Üniversite çalışanlarında fiziksel inaktivite düzeyi ve ilişkili faktörler

Amaç: Nüfus olarak büyük, yürüttükleri görevler açısından farklılık gösteren üniversite çalışanlarının fiziksel aktivite düzeylerine ilişkin bilgi yetersizdir. Bu araştırmanın amacı üniversite çalışanlarında fiziksel hareketsizlik düzeyini ve ilişkili faktörleri saptamaktır. Yöntem: Kesitsel tipteki araştırmada,Rize’de tabakalı rastgele örnekleme yöntemiyle seçilen 348 üniversite çalışanına “Uluslararası Fiziksel Aktivite Ölçeği” uygulanarak metabolik eşdeğer ve oturma süresi hesaplanmıştır. Fiziksel aktivite düzeyi “inaktif, orta düzeyde aktif ve aktif” olarak sınıflandırılmıştır. Çalışanların boy uzunlukları ve vücut ağırlıkları ölçülmüştür. Gerekli etik ve idari izinler alınmıştır. İstatistiksel analizlerde Ki-kare ve Lojistik Regresyon testleri kullanılmıştır. Bulgular: Katılımcıların %63.5’i erkek, %85.9’u akademik personel, %30.7’si sağlık çalışanıdır. Yaş ortalaması 35.6±0.4 yıldır. Çalışanların %38.5’i inaktif, %48.3’ü orta düzeyde aktif, %13.2’si aktif saptanmıştır. İnaktiviteyle ilişkili primer bağımsız değişkenler 35 yaş üstünde olma (OR=2.78), obez olma (OR=2.37), sağlık çalışanı olma (OR=2.63), düzenli egzersiz yapmama (OR=2.35), evde egzersiz aleti kullanmama olarak belirlenmiştir (OR=2.30). Ortalama oturma süresi 6 saat/gündür. Fiziksel aktivite yapma açısından en çok belirtilen engeller zaman bulamama (%50.6) ve enerji kalmamasıdır (%22.4). Çalışanların %53.7’si, fiziksel aktivite açısından kurumu hiç destekleyici bulmamaktadırlar. Sonuç: Üniversite çalışanlarında fiziksel hareketsizliğin yaygın olduğu, hareketsizliğin kişisel özellikler ve yapılan iş ile ilişkili olduğu saptanmıştır. Üniversite çalışanlarının hareketsizlik yönünden yüksek riskli olarak değerlendirilmesi, engellerin azaltılması, olanak sağlayıcı kaynakların artırılması önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

üniversite, fiziksel hareketsizlik, çalışanlar, engeller

Physical inactivity among university employees and the associated factors

Objective: There is lack of knowledge on the physical activity levels of university employees, who are large in population and differ in job roles. The study aims to determine the inactivity level and related factors in university employees. Methods: In this cross-sectional study, metabolic equivalent(MET) and sitting time were calculated by applying the “İnternatinal Physical Activity Questionnaire-IPAQ” to 348 staff selected by stratified random sampling method in Rize. Physical activity level was classified as “inactive, moderately active and active”. The height and body weights of the employees were measured. Required ethical and administrative permissions were obtained. Chi-square and logistic regression tests were used in statistical analysis. Results: Of the university employees, 63.5% are men, 85.9% are academic staff, 30.7% are health workers. The mean age is 35.6±0.4 years. Of the employees, 38.5% were found to be inactive, 48.3% were moderately active and %13.2 active. The primary independent variables associated with inactivity were being older than 35 years (OR=2.78), being obese (OR=2.37), being a healthcare worker (OR=2.63), not exercising regularly (OR=2.35), not using an exercise device at home (OR=2.30). Average sitting time was 6 hours/day. The most frequently reported obstacles for physical activity are lack of time (50.6%) and lack of energy (22.4%). Of the employees, 53.7% rated institutional support for physical activity as insufficient at all. Conclusion: Physical inactivity is common among university employees in Rize. Inactivity is associated with personal and professional characteristics. Removal of barriers and increasing the enabling resources are recommended assuming the university employees as high-risk population.

Keywords:

