Coğrafyanın ve Arkeolojinin Işığında Nabizde Nazım'ın Karabibik Romanı

Türk edebiyatında köy romanının başlangıcı sayılan eserlerden biri olan Karabibik, Nabizade Nazım tarafından 1890 yılında yayınlanmıştır. Yazarın realist ve naturalist akımlara içtenlikle bağlı tavrının bir sonucu olarak, romanda yoksul bir köylünün günlük yaşamı ve ekonomik sıkıntıları, bir çift öküze sahip olma hayali çevresinde işlenmiştir. Romanda, Türk edebiyatında ilk kez coğrafya olarak Antalya 'nın Kaş ilçesine bağlı Beymelek ve Temre köyleri seçilmiştir. Eserde Antalya yöresine ait tarihsel ve arkeolojik bilgilerin yanısıra yöre ağzının dil özelliklerinin kullanılması, Karabibik'i hem aynı dönemde yazılmış benzer eserlerden ayırır hem de bölgenin XIX. yüzyıldaki yerel özellikleriyle ilgili olarak roman aracılığıyla bazı bilgi ve gözlemlere ulaşabilmemizi sağlar.

Nabizade Nazım's Novel Karabibik with Insights from Geography and Archaelogy

Karabibik that is regarded as the earliest example of the novels on village life in the history of the Turkish Literature was written by Nabizade Nazım in 1890. As a result of its author's devotion to the realist and naturalist views, the daily life of a poor villager and his poverty are given in the framework of a strong desire to have a couple of oxen in the novel. In this novel, for the first time in the history of the Turkish Literature, the villages Beymelek and Temre villages of Antalya's Kaş district are chosen. The use of historical, archeological details and the representation of district's strong accent features through the dialogues of the characters in the novel not only increase the literary value of Karabibik, when it is compared with the novels of the same period, but they also provide us some information and insights into the local features of the district in the XlXth century.

