Farklı Organik Gübrelerin Tohumluk Patates (Solanum tuberosum L.) Çeşitlerinde Verim ve Kalite Üzerine Etkileri

Bu çalışma, organomineral gübre ve tavuk gübresi kullanımının farklı patates (Solanum tuberosum L.) çeşitlerinin tohumluk yumrularında verim ve kalite üzerine etkilerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmada, Hexaferm organomineral gübresi (%20 organik madde, 8-21-0+Zn), kompost (1 t da-1) ve fermente tavuk gübresi (1 t da-1) olmak üzere 3 farklı gübre uygulaması ile 8 farklı patates çeşidi (Madaline, Provento, Marfona, Agata, Arizona, Mustang, Rumba ve Saviola) tesadüf bloklarında faktöriyel deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak çalışılmıştır. Gübre formlarının, farklı patates çeşitlerindeki verim ve kalite özellikleri üzerine etkisini belirlemek amacıyla yumruların çıkış süreleri, çıkış oranları, bitki boyu, ana sap sayısı, ocak başına yumru verimi, toplam yumru verimi, çatlak yumru verimi, kuru madde içeriği, nişasta içeriği ve özgül ağırlığı incelenmiştir. Kullanılan gübreler çeşitlerin ortalama çıkış süresi, çıkış oranı, bitki boyu, ana sap sayısı, toplam yumru verimi, çatlak yumru verimi, kuru madde içeriği, nişasta içeriği ve özgül ağırlığı üzerine önemli bir etkide bulunmamıştır . Çeşitlerin çıkış süresi, çıkış oranı, bitki boyu, ana sap sayısı, arasında gözlenen farklılık önemsiz olarak hesaplanmıştır . Çeşitlerin ortalama ocak başına yumru verimi, toplam yumru verimi, çatlak yumru verimi, kuru madde içeriği, nişasta içeriği ve özgül ağırlık ortalamaları arasındaki fark önemli bulunmuştur . Benzer şekilde, kullanılan gübreler çeşitlerin ocak başına verimleri üzerine önemli etki göstermiştir . Ortalama ocak başına yumru verimi ve özgül ağırlık ortalamaları bakımından önemli Gübre x Çeşit interaksiyonu bulunmuştur. Sonuç olarak, ekonomik açıdan değerlendirildiğinde patates üretiminde kompost veya fermente tavuk gübrelerinin organomineral gübre uygulamaları yerine kullanılabilir.

Effects of Different Organic Fertilizers on the Yield and Quality Traits of Seed Potato Cultivars (Solanum Tuberosum L.)

This study was conducted to determine the effects of use organo-mineral fertilizers and poultry manure on yield and quality of seed tubers different potatoes varieties (Solanum tuberosum L.). The study was designed in three replicated completely randomized block factorial design with eight potato cultivars (Madaline, Provento, Marfona, Agata, Arizona, Mustang, Rumba and Saviola) and including three different fertilizer as Hexaferm organo-mineral (%20 organics, 8-21-0+Zn), compost (1 t da-1 ) and fermented poultry manure (1 t da-1 ). In order to determine the effect of fertilizer forms on the yield and quality characteristics of different varieties of potatoes were examined features like output time of the tuber, output rates, plant height, stem number per hill, tuber yield per hill, total tuber yield, cracks tuber yield, dry matter content, starch content and specific gravity. Used fertilizers have no significant effect on output time of the tuber, output rates, plant height, stem number per hill, total tuber yield, dry matter content, starch content and specific gravity of varieties. The difference observed in terms of output time of the tuber, output rates, plant height, stem number per hill between the varieties was insignificant. The difference between the average tuber yield per hill, total tuber yield, cracks tuber yield, dry matter content, starch content and specific gravity of varieties were significant. Similarly, the fertilizers had a significant effect on the average tuber yield per hill of varieties . The significant interactions were found on traits average tuber yield per hill and average specific gravity between Fertilizer x Varieties. As a result, considered economically the fermented and compost poultry manure can be used instead of organo-mineral fertilizers in the production of seed potatoes.

PDF

___

Amanullah MM, Sekar S, Muthukrishnan P. 2010. Prospects and Potantial of Poultry Manure, Asian J.Plant Sci.,9(4), 172 - 182.
Anonim. 1998. Niğde Patates Araştırma enstitüsü Müdürlüğü yıllık araştırma raporları.
Anonim. 1999. Niğde Patates Araştırma enstitüsü Müdürlüğü yıllık araştırma raporları.
Anonim. 2008. Internal Disorders. Potato Education Guide. University http://www.panhandle.unl.edu/potato/html/internal_ disorders.htm. Nebraska. Lincoln.
Arslan B, Kevseroğlu K. 1991. Bitki sıklığının bazı patates (Solanum tuberosum L.) çeşitlerinin verimi ve önemli özelliklerine etkileri. Yüzüncü Yıl Üniv. Ziraat Fak. Der. 1/3, 89-111.
Brady NC, Weil RR. 1996. The nature and properties of soils, 11th Edition, Prentice Hall International, Inc.
Chescheir PW, Westserman LM, Safley LM. 1986. Laboratory methods for estimating available nitrogen in manures and sludges", Agric. Wastes 18, 175-195
Christ P. 1986. The Infl uence of Within Row Spacing and Physiological Age on Yield of Potato with Special Reference to Stem Number. Potato Research, 29 (2):260.
Çalıskan CF. 1989. Değişik olumlu bazı patates çeşitlerinin fotoperiyodik-termik davranışları. Türkiye I. Patates Kongresi Tebliğleri. Ank. Ün. Ziraat Fak. Yayınları, 57-68.
Çalışkan CF, İncekara F. 1984, Farklı dikim periyotlarının bazı erkenci ve geççi patates çeşitlerinde fizyoloji verim ve kaliteye etkisi. Ege Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 21(2):77-88, İzmir.
Çalışkan CF, Yıldırım MB Çaylak Ö, Budak N, Yıldırım Z. 1997. Ana Ürün Olarak Dikimi Yapılan Değişik Olumlu Bazı Periyotlarının Çeşitlerin Fizyoloji, Verim ve Kalite Üzerine Etkileri. Türkiye II. Tarla Bitkileri Kongresi 1997, 279-28, 222-25 Eylül, Samsun. Kısa Intervalli Dikim
Çalışkan ME. 2001. Farklı Olgunlaşma Grubuna Giren Bazı Patates Çeşitlerinin Hatay Ekolojik Koşullarındaki Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. MKU Ziraat Fakültesi Dergisi, 6: 39-50.
Didin M, Fenercioğlu H. 1999. Nevşehir-Niğde yöresinde yetiştirilen farklı patates çeşitlerinin bazı fiziksel ve kimyasal özelliklerinin belirlenmesi üzerinde bir araştırma. 2. Ulusal Patates Kongresi, 28-30 Haziran 1999. Atatürk Üniversitesi Oditoryumu, s.273-281, Erzurum.
Dikinya O, Mufwanzala N. 2010. Chicken manure-enhanced soil fertility and productivity: Effects of application rates, Journal of Soil Science and Environmental Management Vol. 1(3), pp. 46-54, 2010.
Edwards DR, Daniel TC. 1992. Environmental impacts of on- farm poultry waste disposal: A Review, Bioresource Technol. 41: 9-33
Ekin Z, Demir S, Oğuz F, Yıldırım B. 2013. Farklı Potasyum Dozlarında Arbusküler Mikorhizal Fungus (AMF) Uygulamalarının Patates (Solanum tuberosum L.)'in Yumru Verimi ve Yumru İriliği Dağılımı Üzerine Etkisi, YYÜ Tar Bil Derg (Yyu J Agr Sci)., 23(2):154-163
Eleroğlu H, Yıldırım A. 2011. Tavukçuluk Katı Atıklarının Tavuk Gübresine İşlenerek Çevre Kirliliğinin Azaltılması, 3. Ulusal Katı Atık Yönetimi Kongresi, Girne, 494-503.
