Ahu Alev ABACI BAYAN, Murat ÇINARLI, Gamze BAKIR GÜVEN

Kırşehir İlindeki Bazı Tarım Topraklarının Verimlilik Durumlarının Belirlenmesi

Bu araştırma Orta Anadolu Masifinin bir parçası olan Kırşehir ilinin merkez ilçesine bağlı Saraycık köyünde yürütülmüştür. Alan topraklarının fiziksel ve kimyasal özellikleri ile bitki besin maddesi içeriklerini tespit etmek amacıyla arpa, buğday, nohut, kavun-karpuz tarımı yapılan 36 noktadan 0-30 cm derinliklerinden toprak örnekleri alınmıştır. Çalışma alanı topraklarının tekstürü kumlu tın, pH’sı 7.04-8.16 aralığında ve ortalama 7.77 olarak bulunmuş ve hafif alkalindir. Topraklarda tuzluluk problemi olmayıp, organik madde içeriği %1.22-3.34 aralığında ve ortalama %2.32 olarak orta seviyede, toplam kireç içeriği %1.50-24.41 aralığında ve ortalama %12.24 olarak orta derecede kireçli bulunmuştur. Alandaki yeterli ve noksan bulunan makro ve mikro besin elementi içeren alanlar tespit edilmiş ve istatistiki analizler sonucunda parametrelerin birbiri ile olan ilişkileri incelenmiştir. Sonuç olarak; toprakların 4.31-23.02 kg da-1 P2O5 aralığında ve ortalama 8.06 kg da-1 P2O5 olduğu orta seviyede fosfor içerdiği, potasyum (K2O) miktarı 80.62-459.80 kg da-1 aralığında ve ortalama 181.70 kg da-1, magnezyum (Mg) miktarı %0.018-0.333 aralığında ve ortalama %0.063, kalsiyum (Ca) miktarı %0.425-3.475 aralığında ve ortalama %0.953 olarak topraklarda yeterli seviyede bazı makro bitki besin elementi olduğu bulunmuştur. Tarım topraklarının bazı mikro besin elementlerinden bakır (Cu) miktarı 0.61-1.89 mg kg-1 aralığında ve ortalama 1.09 mg kg-1 olarak yeterli düzeyde bulunurken, mangan (Mn) miktarı 0.32-5.73 mg kg-1 aralığında ve ortalama 2.77 mg kg-1, alınabilir çinko (Zn) içeriği 0.13-0.77 mg kg-1 aralığında ve ortalama 0.37 mg kg-1 ve demir (Fe) içeriği 0.24-0.97 mg kg-1 aralığında ve ortalama 0.46 mg kg-1 olarak topraklarda düşük seviyede tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Verimlilik, besin elementleri

Determination of Fertility Status of Some Agricultural Soils in Kirsehir Province

This study of Central Anatolia Massif connected to the central district of Kırsehir, which is part of the village was carried out in Saraycik. In order to determine the physical and chemical properties and plant nutrient contents of the field soils, soil samples were taken from 0-30 cm depths from 36 points where barley, wheat, chickpea, melon and watermelon were cultivated. The texture of the soil in the study area is sandy loam, pH is in the range of 7.04-8.16 and is found to be 7.77 on average and is slightly alkaline. There was no salinity problem in the soils and the organic matter content was found to be moderate in the range of 1.22-3.33 % and average of 2.32 %, total lime content in the range of 1.50-24.41 % and average of 12.24 %. Adequate and deficient macro and micro nutrient points were determined in the field and the relationships between the parameters were examined as a result of statistical analysis. As a result; the soil is in the range of 4.31-23.02 kg da-1 P2O5, the average is 8.06 kg da-1 P2O5 and it contains moderate phosphorus, the amount of potassium (K2O) in the range of 80.62-459.80 kg da-1 and an average of 181.70 kg da-1, the amount of magnesium (Mg) in the range of 0.018-0.333 % and the average of 0.063 %, the amount of calcium (Ca) in the range of 0.425-3.475% and the average of 0.953%, it was found that there is sufficient macro plant nutrients in soils. While the amount of copper (Cu) from some micro nutrients of agricultural soils is between 0.61-1.89 mg kg-1 and 1.09 mg kg-1 is sufficient in average, the amount of manganese (Mn) is in the range of 0.32-5.73 mg kg-1 and 2.77 mg kg-1 on average, the zinc (Zn) content is in the range of 0.13-0.77 mg kg-1 and the average is 0.37 mg kg-1 and the iron (Fe) content is 0.24-0.97 mg kg-1 in the range and average of 0.46 mg kg-1 was found to be low in the soil.

