Nitelikli Toplumları Oluşturmada Sosyal Bilgiler Dersinin Rolü: Sınıf Öğretmeni Adaylarının Görüşleri

Bu araştırmanın amacı, nitelikli toplumları oluşturmada Sosyal Bilgiler dersinin rolünü sınıf öğretmeni adaylarına göre ortaya koymaktır. Araştırmada yorumlayıcı araştırma deseni kullanılmıştır. Araştırmaya Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi sınıf öğretmenliği programı 4. sınıf öğrencileriyle gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın verileri odak grup görüşmesi, açık uçlu anket ve sınıf öğretmeni adaylarının ders planları aracılığıyla toplanmıştır. Veriler tümevarım analizi yoluyla analiz edilmiştir. Bu araştırma yapılan analizler sonucunda "nitelik algısı", "nitelikli vatandaş ve nitelikli toplum", nitelikli toplumları oluşturmada Sosyal Bilgiler dersinin önemi", "karşılaşılan sorunlar" ve "çözüm önerileri" temaları ortaya çıkmıştır. Araştırma sonucunda sınıf öğretmeni adaylarının nitelikli toplumları oluşturmada Sosyal bilgiler dersine önem verdikleri sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca sınıf öğretmeni adayları Sosyal Bilgiler dersinin içeriği ve programın uygulanması konusunda sorunların olduğunu belirtmişler ve öğretmeöğrenme süreci, içerik ve paydaşlara ilişkin çözüm önerileri getirmişlerdir

The Role of Social Studies Course in Creating Society with Skilled Citizens: Pre-Service Elementary Teachers Express their Views

The aim of this study is to reveal pre-service elementary teachers' views about the role of the Social Studies course in creating a society with skilled citizens. An interpretive research design was adopted in the study. The participants of the study were senior students attending the department of Elementary School Teaching at the Education Faculty of Anadolu University. The data were collected through focus group interview, open-ended survey and elementary school pre-service teachers' lesson plans. The data were analysed through inductive analysis. In this study, the results of the analyses revealed several themes such as "perception of being skilled", "skilled citizens and society with skilled citizens", "importance of Social Studies course in creating society with skilled citizens", "problems experienced" and "suggested solutions". As a result of this study, which examined the elementary school pre-service teachers' views about the importance of the Social Studies course in creating a society with skilled citizens, it was concluded that elementary school pre-service teachers gave importance to the course. Moreover, elementary school pre-service teachers determined problems about the content of the Social Studies course and about the implementation of the curriculum, and they put forward suggestions related to the teaching-learning process, content and the stakeholders