Physical inactivity, university, employees, barriers,

PDF

___

Türkiye Halk Sağlığı Kurumu. Türkiye Fiziksel Aktivite Rehberi [online]. Available at: https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/beslenmehareket-yayinlar1/rehberler. Accessed June 15, 2018.
DSÖ. DSÖ Avrupa bölgesi için fiziksel aktivite stratejisi 2016–2025 [online]. Available at: http://beslenme.gov.tr/content/files/Tuz/ds_dok_manlar_n_n_t_rk_eye_ek_20577828.pdf. ISBN 978 92 890 5147 7. Accessed June 30, 2018.
Bek N. Fizik aktivite ve sağlığımız. Ankara. T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Beslenme ve Fiziksel Aktiviteler Daire Başkanlığı, 2008 [online]. Available at: https://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/kitaplar/t43.pdf. Accessed June 1, 2018.
WHO. Global recommendations on physical activity for health, 2010 [online]. Available at: http://www.who.int/dietphysicalactivity/global-PA-recs-2010.pdf. Accessed May 18, 2018.
Ainsworth B, Cahalin L, Buman M, Ross R. The current state of physical activity assessment tools. Prog Cardiovasc Dis 2015;57(4):387-395.
Proper KI, Singh AS, Van Mechelen W. Sedentary behaviors and health outcomes among adults: a systematic review of prospective studies. Am J Prev Med 2011;40(2):174-182.
Forastieri V. Nutrition at work. SOLVE:Integrating Health Promotion into Workplace OSH Policies. Geneva: International Labour Organization 2012;p.207-245 [online]. Available at: https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/@ed_protect/@protrav/@safework/documents/instructionalmaterial/wcms_178396.pdf. Accessed May 18, 2018.
Bilir N. İş sağlığı ve güvenliği. Ankara : Güneş Tıp Kitabevleri, 2016.
Hipp JA, Dodson E, Lee JA et al. Mixed methods analysis of eighteen worksite policies, programs, and environments for physical activity. Int J Behav Nutr Phys Act 2017;14(1).
Özer D, Baltacı G. İşyerinde fizik aktivite. Ankara: T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Beslenme ve Fiziksel Aktiviteler Daire Başkanlığı, Sağlık Bakanlığı Yayın No: 730, 2008 [online]. Available at: https://sbu.saglik.gov.tr/ekutuphane/kitaplar/t32.pdf. Accessed June 20, 2018.
Babaoğlu AB. (2020). Kronik Hastalıklar Risk FaktörleriFiziksel İnaktivite (Hareketsizlik). S.Üner, P.Okyay (Ed.), Türkiye Sağlık Raporu 2020 içinde (825-829ss.). Ankara: Hipokrat Yayınevi. ISBN: 978-605-7874-83-2 .
Crespo NC, Sallis JF, Conway TL et al. Worksite physical activity policies and environments in relation to employee physical activity. Am J Health Promot 2011;25(4):264-271. Puig-Ribera A, Martínez-Lemos I, Giné-Garriga M et al. Self-reported sitting time and physical activity: interactive associations with mental well-being and productivity in office employees. BMC Public Health 2015;15(1):72.
Safi A , Cole M , Kelly A, Walker N. An Evaluation of Physical Activity Levels amongst University Employees. Advances in Physical Education 2021; 11: 158-171.
Sağlam M, Arıkan H, Savcı S et al. International physical activity questionnaire: reliability and validity of the Turkish version. Percept Mot Skills 2010;111(1):278-284.
Tınazcı C, Aydoğan A. Üniversite personelinin fiziksel aktivite düzeyi ile yaşam kalitesi arasındaki ilişkinin incelenmesi. IJIRE 2016;3(4):174-184 [online]. Available at: https://sproc.org/ojs/index.php/IJIRE/article/view. Accessed August 18, 2018.
IPAQ. Guidelines for Data Processing and Analysis of the International Physical Activity Questionnaire (IPAQ)- Short Form 2015 [online]. Available at: file:///C:/Users/pc/Downloads/Manualscoring_short_ipaq_april04%20(3).pdf. Accessed June 10, 2018.
Vural Ö, Eler S, Atalay Güzel N. Masa başı çalışanlarda fiziksel aktivite düzeyi ve yaşam kalitesi ilişkisi. Spormetre 2010;8(2):69-75 [online]. Available at: http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/17/1535/16853.pdf. Accessed September 9, 2018.
Yurtseven E, Eren F, Vehid S ve ark. Beyaz yakalı calışanların beslenme alışkanlıklarının değerlendirilmesi. Kocatepe Tıp Derg 2014;15(1):20-26 [online]. Available at: http://dergipark.gov.tr/download/article-file/161243. Accessed June 20, 2018.
Thorp A, Dunstan D, Clark B et al. Stand up Australia: sedentary behaviour in workers. Docklands, Victoria, Australia: Medibank Private Limited 2009 [online]. Available at: https://www.medibank.com.au/client/documents/pdfs/stand_up_australia.pdf. Accessed September 13, 2018.
Bennie JA, Pedisic Z, Timperio A. Total and domain‐specific sitting time among employees in desk‐based work settings in Australia. Aust N Z J Public Health 2015;39(3):237-242.
Williams DM, Raynor HA, Ciccolo JT. A review of TV viewing and its association with health outcomes in adults. Am J Lifestyle Med 2008;2(3):250-259 [online]. Available at: http://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/1559827608314104. Accessed September 14, 2018.
Van Uffelen JG, Wong J, Chau JY et al. Occupational sitting and health risks: a systematic review. Am J Prev Med 2010;39(4):379-388 [online]. Available at: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20837291. Accessed August 29, 2018.
Parmaksız, H. Yetişkin obezlerde fiziksel aktivite seviyesinin belirlenmesi (Yüksek lisans tezi). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi 2007 [online]. Available at: http://acikerisim.deu.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/12345/10177/224952.pdf?sequence=1&isAllowed=y. Accessed September 19, 2018.
Sheppard JM, Young WB. Agility literature review: Classifications, training and testing. J Sports Sci 2006;24(9):919-932 [online]. Available at: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16882626. Accessed September 18, 2018.
VanWormer JJ, French SA, Pereira MA et al. The impact of regular self-weighing on weight management: a systematic literature review. Int J Behav Nutr Phys Act 2008;5(1):54.
T.C. Sağlık Bakanlığı. Sağlık çalışanlarında obezite (şişmanlık) ve zayıflık durumunun belirlenmesi araştırma raporu. Ankara : Sağlık Bakanlığı, 2011.
Stankevitz K, Dement J, Schoenfisch A et al. Perceived Barriers to Healthy Eating and Physical Activity Among Participants in a Workplace Obesity Intervention. J Occup Environ Med 2017;59(8):746-751 [online]. Available at: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28692017. Accessed June 12, 2018.
Chen TC, Hsieh CC, Tseng KW et al. Effects of Descending Stair Walking on Health and Fitness of Elderly Obese Women. Med Sci Sports Exerc 2017;49(8):1614-1622 [online]. Available at: https://europepmc.org/abstract/med/28291022. Accessed September 22, 2018.