Keywords:

Productivity, nutrient elements,

PDF

___

Abacı Bayar, A.A. 2016. Doğu Akdeniz Bölgesinde yer alan sulak alanlarda oluşan toprakların özellikleri, verimlilik düzeyleri ve sorunları. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Fen Bilimleri Ens. Doktora Tezi, Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Anabilim Dalı. Kahramanmaraş.
Ateş, K. ve Turan, V. 2015. Bingöl ili merkez ilçesi tarım topraklarının bazı özellikleri ve verimlilik düzeyleri. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi. Turk J. Agric. Res., TÜTAD ISSN: 2148-2306, 2: 108-113.
Aygün, C., Kara, İ., Sever, A.L., Erdoğdu, İ., Atalay, A.K., Avağ, A., Mermer, A., Özaydınlı, A., Yıldız, H., Urla, Ö., Aydoğdu, M., Ünal, E., Aydoğmuş, O., Dedeoğlu, F., Tuğaç, M.G., Torunlar, H., Cebel, H., Başkan, O., Keçeci, M. ve Depel, G. 2013. Bilecik ili mera topraklarının bazı fiziksel ve kimyasal özelliklerinin belirlenmesi. III. Ulusal Toprak ve Su Kaynakları Kongresi 22-24 Ekim 2013-Tokat.
Başar, H. 2001. Bursa ili topraklarının verimlilik durumlarının toprak analizleri ile incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 15(2): 69-83.
Birol, Y. ve Bender Özenç, D. 2011. Fındık zuruf kompostunun sıkıştırılmış killi tınlı bir toprağın fiziksel özellikleri üzerine etkisi. Ulusal Toprak ve Su Sempozyumu 25-27 Mayıs 2011, Ankara.
Black, C.A. 1965. Methods of Analysis Agreon., No: 9, Ame. Soc. Agr., Madison Wisconsin, USA.
Bouyocous, G.L. 1951. A Recalibration of hydrometer method for making mechanical analysis of soils. Agron. J. 43; s.434-438.
Büyükgüner, E. 2007. Farklı kullanım altındaki toprakların fiziksel ve kimyasal özelliklerinin incelenmesi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Ens., Toprak Anabilim Dalı, 76. s
Chhabra, R. ve Thakur, N.P. 2000. Long-Term study on phosphorus fertilization for rice-wheat cropping system in an alkali soils in the indo-gangetic plains. In: Long-term Soil Fertility Experiments in Rice-Wheat Cropping Systems (Rice-Wheat Consortium), pp: 31-39. Abrol, I.P. (ed.). Paper Series 6, New Delhi, India.
Çakıcı, H., Çiçekli, M. ve Arslan, H. 2012. Bağyurdu İzmir yöresi kiraz plantasyonlarının beslenme durumu. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 49(1): 7-15.
Çimrin, K.M. ve Boysan, S. 2006. Van yöresi tarım topraklarının besin elementi durumları ve bunların bazı toprak özellikleriyle ilişkileri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, 16(2): 105-111.
Demiralay, İ. 1993. Toprak Fiziksel Analizleri. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No: 143, ss: 131, Erzurum.
Demirer, T., Kaleli, Ş. ve Öztokat Kuzucu, D.C. 2003. A study to determine fertility status in the Çanakkale Lapseki agricultural areas, Turkey. Journal of Arid Environments, 54: 485-493.
Dengiz, O., Gülser, C., Erel, A., Demir, Z. ve İç, S. 2011. Minöz havzası temel toprak özellikleri, sınıflandırılması ve haritalanması. Toprak ve Su Sempozyumu 2011.
Dinç, U., Şenol, S., Sayın, M., Kapur, S., Güzel, N., Derici, R., Yeşilsoy, M.Ş., Yegingil, İ., Sarı, M., Kaya, Z., Aydın, M., Kettaş, F., Berkman, A., Çolak, A.K., Yılmaz, K., Tunçöğüs, B., Özbek, H., Gülüt, K.Y., Karaman, C., Öztürk, N. ve Kara, E.E. 1988. Harran Ovası Toprakları. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bölümü. TÜBİTAK-TOAG 534 Nolu Proje, Adana.