Eleroğlu H, Yıldız S, Yıldırım A. 2013. Tavuk Dışkısının Çevre Sorunu Olmaktan Çıkarılmasında Uygulanan Yöntemler, Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi 2 (2013) 14-24.
Er C, Uranbey S. 1998. Nişasta Şeker Bitkileri. A.Ü. Ziraat Fak. Yay. Yayın No:1504, Ders Kitabı: 458, Ankara.
Esendal E. 1990. Nisasta ve Seker Bitkileri Cilt: 1 Patates, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, Samsun.Fahem M, Haverkort AJ. 1988. Comparison of the growth of potato crops grown in Autumn and spring in north Africa. Pot. Res. 31(3) 557-568.
Genç A. 2006. Ekolojik Tarımda Kullanılabilecek Bazı Mineraller ve Bunların Mikoriza ve Kompost İle Aktive Edilmesi Üzerinde Bir Çalışma", Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Toprak Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi
Güler A, Kolsarıcı Ö. 1995. Farklı lokasyonlarda yetiştirilen değişik olumlu bazı patates çeşitlerinde (Solanum tuberosum L.) yüksekliğin morfolojik fi zyolojik, verim ve kalite özelliklerine etkisi. Tr. J. Of Agriculture and Forestry, (19) 383-389.
Güler S, Acar M, Duran H, Aytaç S. 2011. Organik Patates Yetiştiriciliği Üzerinde Araştırmalar. Organik tarım Araştırma Sonuçları. T. C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı/Tarımsal Ankara/Turkey, pp. 133-137. Genel Müdürlüğü,
Günel E. 1976. Erzurum ekolojik koşullarında farklı dikim ve hasat zamanlarının patates verimine ve bazı agronomik ve teknolojik karakterlerine etkisi üzerine bir araştırma. Atatürk Ü.Z.F. Tarla Bitkileri Bölümü, Erzurum.
Günel E, Oral E, Karadoğan T. 1991. Patatesin Bazı Agronomik ve Teknolojik Karakterleri Ararsındaki İlişkiler. Atatürk Üniv. Zir. Fak. Der. 22: 46-53.
Günel E, Karadoğan T. 1993. Effects of Different Irrigation Levels Applied at Different Growth Stages and Time of Ceasing Irrigation on Tuber Abnormalities of the Potatoes Grown under Ecological Conditions of Erzurum. Potato Research. 36: 391.
Günel E, Karadoğan T. 1992. Bazı stres şartlarının patatesin kalitesine etkisi. Yüzüncü Yıl Üni. Zir. Fak. Der., 2 : 125- 137.
Haverkort AJ, Van de Waart M, K.B.A., 1990. Bodlaender. Interrelationship of the number of initial sprouts, stemps, stolonos and tubers per potato plant. Potato Research, 33, 269-274.
Hsieh C, Hsieh CF, Hsu-KN. 1994. Effect of organic manures on the growth and yield of sweet pepper, Bulletin of Technique District Agric. Improv. Station, 42, 1-10, 1994.
Hutchinson CM. 2003. Potato Physiological Disorders-Growth Cracks. University of Florida. Extension. Institute of Food and Agricultural Sciences.
İncekara F, Çalışkan C. 1980. Farklı dikim periyotlarının bazı patates çeşitlerinde fi zyolojisi, verim ve kaliteye etkisi. Türkiye I. Patates Kongresi Tebliğleri, s.85-101. Ankara.