PDF

___

Akbaba, B. (2009). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Görsel Materyallerin Kullanımı, (284-316), (Editör: Mustafa Safran), Sosyal Bilgiler Öğretimi, Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Akgül, N.İ. (2006). Sınıf Öğretmenlerinin Sosyal Bilgiler Öğretiminde Kullandıkları Yöntemler ve Karşılaşılan Sorunlar. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde.
Aral, N. ve Gürsoy, F. (2001). Çocuk hakları çerçevesinde çocuk istismarı. Milli Eğitim Dergisi, 15, 36-40.
Aykaç, N. (2007). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi Eğitim Öğretim Programına yönelik öğretmen görüşleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 6(22), 46-73.
Baydar, P. (2009). İlköğretim beşinci sınıf sosyal bilgiler programında belirlenen değerlerin kazanım düzeyleri ve bu süreçte yaşanılan soruların değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Çukurova Üniversitesi, Adana.
Box, J. ve Little, D. (2003). Cooperative small-group instruction combined with advanced organizers and their relationship to self-concept and social studies achievement of elementary school students. Journal of İnstructional Psychology, 30(4), 284-288.
Can, Ö. (2008). Dördüncü ve beşinci sınıf öğretmenlerinin sosyal bilgiler dersinde değerler eğitimi uygulamalarına ilişkin görüşleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Cılga, İ. (1999). Türkiye'de çocuk hakları çalışmaları. 2. Ulusal Çocuk Kültürü Kongresi. (Ed. Onur, B.) Ankara: AÜ Çocuk Kültürü Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayını, 506-516.
Çelikkaya, T. (2011). Sosyal bilgiler programında yer alan becerilerin kazandırılma düzeyi: Öğretmen görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(3), 969-990.
Çengelci, T. (2005). Sosyal bilgiler dersinde beyin temelli öğrenmenin akademik başarıya ve kalıcılığa etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
Çengelci, T. (2010). İlköğretim beşinci sınıf sosyal bilgiler dersinde değerler eğitiminin gerçekleştirilmesine ilişkin bir durum çalışması. Doktora tezi. Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
Deveci, H. ve Gürdoğan Bayır, Ö. (2011). Hayallerdeki sosyal bilgiler: ilköğretim üçüncü sınıf öğrencilerinin algıladıkları. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 2(4).
Doğanay, A. (2008). Çağdaş sosyal bilgiler anlayışı ışığında Yeni Sosyal Bilgiler Programının değerlendirilmesi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17 (2), 77-96.
Ekinci, A. (2007). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programının Yapılandırmacı Yaklaşım Bağlamında Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
Erdem, M. ve Akkoyunlu, B. (2002). Bilgi okuryazarlığı becerileri ve bu becerilerin öğrencilere kazandırılması için düzenlenecek öğrenme ortamlarının özellikleri. Journal of Qafqaz University, 9, 125-132.
Ersoy, A. F. (2007). Sosyal bilgiler dersinde öğretmenlerin etkili vatandaşlık eğitimi uygulamalarına ilişkin görüşleri. Yayımlanmamış doktora tezi. Anadolu Üniversitesi Eskişehir.
Gömleksiz, M.N. ve Cüro, E. (2011). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programının toplumsal ihtiyaçları karşılama düzeyine ilişkin öğretmen görüşleri (Diyarbakır ili örneği). Milli Eğitim, 190, 145-166.
Göz, N. L. (2010). İlköğretimde demokrasi ve vatandaşlık eğitimi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Uşak Üniversitesi, Uşak.
Gültekin, M. (2008). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı. Ş. Yaşar (Ed. ), Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi içinde (s. 57-78). Eskişehir: Açıköğretim Fakültesi Yayınları.
Gürdoğan Bayır, Ö. (2010). Sosyal bilgiler dersinde güncel olaylardan yararlanmanın eleştirel düşünme becerilerine etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
Hesse, W., Müller, D. ve Ruß, A. (2008). Information, information systems, information society: interpretations and implications. Poiesis & Praxis, 5(3-4), 159-183.
Hoge, J.D. (2002). Character education, citizenship education, and the social studies. The social studies, 93(3), 103-108.
Hoşgörür, V. ve Gezgin, G. (2005). Ekonomik ve sosyal kalkınmada eğitim. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Elektronik Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2).
