Türkiye’de Lisanslı Depoculuk Faaliyetlerine Yönelik Bir Araştırma (Kırşehir İli Mucur İlçesi LİDAŞ Örneği)

Tarım sektöründe lisanslı depoculuk faaliyetleri 2005 yılında çıkarılan 5300 sayılı Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanunu ile başlamıştır. Devletin desteği ile açılmış olup, yayınlanan yönetmelikler ile geliştirilip yine devletin öncülüğünde fiili olarak çalışmaya başlamıştır. Lisanslı depoların Türkiye’nin 2023 Stratejik Hedefleri arasında yer alan sürdürülebilir tarım yaklaşımı ile önemi artarak devam etmiştir. Türkiye’de son yıllarda sayıları artarak yaygınlaşmakta ve lisanslı depoculuk sistemi tarım ürünleri bakımından büyük önem arz etmektedir. Bu çalışmada, lisanslı depoculuk sisteminin kuramsal boyutu ve Kırşehir ili Mucur ilçesinde faaliyet gösteren LİDAŞ’a hububat teslim eden üreticilerin değerlendirilmesi yapılmıştır. Araştırmanın örneklemini yörede LİDAŞ’a ürün teslim eden 70 üretici oluşturmaktadır. Elde edilen sonuçlar incelendiğinde, üreticilerin %61,40’ının depolama yapamadığı, %45,70’inin ortalama 1-3 ay arası ürününü LİDAŞ’da beklettiği, en fazla önem verdikleri destek aracının stopaj indirimi olduğu, %80,00’inin fiyatlama politikasından memnun olduğu ve %60,00’ının hububat ekiliş kararında LİDAŞ’ın herhangi bir etkisinin olmadığı belirlenmiştir. Ayrıca, üreticilerin diğer sorunları, prosedür kaynaklı sorunlar, analiz ücretleri, yükleme boşaltma ücretleri, depo kira ücretleri ve stopaj masrafının fazla olması üreticide olumsuz bir durum ortaya çıkarmaktadır. Destek miktarlarındaki reel azalış, çalışan personelle ilgili olumsuz düşünceler, depolama olanaklarındaki düşük kapasite ve depolanacak ürün yelpazesinin dar olması olarak ön plana çıkmaktadır. Söz konusu sorunların çözümüyle birlikte lisanslı depoculuk faaliyetlerine yönelimin artacağı söylenebilir.

A Research on Licensed Warehousing Activities in Turkey (Case of LİDAŞ in Mucur District of Kırşehir Province)

Licensed warehousing activities in the agricultural sector started with the Agricultural Products Licensed Warehousing Law No. 5300, which was enacted in 2005. It was opened with the support of the state, was developed with the published regulations and started to work under the leadership of the state. The importance of licensed warehouses has increased with the sustainable agriculture approach, which is among Turkey's 2023 Strategic Goals. In Turkey, their number has been increasing in recent years and the licensed warehousing system is of great importance in terms of agricultural products. In this study, the theoretical dimension of the licensed warehousing system and the producers delivering cereals to LİDAŞ operating in Kırşehir Mucur district were evaluated. The sample of the research consists of 70 producers who deliver products to LİDAŞ in the region. When the results obtained are examined, 61.40% of the producers cannot store, 45.70% keep their products at LİDAŞ for an average of 1-3 months, the most important support tool is withholding tax, 80.00% is pricing. It has been determined that LİDAŞ does not have any influence on the cereal planting decision of 60.00%. In addition, other problems of the producers, procedural problems, analysis fees, loading and unloading fees, warehouse rental fees and withholding costs create a negative situation for the producer. The real decline in the amount of support comes to the fore as negative thoughts about working personnel, low capacity in storage facilities and narrow product range to be stored. It can be said that the tendency towards licensed warehousing activities will increase with the solution of these problems.