Kara E, Erel A. 1999. Tavuk gübresinin bazı toprak özelliklerine ve yulaf kuru bitki ağırlığına etkisi", Anadolu, J. of AARI 9 (2), 91-104
Kara K. 2002. Erzurum Ekolojik Koşullarında Bazı Patates Çeşitlerinin Adaptasyonu ve Verimi üzerine Bir Araştırma. Anadolu J. Of AARI 12: 105-121, Mara.
Kara K, Günel E, Oral E. 1986. Erzurum Ekolojik Koşullarında Bazı Patates Çeşitlerinin Verim ve Adaptasyonu. Atatürk Üniv. Ziraat Fakültesi Dergisi, 17 (1-4): 53-67.
Karacapınar T. 2007. Iskarta (ebadı 28 mm'den küçük) yumruların farklı metodlarla yetiştirilmesi ve dikim sıklığının verim ve verim unsurları üzerine etkisi, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Erzurum.
Karadoğan T. 1995. Bazı Patates Çeşitlerinin Yumru Anormallikleri Üzerine Bir Araştırma. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. Cilt: 26. Sayı: 2. S: 223.
Karadoğan T, Günel E. 1992. Bazı patates çeşitlerinin Erzurum ekolojik koşullarına adaptasyonu ile verim ve verim unsurları üzerine bir araştırma. Atatürk Üni. Zir. Fak. Der., 23: 1-15.
Karadoğan T, Oral E. 1995. Değişik Azot Kaynaklarının Farklı Zamanlarda Uygulanmasının Patatesin Bazı Kalite Özelliklerine Etkisi, Atatürk Ü. Zir. Fak. Der. 26 (1), 53-63, 1995
Karadoğan T. 1996. Azot ve fosforun uygulama şekli ve miktarının patatesin verim, verim unsurları ve kalitesine etkisi. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Derg., 27(1): 50-56.
Karadoğan T, Özer H, Oral E. 1997. Gübrelemenin patatesin bazı özellikleri üzerine etkisi. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Derg., 28(3): 441-453.
Karadoğan T, Özer H, Günel E. 1996. Effect of Nitrogen Source and Application Times on Potato Tuber Abnormalities. EAPR 13th Triennial Conference Abst. Venhoven, The Netherlands, p. 97-98.
Karaman S. 2006. Hayvansal Üretimden Kaynaklanan Çevre Sorunları ve Çözüm Olanakları, KSU. Journal of Science and Engineering 9(2), 133-139.
Koç T. 2002. Bandırma İlçesinde Tavukçuluğun Çevresel Etkisi, Ekoloji Dergisi, 11(43), 11-16.
Korkmaz A, Kızılkaya R, Horuz A, Sürücü A. 2000. Fan Separatörle Kurutulmuş Tavuk Gübresinde Azotun Bitkiye Yarayışlı Miktarının 15N İzleme Tekniğiyle Belirlenmesi", Turk J Agric For, 24, 63-70
Korkmaz A, Sürücü A, Horuz A. 1996. Sulu Ham Tavuk Gübresinin Değerlendirilmesi", OMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 11(2), 117-125. Organik Gübre Olarak
Kütük C, Topçuoğlu B. 1997. Etkinliği yönünden değişik organik gübreler ile amonyum nitratın ıspanak kalite ögeleri üzerindeki etkisinin karşılaştırılması", Akdeniz Üni. Ziraat Fak. Dergisi, 10: 70-80.
Okur H. 2008. Pir öldürmenin patates (solanum tuberosum l.) Çeşitlerinde verim kalite ve depolama özelliklerine etkileri, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Tokat
Onaran H, Arıoğlu H. 1999. Niğde yöresinde yemeklik patates yetiştiriciliğinde, farklı yumru iriliklerine göre uygun bitki sıklığının belirlenmesi. 2. Ulusal Patates Kongresi, 28- 30 Haziran, 284- 298, Erzurum.
Öztürk E, Polat T, Kavurmacı Z, Kara K. 2008. Bazı Patates (Solanum tuberosum L.) Çeşitlerinin Erzurum Koşullarında Yumru Verimi ve Verim Unsurlarının Belirlenmesi, Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi 1 (1): 15-18.
