Safranbolu’da Dericiliğin Günümüzde Kalıntısı: Tabakhane Müzesi

İnsanlar barınma, yeme-içme, örtünme, güvenlik gibi yaşamsal ihtiyaçlarını karşılayabilmek için tarihin ilk çağlarından itibaren doğanın sunduğu olanaklardan yararlanmışlardır. Bu doğrultuda insanlar örtünme ve soğuktan korunma gibi temel gereksinimlerini gidermek amacı ile hayvan postlarını deri haline getirebilmek için ilkel yöntemler kullanmışlar ve bu durum zaman içerisinde dericiliğin gelişmesinde önemli rol oynamıştır. Osmanlı Devleti’nin son döneminde ve cumhuriyetin ilk yıllarında Anadolu’da dericiliğin ve tabakhanelerin ön planda olduğu son yerleşmelerin başında Safranbolu gelmektedir. Bugün Safranbolu’da aktif tabakhane bulunmamasına karşın Eski Çarşı Mevkii’nde “Tabakhane” adlı bir sahanın bulunması, Safranbolu tarihinde dericiliğin ve tabakhane bölgesinin ne denli önemli olduğunu ortaya koymaktadır. Bu doğrultuda araştırmanın konusunu, Safranbolu’da dericiliğin ve tabakhanelerin sosyo-ekonomik yaşamdakini yerinin ve öneminin açıklanması oluşturmaktadır. Geleneksel el sanatlarının hızla yok olmaya başladığı günümüzde bu zanaatları yaşatmaya çalışan ustaların tespit edilerek kendileri ile görüşülmesi, aktardıkları bilgilerin yazılı ve sesli olarak kayıt altına alınması, kültürel miras unsurlarımızın unutulmaması, yeni nesillere aktarılması ve böylece sürdürülebilir kılınmaları açısından mutlak önem taşımaktadır.

The Residue of Leatherworking in Safranbolu Today: Tannery Museum

People have benefited from the opportunities offered by nature since the early ages to meet their vital needs such as shelter, food and beverage, veiling and security. In this regard, people used primitive methods to skin animal hides in order to satisfy their basic needs such as cover and cold protection, and this has played an important role in the development of leatherworking over time. Safranbolu is one of the last settlements in the last period of the Ottoman Empire and in the first years of the republic, where leatherwork and tanneries were at the forefront. Although there is no active tannery in Safranbolu today, the presence of a “Tabakhane” in Eski Çarşı Mevkii reveals how important leather farming and tannery is in Safranbolu history. Accordingly, the subject of the research is to explain the place and importance of leatherworking and tanneries in Safranbolu in socio-economic life. In today's world, where traditional handicrafts begin to disappear rapidly, it is of utmost importance in terms of identifying the masters who try to keep these crafts and meeting them, recording the information they convey in written and sound, not forgetting our cultural heritage elements, transferring them to new generations and thus making them sustainable

PDF

___

Baykara, T., (1990). Anadolu’nun Selçuklular Devrindeki Sosyal ve İktisadi Tarihi Üzerinde Araştırmalar. İzmir: Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
Dağtaş, L., (2002). Anadolu’da Dericilik. İzmir: Dönence Yayınları.
Devlet Planlama Teşkilatı (DPT), (2000). Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı: Deri ve Deri Mamulleri Sanayi Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Ham Deri ve Kürk Alt Komisyon Raporu, Rapor No: 2519, Ankara: Devlet Planlama Teşkilatı Yayınları.
Eralp, N., (1993). Tarih Boyunca Türk Toplumunda Silah Kavramı ve Osmanlı İmparatorluğu’nda Kullanılan Silahlar, Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara.
Haytaoğlu, E., (2006). Denizli Tabaklığı Üzerinde Ahiliğin Rolü ve Geleneksel Etkisi. Denizli 1. El Sanatları Kongresi (Uluslararası Katılımlı 10-12 Mayıs 2006), Denizli: Gazi Kitapevi.
İşcan, H., (1970). Türk Süsleme Sanatı. Eskisehir: Ülkü Matbaası.
Gökçesu, Z. (2002). Deri Teknikleri. İstanbul: YA-PA Yayınları.
Kanbay, H. (1993). Derinin Öyküsü. Art Decor. 7:82-88.
Koyuncu Okca, A. ve Koizhaiganova, M. (2014). Deri Halı Üretimi ve Bakımı. Turkish Studies International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9(2):993-1006.
Ögel, B. (2000). Kültür Tarihine Giriş. Ankara: Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi Basımevi.
Önol, G. (1984). İnsanlığın En Eski Sanatlarından: Deri. Deri Sanayicileri Derneği Yayın Organı.
Özdemir, M. (2007). Türk Kültüründe Dericilik Sanatı. Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, 20:66-82.
Sakaoglu, N. ve Akbayar, N. (2002). Derinin Anadolu’da Bin Yıllık Öyküsü. İstanbul: Creative Yayıncılık.
Tekin, Z., (1993). Osmanlı Debbaghanelerinde Kullanılan Aletler ve Dericilik Tabirleri. İlim ve Sanat Dergisi, 37:51-56.
Türktaş, M. (2004). “Denizli’de Debbağlık (Tabaklık-Dericilik). Geçmişten Günümüze Denizli Yerel Tarih ve Kültür Dergisi, 2:26-28.
Yelmen, H. (1998). Kazlıçesme’de 50 Yıl II. İstanbul: Ezgi Ajans Reklamcılık ve Yayıncılık.
Yıldız, N. (1988). Tarih İçinde Deri. Deri Dergisi, İstanbul: Ezgi Ajans, Sayı: 51.
Yıldız, N. (1993). Eski Çağda Deri Kullanımı ve Teknolojisi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Yayınları.
Yorgancılar, S., (2011). Evliya Çelebi’nin Konya’sı. TYB Akademi Dil Edebiyat ve Sosyal Bilimler Dergisi. 1(2):29-45.