PDF

___

Anonim 2014. “Doğu Akdeniz Kalkınma Ajansı Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Araştırması ve Ön Fizibilite Çalışması”, y.y., 2014, s. 10 https://www.dogaka.gov.tr/assets/upload/dosyalar/ wwwdogakagovtr_520_re2n81dd_tarim-urunleri-lisanslidepoculuk-arastirmasi-ve-on-fizibilite-calismasi.pdf Erişim tarihi:13.01.2021
Anonim 2015. ‘Hububat Lisanslı Depoculuk İşletmesi Fizibilite Raporu’https://www.gtb.org.tr/dosya/pdf/hububat-lisanslidepoculuk-fizibilite-raporu-1.pdf Erişim Tarihi:14.01.2021
Anonim 2018. Web Sitesi: http://www.tmo.gov.tr/ Main.aspx?ID=13 Erişim Tarihi: 27.10.2020.
Anonim 2020a. 2019, Yılı Hububat Sektör Raporu, Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü, Ankara
Anonim, 2020b. Tarım ve Orman Bakanlığı, Kırşehir İli Mucur İlçe Tarım Müdürlüğü Kayıtları.
Anonim, 2020c. Lisanslı Depoculuk Anonim Şirketi, Kırşehir İli Mucur İlçesi Depo Kayıtları.
Anonim 2021a. http://www.tmo-tobblidas.com.tr/lisanslidepoculuk-sistemi-nedir/ Erişim Tarihi: 14.01.2021
Anonim 2021b. Toprak Mahsulleri Ofisi, Vikipedi https://tr.wikipedia.org/wiki/Toprak_Mahsulleri_Ofisi#:~:te xt=TMO%2C%20a%C4%9F%C4%B1rl%C4%B1kl%C4% B1%20g%C3%B6revi%20hububat%20al%C4%B1m,%C3 %BCr%C3%BCnlerin%20%C3%BCretimine%20ba%C4% 9Fl%C4%B1%20olarak%20de%C4%9Fi%C5%9F Erişim Tarihi:15.01.2021
Anonim 2021c. Kurumumuz İle Protokol İmzalayan Lisanslı Depo Firmaları, https://www.tmo.gov.tr/Upload/Document/ alim/2018/lisanslidepo.pdf
Anonim 2021d. “Lisanslı Depoculuk ve Ürün İhtisas Borsası”, https://www.ticaret.gov.tr/ic-ticaret/sikca-sorulansorular/lisansli-depoculuk-ve-urun-ihtisas-borsasi Erişim Tarihi: 13.01.2021
Arısoy H. 2010. Türkiye’nin Avrupa Birliği Buğday Ortak Piyasa Düzenine Uyumunun İç Anadolu Bölgesi Üreticilerine Olası Yansımaları, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı.
Cemalcılar İ. 1999. Pazarlama (Kavramlar-Kararlar), Beta Yayınları, İstanbul.
Coşkun E. 2020. Türkiye Fındık Piyasasında Lisanslı Depoculuk Sisteminin Değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Politikası Ana Bilim Dalı.
Çelik A. 2019. Türkiye’de Lisanslı Depoculuk Sistemi ve Hububat Üreticilerinin Lisanslı Depoculuk Sistemine Bakışı: Kırşehir İli Mucur İlçesi Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı.
Çiçek A, Erkan O. 1996 Tarım Ekonomisinde Araştırma ve Örnekleme Yöntemleri. Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları No: 12, Tokat.
Deniz AGDMH, Özçelebi O, Hobikoğlu EH. 2011. Küresel Rekabet Koşullarında Türkiye'de Lisanslı Depoculuğun Gelişmesinin Türk Tarım Ürünlerinin Rekabet Gücüne Etkisi. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 61(2), 165-186.
Erbay R. 2007. Lisanslı Depoculuğun ve Teslimata Bağlı İşlemlerin Türkiye Tarım Ürünleri Piyasasına ve Vadeli İşlemlere Olası Etkileri, İstanbul Ticaret Odası Yayınları, İstanbul.
Güdücü B. 2018. Türkiye’de Üretilen Ve Uluslararası Lojistiğe Konu Olan Lisanslı Depoda Muhafaza Edilen Emtia Ve Emtia Senetlerinin Finansman Aracı Olarak Kullanımı İçin Bir Model Önerisi, Yüksek Lisans Tezi, Kto Karatay Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı.
Karaduman CF. 2019. Lisanslı Depoculuk Ve Ürün Senedi, Çankaya Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Özel Hukuk Anabilim Dalı, Ticaret Hukuku Bilim Dalı.
Mazreku T. 2019. Vadeli Piyasalar Ve Lisanslı Depoculuk: Türkiye Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bankacılık Anabilim Dalı.
Memiş S, Keskin HD. 2015. Fındık Mamulü İhracatı Yapan İşletmelerin Lisanslı Depo Yer Seçimine Yönelik Algılarının Faktör Analizi Yöntemiyle Belirlenmesi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 18, Sayı: 2, Aralık 2016, 83-113.
Önen F, Keskin HD. 2009. Türkiye'de Ticaret Borsalarının Gelişimi ve Performansı, Yüksek Lisans Tezi, Dicle Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Diyarbakır.
Özdemir, H. ve Kan, M. 2020. Tarım İşletmelerinin Yönetiminde Kullanılan Tarımsal Bilgi Kaynakları: Kırşehir İli Örneği. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 7(2), 500-509
Özdemir H.Ö., Kan M., Doğan H.G., Kan A. 2020. The Factors Affecting Psychological Empowerment Levels of Entrepreneurs in Agricultural Holdings of Kirsehir Province, Turkey. Pakistan Journal of Agricultural Sciences, 57(3), 911-920., Doi: 10.21162/PAKJAS/20.10005
Peker Gİ. 2019. Türkiye’de Enflasyon Ve Çözüm Önerisi Olarak Lisanslı Depoculuk Sistemi, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Anabilim Dalı, İktisat Teorisi Bilim Dalı.
Sezal L. 2017. “Türkiye’de Lisanslı Depoculuk Sistemi ve Sağlanan Devlet Teşvikleri”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C.X, No:52, 2017, s. 1147, Erişim Tarihi:13.01.2021
Tarhan S. 2020. Kamu Buğday Alım Politikalarının Üretici Davranışlarına Etkisinin Araştırılması: Ankara İli Gölbaşı İlçesi Örneği, Yüksek lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı.
TMO 2018. Hububat Eksperliği Eğitimi Ders Kitabı, Syf 418- 434.
TUİK, 2020. https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=tarim111&dil=1
Tutar B.2010. Adana İli Ve İlçelerindeki Yatay Betonarme Hububat Depo Yapılarının Mevcut Durumu, Geliştirme Olanakları, Planlanması ve Lisanslı Depoculuk, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarımsal Yapılar ve Sulama Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi.