Kurak Koşullarda Farklı Azot ve Fosfor Dozlarının Aspirde (Carthamus tinctorious L.) Verim ve Verim Öğelerine Etkisi

Araştırma, farklı azot ve fosfor dozlarının aspirde verim ve verim öğelerine etkisinin belirlenmesi amacıyla Kırşehir ekolojik koşullarında 2016 yılında gerçekleştirilmiştir. Denemede ana parsellere azot (0, 4, 8, 12 kg N/da) dozları, alt parsellere fosfor (0, 4, 8, 12 kg P2O5/da) dozları uygulanmış ve tesadüf blokları bölünmüş parseller deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Çalışma sonucuna göre azot ve fosfor dozlarındaki değişimin rozette kalma süresine, çiçeklenme süresine, olgunlaşma gün sayısına, bitki boyuna, yan dal sayısına, tabla sayısına, bin dane ağırlığına ve tohum verimine olumlu etki yaptığı belirlenmiştir. Araştırma sonucunda azot ve fosfor dozlarına göre bitki boyunun 48,5 -54,5 cm, yan dal sayısının 2,6-3,6 adet/bitki, tabla sayısının 3,6-4,7 adet/bitki, tabla çapının 19,73-22,28 mm, 1000 tane ağırlığının 34,79-37,43 g, iç-kabuk oranının %57,06-59,37 oranında, tohum veriminin 82,17-182,23 kg/da, ham protein oranı %17,27-19,06 arasında, yağ oranlarının %35,35-38,59 ve yağ veriminin 38,04-60,33 kg/da arasında değiştiği belirlenmiştir. En yüksek verim 12 kg N/da+12 kg P2O5/da gübre dozundan 182,23 kg/da olarak elde edilmiştir.

The Effect of Different Nitrogen and Phosphor Doses on Yield and Yield Parameters of Safflower (Carthamus tinctorius L.) in Arid Conditions

This study was conducted to determine the effect of different nitrogen and phosphorus doses on yield and yield parameters of safflower. Experiment designed in split plots of randomized complete blocks with three replications. The treatments consisted of four nitrogen doses 0, 4, 8, 12 kg N/da as the main plots and four phosphorus doses (0, 4, 8, 12 kg P2O5/da) as the subplots. According to the results, nitrogen and phosphorus doses change has positive effects on day of rosette stage, flowering date, day of maturity, plant height, number of side branches, number of table, weight per thousand seeds and seed yield. It was determined that, plant height, number of branches, head number, head diameter, 1000 seed weight, hull-kernell ratio, yield, and crude oil rate ranged from 48.5 -54.5 cm, 2.6-3.6, 3.6-4.7, 19.73-22.28 mm, 34.79-37.43 g, 57.06%-59.37%, 82.17-182.23 kg/da, and 35.35%-38.59% respectively. The highest yield was determined as 182.23 kg/da from 12kg N/da+12 kg P2O5/da fertilizer doses.

PDF

___

Ahmed Z, Medekkar S, Mohammad S. 1985. Response of safflower to nitrogen and phosphorus. Indian J. Argon. 30 (1): 128-130.
Arslan Y, Bayraktar N. 2016. Farklı Azot ve Fosfor Seviyelerinin Ankara Ekolojik Koşullarında Aspir (Carthamus tinctorious L.) Bitkisinin Yağ Oranı ve Kompozisyonu Üzerine Etkisi, Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi. 13(03): 65-66.
Dordas CA, Sioulas C. 2008. Safflower yield, chlorophyll content, photosynthesis, and water use efficiency response to nitrogen fertilization under rainfed conditions. Industrial Crops and Products, 27(1): 75-85.
Eryılmaz T, Yeşilyurt MK, Cesur C, Yumak H, Aydın E, Çelik ŞA, Yıldız AK. 2014. Yozgat İli Şartlarında Yetiştirilen Aspir (Carthamus tinctorius L.) Dinçer Çeşidinden Üretilen Biyodizelin Yakıt Özelliklerinin Belirlenmesi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 31 (1): 63-72.
Grant C. 2006. Enhancing nitrogen use efficiency in dry land cropping systems on the Northern Great Plains. In 18th World Congress of Soil Science, Philadelphia, Pennsylvania, USA.
Gümüş E, Küçükersan S. 2016. Ruminantların Beslenmesinde Aspir Kullanımı, Lalahan Hay. Araşt. Enst. Derg. 56 (1): 25-31.
Güney E. 1997. 5-38 Aspir Çesidine Farklı Sıra Arası ve Azot Dozlarının Verim ve Verim Öğelerine Etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı, Anka
Okçu M, Tozlu E, Dizikısa T, Kumlay AM, Pehluvan M, Kaya C. 2010. Erzurum Sulu Koşullarında Bazı Aspir (Carthamus tinctorius L.) Çeşitlerinin Tarımsal Özelliklerinin Belirlenmesi. Journal of the Faculty of Agriculture, 41(1).
Polat T. 2007. Farklı Sıra Aralıkları ve Azot Seviyelerinin Kuru Şartlarda Yetiştirilen Aspir (Carthamus tinctorius L.) Bitkisinin Verim ve Verim Unsurları Üzerine Etkisi. Atatürk Üniversitesi.Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı. Doktora Tezi, 145 s., Erzurum.
Qayyum S. 1988. Effect of different row spacing on the growth and yield of safflower. Pakistan Journal of Agricultural Research, 9(1): 79-82.
Richards LA Ed. 1954. Diagnosis and Improvement of Saline and Alkali Soils. United States Department of Agriculture Handbook 60:94.
Sezer M. 2010. Van Kosullarında Aspir (Carthamus Tinctorius L.)’De Farklı Azot Ve Fosfor Dozlarının Verim, Verim Unsurları Ve Kalite Üzerine Etkileri (Yüksek lisans tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü)
Sounda G, De R. 1989. Effect of levels of nitrogen and plant populations. Environment and Ecology, 7(1): 162-165.
Şahin G, Taşlıgil N. 2016. Stratejik önemi artan bir endüstri bitkisi: Aspir (Carthamus tinctorius L.), Türk Coğrafya Dergisi. 66 (2016): 51-62.
Yıldırım B, Tunçtürk M, Dede Ö, Okut N. 2005. Aspir (Carthamus tinctorius L.)'de Farklı Azot ve Fosfor Dozlarının Verim ve Kalite Üzerine Etkileri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 15(2): 113-116.
Zaman A, Das PK. 1990. Response of Safflower to Different Moisture Regimes and Nitrogen Levels in Semiarid Tropics. Journ. of Oilseed Res. 7:1: 26-32.