Düzgüneş, O., Kesici, T. ve Gürbüz, F. 1987. Araştırma ve Deneme Metotları (İstatistik Metotları-2). A.Ü.Z.F. Yayınları, No: 1021. Ankara.
Eyüpoğlu, F. 1999. Türkiye Topraklarının Verimlilik Durumu. Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Toprak ve Gübre Araştırma Enstitüsü Yayınları, Genel Yayın No: 220, Teknik Yayın No: T-67.
Farahani H.J., Buchleiter, G.W. ve Brodahl, M.K. 2005. Characterization of apparent soil electrical conductivity variability in irrigated sandy and non-saline fields in Colorado. Transactions of the ASAE, 48(1): 155-168.
Grerup, U.F., Brink, D.J. ve Brunet, J. 2006. Land use effects on soil N, P.C and pH persist over 40-80 years of forest growth on agricultural soils. Forest Ecology and Management, 225: 74-81.
Gülaç, Z.N. 2011. Sivas İli hafik ilçesi tarım işletmelerinde toprak analizi uygulamalarının benimsenmesi ve yayılması üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, 132 s., Tokat.
Gülçur, F. 1974. Toprağın fiziksel ve kimyasal analiz metotları. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları, İ.Ü. Yayın No: 1970, O.F. Yayın No: 201, Kutulmuş Matbaası, İstanbul.
Helmke, P.A. ve Sparks, D.L. 1996. Lithium, Sodium, Potassium, Rubidium, and Calcium, in Sparks, D.L., (Ed) Methods of Soil Analysis, Part 3, Chemical Methods, SSSA Book Series Number 5, SSSA., Madison,WI, pp. 551-574.
Horneck, D.A., Ellsworth, J.W., Hopkins, B.G., Sullivan, D.M. ve Stevens, R.G. 2007. Managing salt Affected Soils for Crop Production. A Pacific Northwest Extension. Oregon State University.
Jackson, M.L. 1958. Soil Chemical Analysis. Englewood Cliffs, NJ: Prentice- Hall. Inc.
Kadakal, S. 1992. Tekirdağ yöresinde buğday bitkisine toprak analiz raporlarına göre ve analiz yapılmadan uygulanan gübrelemenin fosfor yönünden karşılaştırılması. Trakya Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü, Lisans Üstü Tezi. Tekirdağ.
Karadavut, U., Palta, Ç., Bitgi, S., Okur, O. ve Çarkacı, A. 2011. Konya ilinde fiğ tarımı yapılan bazı alanlarında makro ve mikro besin elementi içeriklerinin belirlenmesi. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1(3): 105-109.
Kızılaslan, N., Kızılaslan, H. ve Candemir, S. 2014. Kahramanmaraş ilçesinde çiftçilerin gübreleme alışkanlıklarının belirlenmesi, XI. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi. 3-5 Eylül, Samsun, 2: 660-666.
Kuo, S.1996. Phosphorus in D.L. sparks (ed) methods of soil analysis, Part 3, Chemical Methods, SSSA Book Series Number 5, SSSA., Madison,WI, pp. 869-921.
Li, Z., Liu, X., Zhang, X. ve Li, W. 2008. Infiltration of melting saline ice water in soil columns: consequences on soil moisture and salt content. Agricultural Water Management, 95(4): 98-502.
Lindsay, W.L. ve Norvel, W.A. 1978. Development of DTPA soil test for Zn, Fe, Mn and Cu. Soil Sci. Amer. J., 42(3): 421-28.
Mahmood, I.A., Ali, A., Aslam, M., Shahzad, A., Sultan, T. ve Hussain, F. 2013. Phosphorus availability in different salt-affected soils as ınfluenced by crop residue ıncorporation. Internatıonal Journal of Agrıculture & Biology ISSN Print: 1560-8530; ISSN Online: 1814-9596 12-905/2013/15-3-472-478.
Malkawi, A., Alawneh, A. ve Abu-Safaqah, O. 1999. Effects of organic matter on the physical and the physicochemical properties of an illitic soil. Applied Clay Science, 14:257-278.
Mamedov, A.I., Beckmann, S., Huang, C. ve Levy, G.J. 2007. Aggregate stability as affected by polyacrylamide molecular weight, soil texture, and water quality. Soil Sci. Soc. Am. J., 71: 1909-1918.