Polat T, Öztürk E, Kavurmacı Z, Kara K. 2008. Erzurum Ekolojik Kosullarinda Bazi Patates (Solanum tuberosum L.) Çesitlerinin Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi, Alınteri 15 (B) 33-39
Reents HJ, Möller K, Tucher SV, Kainz M. 1998. Aspects of Cultivar Choice of Potatoes for Ecological Farming. Field Crops Abst. Vol: 51, No:10.
Samul I. 1982. A Rotation link: Rye as a winter Cover Crop Fallowed by potatoes as a second crop. 2. Effect of planting date and nitrogen application on yield and feeding value of three potato cultivars. Zesz. Nauk. ART Olszt. Rolnictwo. Nr., 33: 87-94.
Şahin K. 2003. Ahlat ilçesinde patatesin pazarlama yapısı üzerine bir araştırma. Y.Y.Ü. Zir. Fak. Derg. 13(2): 119- 125.
Şeker C, Ersoy İ. 2005. Degisik organik gübreler ve leonarditin toprak özellikleri ve mısır bitkisinin (Zea mays L.) gelişimi üzerine etkileri", S.Ü. Ziraat Fak. Dergisi, 19 (35), 46-50.
Şenol S. 1970. Erzurum şartlarında bitki sıklığı ve tohum ağırlığının patateste verim ve diğer bazı özelliklerine etkisi. Ayyıldız matbaası, Ankara.
Taşkıran A, Esendal E. 1988. Farklı dikim zamanı ve değişik azot dozlarının Samsun' da çiftçi şartlarında, patatesin (Solanum tuberosum L.) yumru verimi ve bazı özelliklerine etkileri. Ondokuz Mayıs Üniv. Zir. Fak. Derg., 3(2):25-45.
Tugay ME, Coşkun A.Ş, Yılmaz G. 1999. Azotlu gübre miktarı ve verme zamanlarının patateste verim ve bazı özellikler üzerine etkileri. 2. Ulusal Patates Kongresi 28-30 Haziran 1999 G O Ü. Zir Fak.Samsun.655-658 .
Tunçtürk M, Tunçtürk R, Yıldırım B, Eryiğit T. 2004. Değişik Azot Dozları ve Sıra Üzeri Mesafelerinin Patateste (Solanum Tuberosum L.) Verim ve Kalite Üzerine Etkileri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Bilimleri Dergisi, 14(2), 95-104.
Ülger P. 1971. Erzurum ovasında patates ekim ve hasadında mekanizasyon imkanları üzerinde bir araştırma. Atatürk Üni. Zir. Fak. Yay. No: 133.
Yetilmezsoy K. 2010. Tavuk Çiftliklerinden Kaynaklanan Atıkların Değerlendirilmesi, İWES-2010, 2. Atık Teknolojileri Sempozyumu ve Sergisi, 132-136. Kaynağı Olarak
Yıldırım B, Tunçtürk M, Çiftçi C. 2005. Değişik Dikim Zamanlarının Farklı Patates (Solanum tuberosum L.) Çeşitlerinde Verim ve Verim Unsurları Üzerine Etkisi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Bilimleri Dergisi (J. Agric. Sci.), 15(1): 1-9
Yılmaz G, 1993. Bazı Patates Genotiplerinde Çesit x Çevre Etkilesimleri. Gaziosmanpasa Üniversitesitesi Tarla Bitkileri Anabilimdalı, Doktora Tezi, (Danısman: Prof.Dr. M. Emin Tugay). Tokat.
Zamudio N, Neder R, Rojas E. 1986. The Influence of Pre- Sprouting of Seed Tubers on Early Potato Production in Tucuman. Field Crop Abstracts. 39: 428.
Zengin M. 2007. Organik Tarım, Hasad Yayıncılık Ltd. Şti., İstanbul, 2007.