İSLÂM DÜNYASININ AKIŞINI DEĞİŞTİREN OLAYLARDAN: HZ. HÜSEYİN (R.A.) VE KERBELÂ ÖRNEĞİ

Muâviye’nin, oğlu Yezîd’e biat edilmesini istemesi pek çokMüslüman gibi Hz. Hüseyin’i de rahatsız etmiştir. Hz. Hüseyin’in Yezîd’ebiat etmeyip Mekke’ye gittiğini haber alan Kûfeliler’den Şebes b. Rib‘î veSüleyman b. Surad gibi bazı ileri gelenler onu hilâfete getirmek içinkendisine davet mektupları yazdılar. Bunların davetini olumlukarşılayan Hz. Hüseyin, bir kısım ön tetkiklerden sonra, yakın arkadaşve akrabalarının itirazlarına rağmen halife olmak için yola çıkmış, Hicrîon Muharrem 61/ M. 10 Ekim 680 yılında Hz. Hüseyin henüz Kûfe’yeyetişmeden Yezîd’in askerleri tarafından Kerbelâ’da durdurulmuş veYezîd’e biat etme seçeneği dışında bir alternatif bırakmamıştır.Hz. Hüseyin ile Emevî hükümdarı Yezîd’in silahlı güçleriyleKerbelâ’da adil olmayan, şartlar dâhilinde orantısız bir güç ile savaşmeydana gelmiştir. Hz. Hüseyin’in ve yakınlarının şehadetiyle sonuçlanbu olay etkisini bugüne değin devam ettirmiş, dinî ve siyasî olaylarınbaşlangıcı olmuştur.Hz. Hüseyin’in ölümünden sonra adeta İslam tarihinin kırılmanoktası oluşmuş, taraftarları kendi aralarında farklı gruplarabölünmüş, mezhep ve tarikatların oluşmasına sebep olmuştur. İslamMezhepleri Tarihi açısından önemli bir kırılmayı ifade eden Kerbelâolayında göze çarpan en önemli hususlardan bir tanesi, Kûfelilerin birkısmının pişmanlık duyarak Hz. Hüseyin’in intikamını almak üzereTevvâbûn hareketini başlatmalarıdır. Oldukça büyük bir yankıuyandıran Tevvâbûn hareketini, Ehl-i Beyt adına mevcut düzene birtepki hareketi olarak görmek mümkündür.Siyasî ve kabilevî etkenlerin bir arada olduğu Kerbelâ olayı ileMüslümanlar büyük acılar yaşamıştır. Bu acıları dindirmenin çaresi, olayı yeni olmuşçasına dramatize edip hisleri heyecanlandırıp tazelemekyerine, süreci ve sonuçlarını bir kez daha değerlendirerek, akıl ve nakilittifakıyla hadisenin sahih kaynaklardan okunarak doğru anlaşılmasınagayret etmek, ifrat-tefritten uzak kalınarak insanların Kerbelâyıanmalarını kendilerine eziyet merasimlerine dönüşmesinden ziyadeanlama gayretine girmeleridir. Böyle olduğu takdirde, Müslümanlarınbirlik ve beraberliği sağlanabilir, aksi takdirde günümüz İslâmcoğrafyasında Müslüman kanının yine Müslüman eliyle akıtılması yeniKerbelâ’ların yaşanmasına sebebiyet verir.

A CASE THAT CHANGES THE COURSE OF ISLAMIC HISTORY: HUSSEIN (HIS HOLINESS) AND THE BATTLE OF KARBALA

Muaviye’s command that states an obedience to his son Yazid bothered many Muslims including Hussein (His Holiness). Some notable people from Kufe like Şebes b. Rib‘î and Suleyman b. Surad who heard that Hussein (His Holiness) would not obey to Yazid and travel to Mecca, wrote letters inviting him to be enthroned as the caliphate. Accepting that invitation after some quests, Hussein (His Holiness) set out to become a caliph despite the objections of his close friends and relatives. On the 10th of Muharram, 61 (Hijri) / 10th October, 680 (AD), Hussein (His Holiness) was stopped by the soldiers of Yazid before he arrived in Kufe. He was given no choice but to obey to Yazid. In Karbala, under unfair circumstances and through disproportionate forces, a war broke out between Hussein (His Holiness) and the armed forces of the Emevi sovereign, Yazid. The effects of this episode which concluded with the martyrdoms of Hussein (His Holiness) and his companions have continued until today. Therefore, it has been regarded as the beginning of some religious and social events. The death of Hussein (His Holiness) resulted in a breaking point in the history of Islam since his followers were divided into groups, forming different sects and orders. One of the most remarkable issues in the Karbala CASE, which also reflected an important break in the History of Islamic Sects, was the movement of Tevvabun initiated by some inhabitants of Kufe who felt regret and aimed to revenge on Yazid. The Tevvabun movement, which created great reactions among the public, can be seen as a strong response to the status quo on behalf of Ehl-i Beyt (People of the House). Muslims experienced great sufferings due to the Karbala case, which included political and tribal factors. To relive these pains, one should try to fully understand the case by reading authentic sources, re-evaluate the process and its results, and avoid exaggeration and underestimate rather than dramatize the episode as if it had just happened, renew the enthusiasm, or transform Karbala commemorations into masochist ceremonies. Unity and solidarity among Muslims can be ensured by these suggestions. Otherwise, in current Islamic geography, Muslim blood will be shed by Muslim hands and this will cause new Karbala cases.

PDF

___

Ahmed b. Hanbel. (2008). El-Müsned. Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye.
Ahmed Emin. (1373/1954). Yevmu’l-İslam. Mısır: Müessesetü’l-Hanci.
Algül, Hüseyin. (2010). Çeşitli Yönleriyle Kerbelâ. Sivas.
Askalanî, A. b. A. (1995). El-İsâbe fi Temyîzi’s-Sahabe. Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye.
Avcı, C. (1998). “Hilâfet”. Içinde Diyanet İslam Ansiklopedisi (C. 17). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
Aycan, İ. (2001). Saltanata Giden Yolda Muaviye Bin Ebi Süfyan. Ankara: Ankara Okulu Yayınları.
Aycan, İ. (2005a). Muâviye b. Ebû Süfyan. Içinde Diyanet İslam Ansiklopedisi (C. 30). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
Aycan, İ. (2005b). Muğire b. Şu’be. Içinde Diyanet İslam Ansiklopedisi (C. 30). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
Belâzurî, A. b. Y. b. C. b. D. (1996). Ensâbü’l-eşrâf. Beyrut: Daru’l-Fikr.
Buhârî, E. A. M. b. İ. b. İ. C. (1315). Sahîh-Buhârî. İstanbul: Dârü’t-tıbâati’l-âmire.
Demircan, A. (1996). İslam Tarihinde İlk İktidar Mücadelesi. İstanbul: Beyan Yayınları.
Demircan, A. (2010). Ehl-i Sünnet Âlimlerinin Kerbela Olayına yaklaşımları. marife, (1).
Dineverî, E. H. A. b. D. (1960). Ahbârü’t-tıvâl. Kahire.
Ebû Nuaym, A. b. İ. İ. (1988). Ma’rifetu’s-Sahabe. Medine: Mektebetu’d-Dâr.
Ergin, A. Ş. (1995). “Ferezdak”. Içinde Diyanet İslam Ansiklopedisi (C. 22). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
Fığlalı, E. R. (1988). “Hüseyin”. Içinde Diyanet İslam Ansiklopedisi (C. 18). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
Fığlalı, E. R. (2009). “İslam Tarihinde Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin Dönemleri (Mezhepler Tarihi Açısından Bir Tedkik”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 26(1).
Halife b. Hayyat, E. A. eş-Şeybani. (1993/1414). Tarihu Halife b. Hayyat. Beyrut: Daru’l-Fikr.
Hilmizâde, İ. R. (1326). Hazret-i Hüseyin Radiyallahu Anh Vak’a-i Dilsûz Kerbelâ. Dersaadet.
İbn Abdürabbih. (1973). El-Ikdü’l-Ferîd. Kahire.
İbn Kesir, E.-F. İ. İ. b. Ö. (1988). El-Bidâye ve’n-nihaye. Beyrut: Dâru İhyâu’t-Turâsi’l-Arabî.
İbn Kuteybe, E. M. b. M. (1990). El-İmâme ve’s-Siyâse. Beyrut: Darü’l-Edva.
İbn Sa’d, M. b. S. b. M. (2001). Et-Tabâktü’l-Kebîr. Mısır: Mektebetü’l-Hanci.
İbnü’l-Esir, E.-H. İ. A. b. M. b. A. (2002/1422). El-Kamil fi’t-tarih. Beyrut: Dârü’l-Ma’rife.
Kalyubî, A. Ş. (1322). Tuhfetu’r-Ragib fi Sîreti Cema’a min A’yani Ehli Beyti’l-Etâyib=Bugiyetu’t- Talib fi tercemeti Tuhfetu’r-Ragib (Mehmed Zihnî Efendi, Çev.). Kostantiniye: Şems Matbaası.
Nursi, S. (2001a). Emirdağ Lahikası. İstanbul: Yeni Asya Yayınları.
Nursi, S. (2001b). Lem’alar. İstanbul: Yeni Asya Yayınları.
Onat, H. (2007). “Kerbelâ’yı Doğru Okumak”. Akademik Ortaduğu, 2(1).
Sırma, İ. S. (2002). Emeviler Dönemi. İstanbul: Beyan Yayınları.
Taberî, E. C. İ. C. M. b. C. b. Y. (1987). Tarihü’t-taberi: Tarihü’l-ümem ve’l-müluk. Beyrut: Daru’l- Kütübi’l-İlmiyye.
Tirmizî, E. İ. M. b. İ. b. S. es-Sülemi. (1998). Sünenü’t-Tirmizi. Beyrut: Dârü’l-Garbi’l-İslâmî.
Ya‘kûbî, İ. V. A. b. İ. b. C. (1980). Tarîhu’l-Ya‘kûbî. Beyrut: Daru’t-Tıbaati ve’n-Neşr.
Yıldız, H. D. (1988). “Abdullah b. Zübeyr b. Avvâm”,. Içinde Diyanet İslam Ansiklopedisi (C. 1). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
Zehebî, Ş. M. b. A. b. O. (1985/1405). Siyeru a’lâmi’n-nübelâ. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle.

Turkish Studies- Comparative Religious Studies-Cover

ISSN: 2667-5544
Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