Abdülhak Hâmit’in Hacle Adlı Yapıtının Yeni Türk Edebiyatındaki Yeri

Türk edebiyatının her döneminde görülen şiir, Tanzimat döneminde büyük bir kırılma yaşamaya başlar. Şiirin önce içeriği sonra da biçimi değişime uğrar. Şinasi, Namık Kemal, Ziya Paşa ile başlayan yenileşme Recaizade Mahmut ve Abdülhak Hâmit’le devam eder; fakat genel olarak edebiyatın özel olarak da şiirin yenilenmesi düz bir çizgi hâlinde gerçekleşmez. Batı tarzı edebiyata karşı tepkiler de oluşur. Bu nedenle sosyal yaşamda görülen ikilik edebiyatta da ortaya çıkar. Artık geri dönüşü olmayan değişimin taraftarları ve karşı çıkanları arasında uzun yıllar sürecek olan bir kavga başlar. 1852’de dünyaya gelen Abdülhak Hâmit kendisini iyice yerleşmiş olan ikiliğin ortasında bulur. Hem Batı’yı hem de Doğu’yu yakından tanıyan Abdülhak Hâmit, edebiyatta yeninin yanında yer alır. Victor Hugo’dan etkilenir. Genellikle Romantizm akımının kurallarına göre davranır. Ortaya koyduğu yapıtlarıyla kendisinden önce başlayan yeni edebiyatın daha da ileri gitmesi için çalışır. Sahra, Kürsî-i İstiğrak, Makber,Hacel, Belde gibi şiir kitaplarıyla tartışma yaratan; Türk edebiyatının yönünü belirleyen yazınsal yanı ağır basan eserlere imza atar. Bu çalışmada ele alınan Hacle, şairin yaşama bakışını göstermesinin dışında bir arayış içinde olan Türk şiiri için önemli sonuçlar doğurur. Hacle’de geçen alışılmamış bağdaştırmalar, temalar ve yapıtın biçimi genç şairleri etkiler; onların aradığı yeni şiir için bir çıkış noktası olur. Somut etkileri de başta Servet-i Fünûn edebiyatçılarında olmak üzere sonraki yıllarda ortaya çıkar. Çalışmada Hacle’nin Batı tarzı Türk şiirinde oynadığı rol değerlendirilmektedir.
Anahtar Kelimeler:

Abdülhak Hamit, şiir dili, Hacle

The Place Of Abdülhak Hâmit’s Hacle In New Turkish Literature

The poetry seen in every period of Turkish literature begins to experience a major break in the Tanzimat period. First the content of the poem and then the form of it changes. The renewal that started with Şinasi, Namık Kemal, Ziya Pasha continues with Recaizade Mahmut and Abdülhak Hamit; however, the renewal of literature in general and poetry in particular does not occur in a straight line. Reactions to Western-style literature also occur. Therefore, the duality seen in social life also occurs in literature. A fight begins between supporters and opponents of the now irreversible change that will last for many years.  Abdulhak Hamit, born in 1852, finds himself in the midst of a well-settled dichotomy. Abdulhak Hamit, who knows both the West and the east closely, is next to the new in literature. He is influenced by Victor Hugo. He usually acts according to the rules of the romance movement. He works to further the new literature that began before him with his works. Sahra, Kürsi-i Istiğrak, Makber, Hacel, Belde, such as poetry books that create controversy, the direction of Turkish literature determines the literary side of the works that outweigh. The Hacle discussed in this work has important consequences for Turkish poetry, which is on a quest other than to show the poet's view of life. The unconventional adaptations, themes and the form of the work in Hacle affect young poets; it is a starting point for the new poetry they seek. Its concrete effects also appear in later years, especially in Servet-i Fünun literati. In the study, Hacle's role in Western style Turkish poetry is evaluated.

___

  • Kurdakul, Ş. (1987). Çağdaş Türk Edebiyatı-Meşrutiyet Dönemi, İstanbul: Broy Yayınları
  • Özön. N. (1995). Büyük Dil Kılavuz. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
  • Parlatır, İ. (2014). Abdülhak Hamit Tarhan. Ankara: Akçağ Yayınları.
  • Sevük, İ. H. (1940). Avrupa Edebiyatı ve Biz. İstanbul: Remzi Kitabevi.
  • Tanpınar, A. H.(2001). 19. Asır Türk Edebiyatı Tarihi, İstanbul: Çağlayan Kitabevi.
  • , . (2004). Edebiyat Dersleri. (Hazırlayan: Abdullah Uçman), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
  • Tarhan, A. H. (1997). Bütün Şiirleri 2 (Makber / Ölü / Hacle / Bala’dan Bir Ses ) (Hazırlayan: İnci Enginün), Ankara: Dergâh Yayınları.
  • Tevfik Fikret. (2006). Rübab-I Şikeste. (Hazırlayan: Kemal Bek), İstanbul: Bordo Siyah Yayınları.
  • Ülken, H. Z. (2007). Uyanış Devrilerinde Tercümenin Rolü. İstanbul: Ülken Yayınları.