AYHAN CEYHAN, VECİHİ AKSAKAL, GÜRSEL DELLAL, MEHMET KOYUNCU, NEDİM KOŞUM, Turgay TAŞKIN

Türkiye’de Organik Koyun ve Keçi Yetiştiriciliğinin Mevcut Durumu ve Gelişim Stratejileri

Dünyada artan nüfusun sağlıklı ve dengeli beslenmesi amacıyla tarımsal üretimde konvansiyonel üretim biçimi yaygın olarak yapılmaktadır. Ancak bitkisel ve hayvansal üretimde verimi artırmak ve hastalıklarla mücadele etmek amacıyla kullanılan kimyasal maddeler su ve toprağa geçerek insan ve hayvan sağlığını etkilemektedir. Günümüzde Avrupa Birliği (AB) ülkeleri, Amerika Birleşik Devletleri (ABD), Japonya, Kanada ve Avustralya gibi gelişmiş ülkeler başta olmak üzere dünyadaki tüketiciler çevreye zarar vermeyen, insan ve hayvanlar üzerinde olumsuz etki yapmayan tarım ürünleri tüketim yönünde taleplerde bulunmaktadırlar. Koyun ve keçi yetiştiriciliği hem ülkemizde hem de dünyada organik hayvansal et ve süt üretiminde tüketicilerin taleplerini karşılamada önemli rol almaktadır. Dünyada 2012 yılında organik sertifikalı sığır, koyun ve domuz sayısı sırasıyla; 4,6, 5,6 ve 1,0 milyon baştır. Avrupa Birliği (AB)'inde bulunan 28 ülkenin 2015 yılında organik sertifikalı sığır, domuz, koyun, keçi ve tavuk sayısı sırasıyla; 3,7, 0,978, 4,5, 0,718 ve 31,6 milyon baştır. Türkiye'de organik hayvancılıkta en önemli oransal artış keçi yetiştiriciliğinde gerçekleşmiş (%652,1), bunu sırasıyla kanatlı (%187,7) ve koyun (%22,3) yetiştiriciliği izlemiştir. Türkiye'de 2015 yılında üretilen organik süt üretiminin %2,6 koyundan ve %6,3'ü keçilerden, organik kırmızı et üretimini ise %38,2 koyundan ve %1,6 keçiden sağlanmaktadır.

Current Situation and Development Strategy of Organic Sheep and Goat Breeding in Turkey

Conventional production methods are widely used in agricultural production in order to provide healthy and balanced nutrition to the growing population in the world. However, the chemical substances used to increase the efficiency and combat against diseases in plant and animal production affects human and animal health by passing to water and soil. Today, consumers around the world, especially in developed countries such as the European Union (EU) countries, the United States (USA), Japan, Canada and Australia are need of consumption of agricultural products that do not harm the environment and do not affect people and animals negatively. Sheep and goat breeding both in Turkey and in the world, organic animal meat and milk production in the consumer's needs to meet the demands is playing an important role. Worldwide, in 2012, the number of certified organic cattle, sheep and pigs are approximately 4.6, 5.6 and 1.0 million head, respectively. 2015 years, the number of organic certified cattle, pigs, sheep, goats and poultry are approximately 3.7, 0.978, 4.5, 0.718 and 31.6 million head, respectively in the European Union (EU) 28 countries. The most significant increase in organic livestock production in Turkey occurred in goat breeding (652.1%), followed by poultry (187.7%) and sheep (22.3%) breeding. Organic milk and red meat production of Turkey has occurred 2.6% and 38.2% of sheep and 6.3% and 1.6% of goats in 2015 year.