Karaduman, H. ve Öztürk, C. (2014). Sosyal Bilgiler Dersinde Dijital Vatandaşlığa Dayalı Etkinliklerin Öğrencilerin Dijital Vatandaşlık Tutumlarına Etkisi ve Dijital Vatandaşlık Anlayışlarına Yansımaları-The Effects of Activities for Digital Citizenship on Students' Attitudes toward Digital. Journal of Social Studies Education Research, 5(1).
Karakuş, F. (2006). Sosyal bilgiler öğretiminde yapıcı öğrenme ve otantik değerlendirme yaklaşımlarının öğrencilerin akademik başarı, kalıcılık ve sosyal bilgiler dersine yönelik tutumlarına etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Çukurova Üniversitesi, Adana.
Karataş, M. ve Karaman, F. (2011). 2004 Yılı Sosyal Bilgiler Öğretim Programı Uygulamalarında Okul-Aile İşbirliği Düzeyi (Tokat Örneği). Sosyoloji Konferansları, 41, 61-79.
MEB. (2004). Sosyal bilgiler 4.-5. sınıf programı. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. http://ttkb.meb.gov.tr/ogretmen/modules.php?name=Downloads&d_op=viewdownload &cid=74&min=20&orderby=titleA&show=10 adresinden 25.06.2014 tarihinde edinilmiştir.
MEB. (2007). 21. yüzyıl becerileri. http://mebk12.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/34/34/970222/dosyalar/2013_11/22020856 _21_yuzyil_becerileri.pdf adresinden 11.06.2014 tarihinde edinilmiştir.
Merriam, S.B. (2002). Qualitative research in practice: Examples for discussion and analysis. San Francisco : Jossey-Bass.
Michaelis, J.U. and Garcia, J. (1996). Social studies for children a guide to basic ınstruction. (Eleventh edition). Boston: Allyn and Bacon.
NCSS, (1993). The social studies professional. Washington DC: National Council for the Social Studies, January-February.
OECD. (2013). The Skills Needed for the 21st Century. http://skills.oecd.org/documents/SkillsOutlook_2013_Chapter1.pdf adresinden 10.06.2014 tarihinde edinilmiştir.
Özdemir, M. (2010). Nitel veri analizi: Sosyal bilimlerde yöntembilim sorunsalı üzerine bir çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,11(1), 323-343.
Özpolat, A. (2009). Toplumsallaşma hedefleri açısından 2005 sosyal bilgiler öğretim programı. Milli Eğitim Dergisi, 182, 249-267.
Öztürk, C. (2006). Sosyal bilgiler: toplumsal yaşama disiplinlerarası bir bakış. C. Öztürk (Ed.), Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi yapılandırmacı bir yaklaşım içinde (2. Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Öztürk, C. (2009). Sosyal bilgiler: toplumsal yaşama disiplinler arası bir bakış. Öztürk, C. (Ed.). Sosyal bilgiler öğretimi içinde (ss. 2-30). Ankara: Pegem A Akademi. Partnership for 21st Century Skills. (2011). 21st Century Skills Map. https://www.actfl.org/sites/default/files/pdfs/21stCenturySkillsMap/p21_worldlanguage smap.pdf adresinden 11.06.2014 tarihinde edinilmiştir.
Rainey, T.R. (1999). Perceptions from a select sample of rural, east-central Illinois, high school social studies teachers on their role as values educators. Unpublished doctoral dissertation, University of Illinois at Urbana-Champaign.
Shamsi, N. (2004). Modern teaching of social studies. New Delhi: Anmol Publications.
Sözer, E. (2008). Sosyal bilgiler dersinin tanımı, kapsamı ve ilköğretim programındaki yeri. Ş. Yaşar (Ed.), Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi içinde (s. ), Eskişehir: Açıköğretim Fakültesi Yayınları.
TDK (2014). Nitelik http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.53b9a8 2b37b7d2.74974138 adresinden 10.06.2014 tarihinde edinilmiştir.
Turner, T.N. (1999). Essentials of elementary social studies. (Second Edition). Allyn&Bacon, USA.
Whitworth, S.A. ve Berson, M.J. (2002). Computer technology in the social studies: An examination of the effectiveness literature (1996-2001).Contemporary Issues in Technology and Teacher Education, 2(4), 471-508.
Yapıcı, M. ve Demirdelen, C. (2007). İlköğretim 4. sınıf sosyal bilgiler öğretim programına ilişkin öğretmen görüşleri. İlköğretim Online, 6(2), 204-212.
Yaşar, Ş. ve Gürdoğan Bayır, Ö. (2010). İlköğretim 5. Sınıf öğrencilerinin bakış açısıyla sosyal bilgiler. NWSA,5(3).
Yazıcı, K. (2006). Sosyal Bilgiler ve Okuma Becerileri. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(1), 273-283.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Young, M. (2003). Comparing Approaches to the Role of Qualifications in the Promotion of Lifelong Learning*. European Journal of Education, 38(2), 199-211.
Zhao, Y. ve Hoge, J.D. (2005). What Elementary Students and Teachers Say about Social Studies. Social Studies. 96(5), 216-221.