HZ. FÂTIMA’NIN MİRAS (FEDEK) TALEBİNİ KONU EDİNEN SÜNNÎ RİVAYETLERE ELEŞTİREL YAKLAŞIM -1-

Bu çalışma; Hz. Peygamber’in (s) vefatı sonrası kızı Hz. Fâtıma’nınHalife Hz. Ebûbekir’den miras talep ettiği ile ilgili Sünnî rivayetlerinsahihliğine yönelik eleştiriyi içermektedir. Hz. Fâtıma’nın ve diğer Ehl-ibeyt mensuplarının Hz. Peygamber’in (s) vefatı sonrasında onun mirasınıtalep ettikleri halifenin ise reddettiği hususu rivayetlerin ana konusudur.Hz. Fâtıma haricinde diğer mirasçıların halifenin cevabından ikna olduğuancak onun miras talebinde ısrarcı olduğunu ifade eden rivayetlerindoğruluğu ciddi şüpheler taşımaktadır. Bu rivayetlerde bahsi geçtiğiüzere bir miras talebinin olmadığı ancak râşid halifeler dönemi sonrasısüreçte siyasi olay ve tutumların tesiriyle şekillenmiş rivayetler, gerçekteolmayan miras talebini varmış gibi yansıtmışlardır. Dört halifedöneminde Hz. Peygamber’in (s) tasarrufuna uygun bir şekilde istifadeyesunulan -miras talebi iddiasına konu olan- mülkler, Emevîler dönemindebazı şahıslara ikta edilmiştir. Ehl-i beyt’in gelirinden aldığı paylanafakasını temin ettiği Fedek, siyasi baskıyla amacı dışına çıkarılınca;olası eleştirileri yahut tepkileri bastırmak için miras talebi iddiasını konuedinen rivayetler üretilmiş veya ürettirilmiştir. Kaynaklara geçinceyekadar bir hayli şekil alan bu rivayetler, Sünnî-Şiî düşünsel yaklaşımlarınsavunma, saldırı veya fitneye alet olarak üzerinden gereksiz tartışmalaryapmalarına sebep olmuştur. Gerçekte miras talebi ile ilgili bahsi geçentartışmaların yaşanmadığı ancak daha sonra oluşturulan algılarlayaşanmış gibi rivayetlere konu olduğu açıktır.

A CRITICAL APPROACH TO SUNNI NARRATIVES ABOUT THE LEGACY (FEDEK) DEMAND OF HZ. FATIMA -1-

This study includes criticism about the authenticity of Sunni narratives about the legacy demand of Hz. Fatima, the daughter of Hz. Prophet (bpuh), from the Caliph Hz. Abu Bakr after the death of Hz. Prophet(pbuh). It is the main subject of the narratives that Fatıma and the other Ahl al-Bayt members demanded Hz. Prophet’s (bpuh) legacy after his death and the Caliph rejected it. The accuracy of the narratives, which expresses that other heirs, except Hz. Fatima, were convinced of the Caliph's response while Hz. Fatima insisted on claiming the legacy, carries serious doubts. As stated in these narratives, there was no legacy demand but the narratives, which were shaped by the influence of political events and attitudes in the period after the Rachid caliphs, reflected as if there had been a legacy demand. In the period of the four caliphs, the properties submitted to the benefit in compliance with Hz. Prophet’s (bpuh) request, which were subject to the claim of legacy demand, were allocated to some individuals during the Umayyads. When Fedek, in which she obtained her alimony for the share she received from the Ahl al-Bayt’s income, went beyond its cause by political repression, the narratives about the claim of the legacy to suppress possible criticisms or reactions were produced or made produced. These narratives, which took a great shape until they passed to the sources, caused the Sunni-Shiite intellectual approaches to make unnecessary discussions over it by being an instrument to defense, assault or sedition. In fact, it is clear that the mentioned discussions about the request for legacy were not experienced, but became subject to narratives as if they were experienced by the perception created later.