McNeill, J.D. 1980. Electrical Conductivity of Soil and Rocks. Tech. Note TN-5. Geonics Ltd., Mississauga, Ontario, Canada.
Nelson, D.W. ve Sommers, L.E. 1996. Total carbon, organic carbon, and organic matter. In D.L. Sparks (ed) method of soil analysis: chemical methods. Part 3. SSSA, Madison, WI., pp. 961-1011.
Oruç, E. 1994. Tokat İli Kazova yöresi'nde kimyasal gübrelerin tedarik ve kullanımı üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, 123 s., Tokat.
Özaytekin, H.H. 1996. Konya-Ereğli civarındaki organik toprakların morfolojik, fiziksel ve kimyasal özellikleri ve oluşumu üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi Selçuk Üniversitesi Fen bilimleri Enstitüsü Toprak Anabilim Dalı, 113 s., Konya.
Özyazıcı, M.A., Dengiz, O. ve Sağlam, M. 2013. Artvin ilinde yonca (Medicago sativa L.) tarımı yapılan toprakların verimlilik durumu ve potansiyel beslenme problemlerinin ortaya konulması. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 14(2): 225-238.
Parlak, M., Fidan, A., Kızılcık, İ. ve Koparan, H. 2008. Eceabat ilçesi (Çanakkale) tarım topraklarının verimlilik durumlarının belirlenmesi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, 14(4): 394-400.
Richards, L.A. 1954. Diagnosis and improvement of saline and alkaline soils. U.S.A: U.S. Department of Agriculture, Handbook 60.
Sardi, K. ve Csatho, P. 2002. Studies the phosphorus adsorption of different soil types and nutrient levels. 17th WCSS, 14-21 August 2002, Thailand.
Sudduth, K.A., Kitchen, N.R., Bollero, G.A., Bullock, D.G. ve Wiebold, W.J. 2003. Comparison of electromagnetic induction and direct sensing of soil electrical conductivity. Agron. J., 95: 472-482 (this issue).
Thomas, G.W. 1996. Soil pH and Acidity. pp. 475-491. In D.L. Sparks (ed) method of soil analysis: chemical methods. Part 3. SSSA, Madison, WI.
Tunçtürk, M. ve Yıldırım, B. 2004. Effects of different forms and doses of nitrogen fertilizers on safflower (Carthamus tinctorius L.). Pakistan Journal of Biological Sciences, 7(8): 1385-1389.
Tümsavaş, Z. ve Aksoy, E. 2008. Bursa yöresi Rendzina büyük toprak grubu topraklarının bazı özellikleri ve besin maddesi içerikleri. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 22(1): 95-106.
Unay, B. 2007. Türkiye'de gübre sanayinin gelişimi ve iktisadi performansı. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Anabilim Dalı, 228. İstanbul.
Ülgen, N. ve Yurtsever, N. 1995. Türkiye gübre ve gübreleme rehberi (4. Baskı). T.C. Başbakanlık Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Toprak ve Gübre Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları, Genel Yayın No: 209, Teknik Yayınlar No: T.66, Ankara.
Yaraş, K. ve Daşgan, H.Y. 2012. Sera koşullarında toprağa uygulanan mikronize-bentonitli-kükürt ve organik maddenin toprak ph’sı, domatesin bitki büyümesi, verimi ve meyve kalitesi üzerine etkisi. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, 5(1): 175-180.
Yılmaz, A. 2007. İç Anadolu Bölgesi topraklarındaki çinko noksanlığının bitki besleme ve insan üzerine etkileri. Bahri Dağdaş Uluslararası Tarımsal Araştırma Enstitüsü Kayıtları. Konya.
Zengin, M., Çetin, Ü., Ersoy, İ. ve Özaytekin, H.H. 2003. Beyşehir yöresi tarım topraklarının verimlilik durumlarının belirlenmesi. SÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 17(31): 24-30.