilgili bilişsel yapılarının ortaya çıkarılmasıdır. Tüm mühendislik dallarının ortak konusu olan enerji kavramının mühendislik fakültesi öğrencilerinin zihninde nasıl yapılandığının belirlenmesi ile enerji eğitimine yön verecek sonuçlara ulaşılabilecektir. Araştırma deseni, betimsel nitelikli tarama modelidir. Çalışma grubunu, 2017-2018 öğretim yılında Necmettin Erbakan Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesinde öğrenim gören 163 3. Sınıf öğrencisi oluşturmaktadır. Öğrencilerin bilişsel yapılarını ortaya çıkarmak amacı ile “Kelime İlişkilendirme Testi” (KİT) kullanılmıştır. Kelime ilişkilendirme testini oluşturmak amacı ile enerji kavramı ile ilişkili olan 6 anahtar kavram seçilmiştir. KİT için seçilen anahtar kavramlar: enerji, ATP, iş, elektromotor kuvvet, fisyon, santraldir. Öğrencilerin anahtar kavramlara verdikleri cevaplardan yararlanılarak hazırlanan frekans tablosu kullanılarak her bölüm için kavram haritası oluşturulmuştur. Araştırma sonuçları mühendis adaylarının verilen kavramlarla ilgili kelime üretmekte zorlandıklarını, enerji kavramı ile ilgili eksikliklerinin olduğunu ve mühendis adaylarının ürettikleri kelimeler ile anahtar kavramlar arasında bağlantı kurulamadığını göstermiştir. Bu bağlamda kelime ilişkilendirme testinin alternatif bir ölçme değerlendirme aracı ve akademik düzeyde ise önemli bir veri toplama aracı olarak kullanılabileceği belirtilebilir.
AN INVESTIGATION OF THE COGNITIVE STRUCTURES OF ENGINEERING FACULTY UNDERGRADUATES RELATED TO THE ENERGY CONCEPT THROUGH WORD ASSOCIATION TEST
In order to answer the question of “how should energy be taught?”, first of all, it is necessary to determine how to structure energy on undergraduates’ minds. Therefore, the purpose of this research is to reveal the cognitive structures of engineering faculty undergraduates related to energy. The research population included 163 third-year undergraduates who were studying at Necmettin Erbakan University Faculty of Engineering and Architecture. in the 2017-2018. In the research, “Word Association Test” was used to reveal the cognitive structures of the undergraduates. To construct the word association test, 6 key words related to the concept of energy were selected. The key words selected for the WAT are: energy, ATP, work, electric motor power, fission, power plant. By using the frequency table which was prepared by benefitting from the responses given by the undergraduates to the selected key concepts, concept maps were constructed for each section separately. The results of the research showed that the engineer candidates had difficulty in producing words related to the concepts given, that they had deficiencies related to the concept of energy and that the words produced by the engineer candidates could not be established between the key concepts. In this context, it can be stated that word association test can be used as an alternative measurement and evaluation tool and at the academic level it can be used as an important data collection tool.
___
- Ayaz, E., Karakaş, H. & Sarıkaya, R. (2016). Sınıf öğretmeni adaylarının nükleer enerji kavramına yönelik düşünceleri: bağımsız kelime ilişkilendirme örneği. Cumhuriyet Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 37, 42-54.
- Bahar, M., Johnstone, A.H. & Sutcliffe, R.G., (1999). Investigation of students’ cognitive structure in elementary genetics through word association tests, Journal of Biological Education, 33(3), 134-141.
- Bahar, M., Nartgün, Z., Durmuş, S. & Bıçak, B. (2010). Geleneksel- Tamamlayıcı ölçme ve değerlendirme teknikleri: Öğretmen el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
- Bahar, M. & Özatlı, N.S. (2003). Kelime ilişkilendirme yöntemi ile lise 1. sınıf öğrencilerinin canlıların temel bileşenleri konusundaki bilişsel yapılarının araştırılması. Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi 5(1), 27-38.
- Burns, P. C., Roe, B. D. & Ross, E. P. (1992). Teaching reading in today’s elementary schools. Houghton Mifflin Company.
- Cardellini, L. & Bahar, M. (2000). Monitoring the learning of chemistry through word association tests. Australian Chemistry Resource Book, 19, 59-69.
- Ercan, F., Taşdere, A. & Ercan, N. (2010). Kelime ilişkilendirme testi aracılığıyla bilişsel yapının ve kavramsal değişimin gözlenmesi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 7(2), 136- 154.
- Doğan, Z. & Sönmez, D. (2019). İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin matematik dersine yönelik metaforik algılarının oluşturduklari görseller aracılığıyla incelenmesi. Turkish Studies- International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 14 Issue 1, 2019, p. 245-262. ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI: 10.7827/TurkishStudies.14788, Skopje/MACEDONIA-Ankara/TURKEY.
- Gökçakan, Z. & Gökçakan, N. (2005). Depresyonda bilişsel terapi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 91-101.
- Hamarta, E. & Demirbaş, E. (2009). Lise öğrencilerinin utangaçlık ve benlik saygılarının fonksiyonel olmayan tutumlar açısından incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21, 239- 247.