PDF

___

Ak İ. 2013. Ekolojik-Organik Tarımda Hayvancılık. DoraBasım Yayım Dağıtım Ltd. Şti. ISBN: 978-605-4798-46-9. Bursa. 363 s.
Aksakal V, Karaalp M, Bayram B, Pehlivan E, Öztürk AK, Dellal D, Haşimoğlu H. 2015. Organik Hayvancılık Geliştirme Stratejileri: Sorunlar-Çözüm Önerileri. Doğu Karadeniz II. Organik Tarım Kongresi. 6-9 Ekim 2015, Pazar/ Rize.
Anonim 2016. Facts and figures on organic agriculture in the European Union. http://ec.europa.eu/agriculture/rica/pdf/Organic_2016_web_ new.pdf. [Erişim tarihi 5 Ağustos 2017].
Ataseven Y, Güneş E. 2008. Türkiye’de İşlenmiş Organik Tarım Ürünleri Üretimi ve Ticaretindeki Gelişmeler. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 22 (2): 25-33.
Ataseven Y. 2016. Türkiye’de Tarımsal Destekleme Politikaları: Genel Bakış ve Güncel Değerlendirmeler. Türkiye Ziraat Odaları Birliği Çiftçi ve Köy Dünyası Dergisi, 375: 54-59.
Bingöl M, Yılmaz A, Daşkıran İ, Vural ME. 2013. Doğu Anadolu Bölgesinde Organik Koyun Yetiştiriciliği ve Geliştirme Olanakları. Bitlis Eren Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 2(1):98-108.
Ceyhan A, Aksakal V, Bayram B, Dellal G. 2015. Organik Koyun ve Keçi Yetiştirildiği. Ed: Bahri Bayram. Organik Hayvansal Üretim. I. Baskı. Gündüz Ofset Yayıncılık ve Matbaacılık. ISBN: 978-605-4361-57-1. 104s.
Dellal G, Öztürk AK, Aksakal V, Haşimoğlu S, Uzunçam R, Pehlivan E, Koşum N. 2015. Türkiye’de Organik Hayvansal Üretim. Türkiye Ziraat Mühendisliği VIII. Teknik Kongre Bildiriler Kitabı-2. s: 880-913. 12-16 Ocak 2015 Ankara. ISBN-978-605-01-0676-3.
Demirbaş E, Yılmaz ÖT, Yücel GF. 2014. Organik Tarımın Türkiye’deki Durumu ve Gençliğin Organik Tarıma Yaklaşım. Intocbesps II. International Turgut Özal Congress on Business Economics and Political Science. PROCEEDINGS E-Book II: Business and Economics. 14- 16 April 2016.
Durmaz DH. 2010. Türkiye Ve Dünya’da Organik Tarımın Ekonomik Boyutu: Organik Tarımın Adana İli Ekonomisindeki Yeri (Yüksek Lisans Tezi) İktisat Ana Bilim Dalı Eskişehir Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eskişehir – 2010.
Er C, Başlama D. 2013. Organik Tarımdaki Gelişmeler. II. Baskı. Yayın No: 769. Fen Bilimleri No: 69. Basım. Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık Tic. Ltd. Şti. ISBN: 978-605-133-671-8. 309s.
EUROSTAT 2016. Eurostat data on the basis of Council Regulation (EC) No 834/2007 on organic production (online data code: org_lstspec) http://ec.europa.eu/eurostat. [Erişim tarihi 5 Ağustos 2017].
GTHB 2011. T.C Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı (GTHB) Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü. Türkiye Organik Tarım Stratejik Plan (2012–2016). http://www.Tarım.gov.tr. [Erişim tarihi 5 Ağustos 2017].
GTHB 2013. Organik Tarım Ulusal Eylem Planı (2013 - 2016). http://www.tarim.gov.tr/BUGEM/Belgeler/Bitkisel%20%C3 %9Cretim/Organik%20Tar%C4%B1m/UlusalEylemPlan2013-2016.pdf. [Erişim tarihi 5 Ağustos 2017].
GTHB 2017. Organik Tarım Verileri. http://www.tarim.gov.tr/Konular/Bitkisel-Uretim/OrganikTarim/Istatistikler. [Erişim tarihi 5 Ağustos 2017].
Hanoğlu H. 2013. Organik Tarım Mevzuatına Göre Türkiye’de Büyükbaş ve Küçükbaş Hayvan Yetiştiriciliği. Tarım Ekonomisi Dergisi 19(1): 27-34.
Hansen I. 2015. Behavioural indicators of sheep and goat welfare in organic and conventional Norwegian farms. Acta Agriculturae Scand Section A. 65 (1):55–61.
Hostiou N. 2013. Work flexibility of organic suckler sheep farms in France. Org. Agr., (2013) 3:111–121.
Kijlstra IA, Eijck JM. 2006. Animal health in organic livestock production systems: a review. NJAS, 54-(1):77-94.
Koyubenbe N, Konca Y. 2012. Avrupa Birliği ve Türkiye’de Organik Kırmızı Et Üretimi ve Fiyatları. 10. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi. 5-7 Eylül 2012 Konya. 985-994s.
Koyuncu M, Taşkın T. 2013. Ekolojik Koyun ve Keçi Yetiştiriciliği. Ed.Ak İ. Ekolojik-Organik Tarımda Hayvancılık. Dora-Basım Yayım Dağıtım Ltd. Şti. Bursa. ISBN: 978-605-4798-46-9.Bursa.199-228s.
Koyuncu M,. Taşkın T. 2016. Ekolojik Koyun Yetiştiriciliği. Hayvansal Üretim, 57(1):56-62.