PDF

___

Ahmed b. Hanbel (1416/1995). Müsned’ü İmam Ahmed b. Hanbel, (thk. Şuayb el-Arnaud, Âdil Mürşid). I-L. Beyrut, Müesssetü’r-Risale.
Akademik Heyet (2014), Hadislerle İslam, I-VII. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
Aktan Hamza (2005). “ Miras”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (30: 143-145). İstanbul: TDV Yayınları.
Algül, Hüseyin (1995). “Fedek”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (12: 294-295). İstanbul: TDV Yayınları.
Altun, İsmail (2012). Hz. Ebûbekir İle Hz. Fâtıma Arasında Yaşanan Fedek Meselesine Sünnî ve Şiî Yaklaşımların Analizi. İslâm Araştırmaları Dergisi, 2012, Sayı: 27, s. 1-27.
Belâzürî, Ahmed b. Yahyâ (2013). Fütuhü’l-Büldân. trc. Mustafa Fayda. İstanbul: Siyer Yayınları.
Beyhakī, Ahmed b. Hüseyn (1926 /1344). es-Sünenü’l-kübrâ, Haydarâbâd: I-X. Meclisu dâiretü’lmaârîf.
Bozkurt, Nebi (1998). “Hucr b. Adî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (18: 277-278). İstanbul: TDV Yayınları.
Buhârî, Muhammed b. İsmâîl el- Cu’fî (1987/ 1407). el- Câmiu’s-Sahîh el-Muhtasar. Tahkîk, Ta’lîk: Mustafâ Dîb el- Buğâ.I- VI. Beyrut: Dâru İbn Kesîr
Bulaç, Ali (Ed.) (2006). “Asr-I Saadet'te Toprak Hukukunun Teşekkülü”, Vecdi Akyüz (Ed.), Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadette İslam (4: 120-121). I-IV. İstanbul: Beyan Yayınları.
Ebû Avâne Ya‘kūb b. İshâk (t.y.). Müsnedü Ebî ʿAvâne. I-V. Beyrut: Dârû’l-Ma‘rife.
Ebû Dâvûd, Süleyman b. Eş’âs (t.y). Sünenü Ebî Dâvûd. I-IV. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-Arabî.
Ebû Ya‘lâ Ahmed b. Alî (1404/1984). el-Müsned, (thk. Hüseyin Selim Esed). I-XIII. Beyrut: Dârû’l- Me‘mûn li’t-Tûrâs.
Fayda Mustafa (1995). “Fey”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (12: 511-513). İstanbul: TDV Yayınları.
İbn Hibbân, Ebû Hâtim Muhammed b. Hibbân (1414/1993). Ṣaḥîḥu İbn Ḥibbân, (thk. Şuayb el- Arnavûd). I-XVIII. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle.
San‘ânî, Abdürrezzâk b. Hemmâm (1403). el-Musannef fi’l-hadîs, (thk. Habîbü’r-Rahman el-A‘zamî). I-XI. Beyrut: el-Mektebetü’l-İslâmî.
Hamevî, Yâkût b. Abdullah (1397/1977). Mü’cemü’l-Büldân. I-V. Beyrut: Dâru Sâdır.
İbnü’l-Esîr, Alî b. Muhammed (1987), el-Kâmil fi’t-Târih Tercümesi. (Trc. M. Beşir Eryarsoy-Ahmed Ağırakça) I-XII. İstanbul: Bahar Yayınları.
İbn Hişâm, Abdülmelik b. Hişâm (1971), Hz. Muhammed’in Hayatı. (Trc. İzzet Hasan-Neşet Çağatay). I-IV. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
İbn Kesîr, İsmâîl b. Şihâbiddîn Ömer (t.y.), el-Bidâye ve'n-Nihâye. (Trc. Mehmet Keskin). I-XIV. Ankara: Çağrı Yayınları.