PDF

___

AKBAYAR, Nuri (2001) Osmanlı Yer Adları Sözlüğü, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları. AKINCI, Gündüz (1961) Türk Romanında Köye Doğru, Ankara: Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih, Coğrafya Fakültesi Yayınları.
AKYÜZ, Kenan (1990) Modern Türk Edebiyatının Ana Çizgileri: 1860-1923, İstanbul: İnkılap Kitabevi.
BİRİNCİ, Nejat (1987) Nabizade Nazım, Hayatı, Edebî Şahsiyeti, Eserlerinden Seçmeler, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
BORCHHARDT, J. (1975) Myra: Eine Lykische Metropole in Antiker und Byzantinischer Zeit, Berlin: Gebr. Mann Verlag.
CEZAR, Mustafa (1995) Sanatta Batıya Açılış ve Osman Hamdi, İstanbul: Erol Kerim Aksoy Kültür, Eğitim, Spor ve Sağlık Vakfı Yayını.
DEMİR, Nurettin (1995a) "Alanya Ağızlarında 'Şimdi'nin Varyantları", Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten: 99-114.
DEMİR, Nurettin (1995b) "Alanya Ağızlarının Araştırılması", Türk Dilleri Araştırmaları, 5: 97-114.
DİNO, Güzin (1954) "Nabizade Nazım'ın (1865-1893) Karabibik İsimli Hikâyesi Üzerine Bir Deneme", AÜDTCF Dergisi. XII, 1-2, Mart-Haziran: 153-158.
ENGİNÜN, İnci (2006) Yeni Türk Edebiyatı: Tanzimat'tan Cumhuriyete, 1839-1923, İstanbul: Dergâh Yayınları.
(ERTAYLAN), İsmail Hikmet (1933) Nabizade Nazım, İstanbul: Kanaat Kitabevi.
FELLOWS, C. (1852) Travels and Researches in Asia Minor More Particularly in The Province ofLycia, London: John Murray.
FOSS, Clive (1996) Cities, Fortresses and Villages of Byzantine Asia Minor, Great Britain& USA: Variorum.
GÖKALP-ALPASLAN, Gonca (2002) XIX. Yüzyıl Yazılı Anlatılarında Sözlü Kültür Etkileri, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
IŞIK, Filiz (2004) Sultan Abdülmecid Döneminde (1839-1861) Osmanlı İmparatorluğu'na Gelen İngiliz Ressamlar: Victoria & Albert Müzesi Searigt Koleksiyonu, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi.
KAPLAN, Mehmet (1997) "Karabibik", Türk Edebiyatı Üzerinde Araştırmalar I, İstanbul: Dergâh Yayınları, 384-391.
KAPLAN, Ramazan (1997) Cumhuriyet Dönemi Türk Romanında Köy, Ankara: Akçağ Yayınları.
KEFELİ, Emel (2006) Edebiyat Coğrafyasında Akdeniz, İstanbul: 3F Yayınevi.
KORKMAZ, Zeynep (1956) Güney-Batı Anadolu Ağızları: Ses Bilgisi (Fonetik), (1956) Ankara, AÜDTCF Yayınları.
KUDRET, Cevdet (1977) Türk Edebiyatında Hikâye ve Roman I: Tanzimat'tan Meşrutiyete Kadar, 1859-1910, İstanbul: Varlık Yayınları.
MEYDANLAROUSSE III (1970) "Çetele", İstanbul: Meydan Yayınevi, 205.
NABİZADE NAZIM, (1307) Karabibik, İstanbul: Asır Kütüphanesi.
NABİZADE NAZIM (1961) "Karabibik", Hikâyeler-Külliyat II (Hazırlayan: Aziz Behiç Serengil), Ankara: Dün Bugün Yayınevi, 63-98.
NECATİGİL, Behçet (1989) "Karabibik", Edebiyahmızda Eserler Sözlüğü, İstanbul: Varlık Yayınları (3. Basım), 214-215.
OKAY, Orhan (1980) "Türk Romanına Köy Mevzuunun Girişinde Unutulan Bir İsim: Ahmet Midhat Efendi", I. Millî Türkoloji Kongresi (İstanbul: 6-9 Şubat 1978) Tebliğler, İstanbul: Kervan Yayınları.
OKAY, Orhan- (2005) Batılılaşma Devri Türk Edebiyatı, İstanbul: Dergâh Yayınları.
ÖTÜKEN, Yıldız (1990) "1989 Yılında Antalya'nın Demre İlçesindeki Aziz Nikolaos Kilisesi'nde Yapılan Çalışmalar", VIII. Araştırma Sonuçları Toplantısı (Ankara, 28 Mayıs-1 Haziran 1990), 179-192.
ÖZÖN, Mustafa Nihat (1969) "Nabizade Nazım ve Zehra Hakkında", Zehra, İstanbul: Remzi Kitabevi, V-XIII. PARLATIR, İsmail (1989) "Nâbi-zade Nâzım", Büyük Türk Klasikleri IX, İstanbul: Ötüken Neşriyat-Söğüt Yayıncılık, 151.
SEVİN, Veli (2001) Anadolu'nun Tarihî Coğrafyası I, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları. TANPINAR, Ahmet Hamdi (1985) XIX. Asır Türk Edebiyatı Tarihi, İstanbul: Çağlayan Kitabevi.
TANSEL, Fevziye Abdullah (1964) "Nabizade Nazım", İslam Ansiklopedisi IX, İstanbul: 138-140.
TEKİNALP, Macit (1995) Demre(Myra)'deki Aziz Nikolaos Kilisesi Yapı Dönemlerinin Malzeme Teknik Değerlendirilmesi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
TEKİNALP, Macit (2000) Geç Antik Dönem Sonrasında ve Ortaçağda (MS 4.-14.yy) Andriake Kenti, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi.
TEXIER, C. (1849) Description de l'Asie Mineure III, Paris. TANZİMAT'TAN BUGÜNE EDEBİYATÇILAR ANSİKLOPEDİSİ II (2001) "Nâzım (Nabizade)", İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 707-709.
ULKEKUL, C. (1998) Cumhuriyet Dönemi Türk Haritacılık Tarihi, İstanbul: Dönence Yayınları.
YALÇIN-ÇELİK, Dilek (2003) "Nabizade Nâzım'm Eleştirmen Kimliği ve Eleştiri Yazıları", Türkbilig (Türkoloji Araştırmaları) 2003/6: 127-143.