Kadın Kamlar'dan Göçerevli Türkmenler'de "Ebelik" Kurumu'na Dönüşüm

Bu çalışmada geleneksel Türk dini hayatının çok yönlü fonksiyonuyla varlık gösteren kadın kamların tarihi gelişim içinde geçirdiği, değişim, dönüşüm, paylaşım serüveni ve işlevleri Türk Kültürü'nün terkip özelliğinden hareketle, incelenecektir. Tarihin akışı içinde karşımıza muhtelif bağlamlarda çıkan kadın kamların durumu çeşitli örneklerle açıklanmaya çalışılacaktır. Buradan hareketle, çalışmada son dönemlerde yerleşik düzene geçen ve Toroslar'ın kuzey ve güneyinde yaşayan Türkmen aşiretleri arasında bulunan Ebe Anaların ve "ebelik kurumunun" yaşadıkları topluluklarda üstlendikleri işlevler ile kadın kamların ebe analar üzerindeki yansımaları incelenecektir.

Transformation from the Female Shamans to the Midwifery Institution in Nomadic Turkmens

Relying upon the compositional nature of the Turkish culture, this study examines the historically observed changes, transformations, and functions of the female shamans, who were distinguished in the traditional Turkish religious life with their multi-functional roles. The roles of the female shamans we encounter within different historical contexts will be illustrated through examples. Starting from this point, the study will focus on the functions of the midwives and the midwifery institution in the nomadic Turkmen groups living both in the North and South Taurus Mountains. The impacts of the female shamans on the midwives will also be explained.

PDF

___

ACIPAYAMLI, Orhan, (1974), Türkiye'de Doğumla İlgili Adet ve İnanmaların Etnolojik Etüdü, Ankara.
AKARPINAR, R. Bahar, (2000), "Anadolu'da Çok Tanrılı Dinler Döneminde Görülen Bereket Törenleri", Türkbilig 2000/1, Ankara: 178-184.
AT ALAY Besim (çev), (1992), Divanü Lügat-ü Türk, Cilt I-III, Ankara: TDK Yayınları.
BACON, E. Elizabeth, (t.y.), Esir Orta Asya, (Çeviren. Tansu Say), Tercüman 1001 Temel Eser.
BAYAT, Fuzuli, (2004), Türk Şaman Metinleri (Efsane ve Memoratlar), Ankara: Piramit Yayınları. (2006), Ana Hatlarıyla Türk Samanlığı, İstanbul: Ötüken Yayınları.
BEYDÎLİ, Celal, (2004), Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük, (Çeviren: Eren Ercan), Ankara: Yurt Yayınları.
BULUÇ, Saadettin, (1948), "Şamanizmin Menşei ve İnkişafı Hakkında", Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 2, Sayı 3-4, İstanbul.
BULUÇ, Saadettin, (1979), "Şaman", İslam Ansiklopedisi, Cilt XI, İstanbul.
ÇOBANOĞLU, Özkul, (2001), Türk Dünyası Ortak Edebiyat Tarihi (İçinde Türk Mitolojisi Bölümü), Cilt I, Ankara: AKM Yayınları.
ÇOBANOĞLU, Özkul, (2003), "Kağanlık ve Kamlık Kurumları Arasındaki Çekişmenin Türk Mitolojisine Yansıması Problematiğinde Yöntem Sorunları", Bilig, Sayı 27: 21-45.
DOĞANER, Ali, (2006), Osmaniye Yöresi'nde Yaşayan Ulaşh Türkmenlerinin Geçiş Törenleri, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
ELİADE, Mircea, (1990), Dinin Anlam ve Sosyal Fonksiyonu, (Çev. Mehmet Aydın), Ankara.
ELİADE, Mircea, (1991), Kutsal ve Dindışı, (Çeviren: Mehmet Ali Kılıçbay), Ankara.
ELİADE, Mircea, (1993), Mitlerin Özellikleri, (Çeviren: Sema Rifat), Ankara: Simavi Yayınları.
GÜNAY, Ünver, Harun GÜNGÖR, (1998), Türk Din Tarihi,La.ç'm Yayınları Kayseri
GÜNGÖR, Harun, (2006), "Şamanizm", İslam Ansiklopedisi, Ankara: Diyanet Vakfı Yayınları (Baskıda).
İNAN, Abdulkadir, (2000), Şamanizm, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
KALAFAT, Yaşar, (1999), Doğu Anadolu'da Eski Türk İnançları İzleri. Ankara: AKM Yayınları.
KALAFAT, Yaşar, (2006), "Anadolu'da Ulu Kadın Kişiler ve Halk İnancıları, Yörtürk Fikir, Kültür ve Sanat Dergisi, Sayı 65, Ankara: 3-14.
MARSHALL, Gordon, (1999), Sosyoloji Sözlüğü, (Çeviren. Osman Akınhay - Derya Kömürcü), Ankara: Bilim ve Sanat Yay. ÖGEL, Bahaeddin, (1984), İslamiyetten Önceki Türk Kültür Tarihi, Ankara.
ÖZCAN, Tarık, (2003), "Oğuz Kağan Destanfnın Kahramanlık Mitosu Bakımından Çözümlenmesi", Milli Folklor, Sayı 57: 76-81.
ÖZDEMİR, Nebi, (2001), "Bilim ve Teknolojideki Gelişmelerin Köy Seyirlik Oyunlarına Etkisi", Milli Folklor, Say151: 119-129
SELÇUK, Ali, (2004), Tahtacılar, Mersin Tahtacıları Üzerine Bir Araştırma, İstanbul: Yeditepe Yayınları.
SEVİNÇ, Nejdet, (1987), Eski Türklerde Kadın ve Aile, İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı.
TANYU, Hikmet, (1982), "Fatma Anamız ve El İle İlgili İnançlar Üzerine Kısa Bir Araştırma", II. Milletlerarası Türk Folklor Kongresi Bildirileri, Cilt: IV, Ankara.
TIETZE, Andreas, (2002), Tarihi ve Etimolojik Türkiye Türkçesi Lügati, C. I, İstanbul: Simurg Yayınları. Türkçe Sözlük (2005), Ankara: TDK yayınları.
ÜÇER, Müjgan, (1976), "Anadolu Folklorunda 'Fadime Ana'", Türk Folkloru Araştırmaları Yıllığı 1975, Ankara.
ÜÇER, Müjgan, (1981), "Anadolu Folklorunda "Fadime Ana II", Türk Folkloru Araştırmaları 1981/1.
YILDIRIM, Dursun, (1999), "Dede Korkut'tan Ozan Barış'a Dönüşüm", Türk Dili, Sayı 570, Haziran.
YILDIRIM, Dursun, (2000), 'Türk Sözel Kültüründe Süreklilik _____Osmanlı Hanedanlığı Dönemi'nden Cumhuriyete:>", Türkbilig 2000/1, Ankara: 32-44
YILMAZ, Ayfer, (2004), "Türk Kültüründe Kadın", Milli Folklor, Sayı 61: 111-124
YONG-SongLi, (1999), Türk Dillerinde Akrabalık Adları, İstanbul: Simurg Yayınları.