İbn Sa‘d, Muhammed b. Menî‘ (1421/2001). eṭ-Ṭabaḳātü’l-kübrâ. (Thk. Ali Muhammed Ömer). I-XIII. Kahire: Mektebetü’l-Hancî.
İmam Mâlik (1994). Muvatta‘, (çev. Ahmet M. Büyükçınar, Vecdi Akyüz, Ahmet Arpa, Durak Pusmaz, Abdullah Yücel). I-IV. İstanbul: Beyan Yayınları.
Kandemir, M. Yaşar (1995). “Fâtıma”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (12: 219-223). İstanbul: TDV Yayınları.
Kettânî, Muhammed Abdülhay b. Abdilkebîr (1990-1993). et-Terâtîbü’l-İdâriyye: Hz. Peygamber’in Yönetiminde Sosyal Hayat ve Kurumlar. (Trc. Ahmet Özel). I-III. İstanbul: İz Yayıncılık.
Komisyon (2006), Hidayet Önderleri: Hz. Fâtıma (s.a.), (trc. Vahdettin İnce). Dünya Ehlibeyt Kurultayı.
Köten, Akif (Ed.) (2006). “Asr-ı Saadette Suffa Ashâbı”. Vecdi Akyüz (Ed.), Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslâm (4: 398-399). I-IV. İstanbul: Beyan Yayınları.
Macit, Yüksel (2004). Ehl-i Beyt’in Sadaka ve Zekat Almaması Üstüne. Marife, 2004, yıl. 4, sayı: 3, s. 397 – 404.
Mâverdî, Ali b. Muhammed (t.y.). el-Ahkâmu’s-Sultâniyye. (Thk.el-Kâdî Nebîl Abdurrahma Hayyâvî). Beyrut: Şirketü Dârû’l-Erkam b. Ebî’l-Erkam.
Müslim b. Haccâc (t.y.) el-Câmiu’s- sahîh. (thk. Muhammed Fuâd Abdülbâkî). I- V. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî.
Nesâî, Ebû Abdirrahmân (1999/1420). Sünenü’n-Nesâî bi şerhi’s-Suyûtî ve hâşiyeti’s-Sindî. (IVIII). Beyrut.
Sallâbî, Ali Muhammed Muhammed (2009). Hz. Ebûbekir. Trc. Şerafettin Şenaslan-Faruk Aktaş. İstanbul: Ravza Yayınları.
Sallâbî, Ali Muhammed Muhammed (2008). Hz. Ali. Trc. Şerafettin Şenaslan İstanbul: Ravza Yayınları.
Tirmizî ( t.y.). el- Camiu’s-sahih Sünenü’t-Tirmizî. (thk. Ahmed Muhammed Şakir), (I- V). Beyrut.
Yiğit, İsmail (2007). “Ömer b. Abdulazîz”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (34: 53-55). İstanbul: TDV Yayınları.
Yiğit, İsmail (2011). “Tebük Gazvesi”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (40: 228-230). İstanbul: TDV Yayınları.
Zehebî, Muhammed b. Ahmed (1996). İslâm Târihi. (trc. Muzaffer Can). I-VI, İstanbul: Cantaş Yayınları.
Zehebî, Muhammed b. Ahmed (1405/1985). Siyeru aʿlâmi’n-nübelâʾ. (thk. Şuayb el-Arnaûd, Hüseyin el-Esed), I-XXV. Beyrut: Müessesetü’r-Risale.
Web Siteleri: https://www.dunyabulteni.net/ortadogu/medinede-hurma-hasadi-zamani-fotoh267938. html,(25/04/2019);
https://www.haber3.com/dunya/hurma-agaci-sekiz-yilda-yetisiyor-200-250-kilo-meyve-veriyorhaberi- 2736225 (25/04/2019)

Turkish Studies- Comparative Religious Studies-Cover

ISSN: 2667-5544
Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