Krarup S, Christensen T, and Denver S. 2008. Are Organic Consumers Healthier than Others? 16th IFOAM Organic World Congress Modena Italy June 16-20 2008 Archived at http://orgprints.org/view/projects/conference.htm
Kurğa C, Erdal M. 2014. Ağrı İli Organik Tarım ve Hayvancılık Raporu. T.C. Serhat Kalkınma Ajansı Ağrı Yatırım Destek Ofisi. ISBN 978-605-85766-1-2.
Lu CD, Gangyi X. 2008. Organic sheep and goat production. In: Presented at Annual Meeting of Chinese Sheep and Goat Assocation, Zinben Shannxi, China, July 22-25.
Malissiova E, Tzora A, Katsioulis A, Hatzinikou M, Tsakalof A, Ioannis S, Arvanitoyannis Govaris A, Hadjichristodoulou C. 2015. Relationship between production conditions and milk gross composition in ewe’s and goat’s organic and conventional farms in central Greece. Dairy Sci. & Technol, 95:437–450.
Malissiova E. Papadopoulos T. Kyriazi A. Mparda M. Sakorafa C. Katsioulis A. Katsiaflaka A. Kyritsi M. Zdragas A. Hadjichristodoulou C. 2017. Differences in sheep and goats milk microbiological profile between conventional and organic farming systems in Greece Journal of Dairy Research. 84: 206–213.
Merdan K, Kaya V. 2013. Türkiye’deki Organik Tarımın Ekonomik Analizi Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17 (3): 239-252.
Nardone A. Zervas G. Ronchi B. 2004. Sustinabilty of small ruminant organic systems of production. Livestock Production Science, 90:27-34.
Önaldı T.A. 2014. Dünya Ve Türkiye' De Organik Büyükbaş Ve Küçükbaş Hayvan Yetiştiriciliğine Yönelik Yasal Düzenlemelerin Karşılaştırılması. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Zootekni Anabilim Dalı.
Özdemir H.Ö. Acar N. Çizmeci B. Kahvecioğlu B. 2017. Tüketicilerin Organik Ürünlere Yönelik Değerlendirmeleri: Kırşehir İlinde Bir Uygulama. The Journal of Academic Social Science Studies. 55: 493-505.
Özen N. Şayan Y. Ak İ. Yurtman İ.Y. Polat M. 2010. Hayvansal Üretim-Çevre İlişkileri Ve Organik Hayvancılık. Türkiye Ziraat Mühendisliği 7. Teknik Kongresi 20101-15 Ocak 2010. Ankara.
Sauer M. Padeanu I. Radu R. Gavojdian D. Sauer W. Stanciu M. Vicovan G. Rati. D. 2013. Reproductive Performance of Native Romanian Turcana Sheep Breed Reared for Organic Meat Production under Highlands Conditions. Animal Science and Biotechnologies. 46 (1):354-357.
Sauer M. Padeanu I. Sauer W.I. Gavojdian D. Voia S.O. 2014. Comparative Study on Growth Performance in Lambs Reared under Organic and Conventional Systems. Animal Science and Biotechnologies. 47 (1):296-299.
Şayan Y. Polat M. 2004. Development of organic animal production in Turkey. Proceedings of the 3rd SAFO Workshop 16-18 September 2004 Falenty Polan Enhancing animal health security and food safety in organic livestock production.
Selçuk Z. Saçaklı P. 2007. Organik Hayvancılık ve Hayvansal Üretim. Veteriner Hekimler Derneği Derg., 78(3): 43-46.
Steinfeld H. Gerber P. Wassenaar T. Castel V. Rosales M. De Haan C. 2006. Livestock’s Long Shadow: Environmental Issues and Options. Food and Agriculture Organization of The United Nations Rome Italy.
Tekeli A. 2005. Organik Hayvancılık ve Önemi http://www.zootekni.org.tr/upload/File/ORGANK%20 HAYVANCILIK%20ve%20NEM%20PW.pdf. (Erişim tarihi: 05.08.2017).
Tzouramani I. Sintori A. Liontakis A. Karanikolas P. Alexopoulos. G. 2011. An assessment of the economic performance of organic dairy sheep farming in Greece. Livestock Science. 141: 136–142.
Von Borell E. Sorensen J.T. 2004. Organic livestock production in Europe: aims rules and trends with special emphasis on animal health and welfare. Livestock Production Sci. 90: 3- 9.
Willer H. Lernoud J. Schlatter B. 2014. “Organic Livestock Worldwidw-Some Key Statistics”. Proceedings of the IAHA Preconference and Workshop IFOAM 18th Organic World Congress in Istanbul 12-15 October Istanbul. [Erişim tarihi 5 Ağustos 2017].
Yavuzer Ü. 2014. Organik Koyun Yetiştiriciliği/Organic Sheep Farming. Alınteri Zirai Bilimler Derg., 26 (1): 45-50.
Yavuzer Ü. Bengisu G. 2015. Organik Hayvancılık. Yayın No: 1202. Gıda Tarım ve Hayvancılık No: 101. Basım. Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık Tic. Ltd. Şti. ISBN: 978-605-320-106-9. 117s.