- Işıklı, M., Taşdere, A. & Göz, N. L. (2011). Kelime ilişkilendirme testi aracılığıyla öğretmen adaylarının atatürk ilkelerine yönelik bilişsel yapılarının incelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4/1, 50-72.
- İstifçi, İ. (2010). Playing with words: a study on word association responses. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(10), 360-368.
- Kaptan, S. (1973). Bilimsel araştırma ve teknikleri. İstanbul: Bilim Yayınları.
- Karasar, N. (2008). Bilimsel araştırma yöntemi: kavramlar, ilkeler, teknikler, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
- Karamustafaoğlu, O. & Yaman S. (2013). Fen eğitiminde özel öğretim yöntemleri I-II. Anı Yayıncılık, Ankara.
- Kaya, B., Ateş, A. & Taflı, T. (2018). Pedagojik formasyon öğrencilerinin doğa kavramıyla ilgili düşünceleri. Uluslararası Bilim ve Eğitim Kongresi Özet Kitabı, 229.
- Kaya, M.F. & Taşdere, A. (2016). İlkokul Türkçe eğitimi için alternatif bir ölçme değerlendirme tekniği: Kelime ilişkilendirme testi, Turkish Studies, International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 11(9), 803-820.
- Koç, G. & Demirel, M. (2004). Davranışçılıktan yapılandırmacılığa: eğitimde yeni bir paradigma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 174-180.
- Kolsto, S. O. (2010). Patterns in students’ argumentation confronted with a riskfocused socioscientific issue. International Journal of Science Education, 28(14), 1689-1716.
- McInerney, D. M. & McInerney, V. (2002). Educational psychology: Constructing learning. Australia: Pearson Education.
- Nakiboğlu, C. (2008). Using word associations for assessing nonmajor science students’ knowledge structure before and after general chemistry instruction: the case of atomic structure. Chem. Educ. Res. Pract, 9, 309-322.
- Özatlı, S.N. (2006).Öğrencilerin Biyoloji derslerinde zor olarak algıladıkları konuların tespiti ve boşaltım sistemi konusundaki bilişsel yapılarının yeni teknikler ile ortaya konması. Yayımlanmamış doktora tezi, Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir.
- Özdemir, N, & Çobanoğlu, O. E. (2008). Türkiye’de nükleer santrallerin kurulması ve nükleer enerji kullanımı konusundaki öğretmen adaylarının tutumları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(34), 25-36.
- Özden, Y. (2005) Öğrenme ve Öğretme. Ankara: Pegama.
- Özenç Uçak, N. & Güzeldere, Ş.O. (2006). Bilişsel yapının ve işlemlerin bilgi arama davranışı üzerine etkisi. Tük Kütüphaneciliği, 20(1), 7-28.
- Park, M. & Liu, X. (2016). Assessing understanding of the energy concept in different science disciplines. Science Education, 100(3), 483-516.
- Polat, G. (2013) 9. Sınıf öğrencilerinin çevreye ilişkin bilişsel yapılarının kelime ilişkilendirme test tekniği ile tespiti, Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED) 7(1), 97-120.
- Ruiz-Primo, M. A., Li, M., Ayala, C. & Shavelson, R. J.(2004). Evaluating students' science notebooks as an assessment tool. International Journal of Science Education, 26(12), 1477 – 1506.
- Senemoğlu, N. (2003). Gelişim öğrenme ve öğretim: kuramdan uygulamaya. Ankara: Gazi Kitabevi.
- Şirin, A. (2008). Oluşturmacılığın kuramsal temelleri. Marmara Coğrafya Dergisi, 17,196 – 205.
- Taflı, T. (2018). Biyoloji öğretmen adaylarının sınıf ve laboratuvar kavramlarına ilişkin zihinsel algıları. X. Uluslararası Eğitim Araştırmaları Kongresi Tam Metin Kitabı, 535-546.
- Taflı, T.& Atıcı, T. (2018). Biyoloji öğretmen adaylarının teknolojik pedagojik alan bilgisi kavramına ilişkin bilişsel yapılarının incelenmesi. V. Uluslararası Eğitim Bilimleri Sempozyumu Tam Metin Kitabı, 275-284.
- Töman, U. & Çimer, O. S. (2011). Enerji kavramının farklı öğrenim seviyelerinde öğrenilme durumunun araştırılması. Bayburt Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6, 27-39.
- Tsai, C. C. & Huang, C. M. (2002). Exploring students’ cognitive structures in learning science: a review of relevant methods. Journal of Biological Education, 36, 163-169.
- Ünal, S. (1999). Aktif öğrenme, öğrenmeyi öğrenmek ve probleme dayalı öğrenme. M. Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 11, 373-378.
- Vosniadou, S., Ioannides, C., Dimitrakopoulou, A. & Papademetriou, E. (2001). Designing learning environments to promote conceptual change in science. Learning and Instruction, 11, 381- 419.
- Yalvaç, G. H. (2008). İşbirlikli öğrenme yaklaşımının öğretmen adaylarının çevreye ilişkin zihinsel yapılarına etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.