Emel TERCAN AKSOY, Hande ERGİN KESİKÇİ, SONİA AMADO

Okuma güçlüğü yaşayan çocuklarda çalışma belleğinin fonolojik depo açısından incelenmesi

Bu çalışmanın amacı, okuma güçlüğü olan çocukların fonolojik bellek süreçlerindeki farklılıkları ve fonolojik depo kapasitesinin sınırlılıkları ile bunun okuma performansına etkilerini ayrıntılı bir şekilde değerlendirmektir. Bu amaç doğrultusunda yaşlan 6-14 arasında değişen 4 kız ve 15 erkek olmak üzere toplam 19 okuma güçlüğü tanısı almış çocuk deney grubu olarak; yaş, cinsiyet, dakikada okunan sözcük sayısı ve WISC-R alt testlerine göre eşleştirilmiş sözel (n = 19) ve performans kontrol (n = 19) grupları olarak çalışmaya alınmıştır. Yapılan analizlerde, okuma güçlüğü olan çocukların her iki kontrol grubuna göre tekrarlama performanslarının düşük olduğu ve hem anlamsız sözcük tekrarında hem de cümle tekrarlamada belirli hataları daha fazla yaptıkları bulunmuştur. Sonuç olarak okuma güçlüğü olan çocukların fonolojik bellek süreçlerinde problem yaşadıkları ve fonolojik depo kapasitelerinin sınırlı olduğu bunun da performansı büyük ölçüde etkilediği görülmüştür. Buna göre fonolojik depo kapasitesi ölçümleri, okul öncesinde risk gruplarını, okul döneminde de okuma güçlüğünü belirlemek amacıyla kullanılabilecek araçlara ek bir yöntem olarak önerilmektedir.

The evaluation of working memory with regard to phonological storage in children with reading disabilities

The aim of this study was to evaluate the differences in phonological storage processes in children with reading disabilities and the limits of the phonological storage capacity in association with its effects on reading performance. The experimental group consisted of 4 girls and 15 boys aged 6 to 14 (n = 19) who were diagnosed with reading disabilities. The verbal (n = 19) and performance (n - 19) control groups were matched for age, gender, number of words read per minute, and WISC-R subtests. It was found that children with reading disabilities had poorer repetition performance compared to both control groups, and made specific errors in both word and sentence repetition. Results showed that children with reading disabilities expeyence problems with the phonological memory process and has a limited phonological storage capacity, which affect their performance. We suggest that measuring the capacity of the phonological storage can be an additional method for determining pre-school risk groups for reading disabilities in school age children.

PDF

___

Amerikan Psikiyatri Birliği (APA). (1994). Mental bozuklukların tanımsal ve sayısal el kitabı (DSM-IV). (E. Köroğlu, Çev.). Ankara: Hekimler Yayın Birliği.
Baddeley, A. D. (1992). Working memory. Science, 255, 556-559.
Couture, A. E. ve McCauley, R. J. (2000). Phonological working memory in children with phonological impairment. Clinical Linguistics & Phonetics, 14(1), 499-517.
Çuhardaroğlu, F. (1998). Öğrenme Bozuklukları. C. Güleç ve E. Köroğlu, (Ed.), Psikiyatri temel el kitabı içinde (1057-1064). Ankara: Hekimler Yayın Birliği.
Dollaghan, C. A. ve Campbell, T. F. (1998). Nonword repetition and child language impairment. Jounal of Speech, Language and Hearing Research, 41, 1136-1146.
Erden, G., Kurdoğlu, F. ve Uslu, R. (2002). İlköğretim okullarına devam eden türk çocuklarının sınıf düzeylerine göre okuma hızı ve yazım hatalarının normlarının geliştirilmesi. Türk Psikiyatri Dergisi, 13(1), 5-13.
Fawcett, A. ve Nicolson, R. (2005). Early screening and intervention: A stitch in time saves nine! International Dyslexia Association, Colorado.
Gathercole, S. E. (2006). Nonword repetition and word learning: The nature of the relationship. Applied Psycholin-guistics, 27, 513-543.
Gathercole, S. E. ve Baddeley, A. D. (1990). Phonological memory deficits in language disordered children: Is there a causal connection? Journal of Memory and Language, 29, 336-360.
Goldenson, R. M. (1970). The encyclopedia of human behavior, psychology, psychiatry and mental health. New York: Doubleday and CO., Inc.
Kesikçi, H. ve Amado, S. (2005). Okuma güçlüğü olan çocukların fonolojik bellek ve WISC-R testi puanlarına ait bir inceleme. Türk Psikoloji Dergisi, 20(55), 99-110.
Korkmazlar, Ü. (1993). Özel öğrenme bozukluğu. Taç Ofset.
Korkmazlar, Ü. (1994). Özel öğrenme bozukluğu. Taç Ofset.
Kurdoğlu. F. (2005). Özgül öğrenme bozukluğu'nda tanı değerlendirme. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu ve özgül öğrenme güçlüğü içinde (43-55). Ankara: Ankara Üniversitesi Basım Evi.
Levine, M. (2005). Her çocuk başarabilir, okul çağında zihinsel gelişim ve öğrenme farklılıkları. (Z. Babayiğit, Çev.). İstanbul: Boyner Yayınları.
Özyürek, I. ve Özsoy, A. (1991). Öğrenme güçlüğü (1. baskı). Ankara: T.C. Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim ve Rehberlik Dairesi Başkanlığı.
Poblano, A., Tepee, T. V., Arias, M. L. ve Pedroza, F. G. (2001). Phonological and visuo-spatial working memory alterations in dyslexic children. Archives of Medical Research, 31,493-496.
Razon, N. (1976). Özel bir okuma bozukluğu (1. baskı). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
Savaşır, I. ve Şahin, N. (1988). Wechsler Çocuklar için Zeka Ölçeği (WISC-R) Türk standardizasyonu. Ankara: Milli Eğitim Basım Evi.
Savaşır, I. ve Şahin, N. (1995). Wechsler Çocuklar için Zeka Ölçeği (İVISC-R). Ankara: Türk Psikologlar Derneği.
Stokes, S. F., Wong, A. M. Y., Fletcher, P. ve Leonard, L. B. (2006). Nonword repetition and sentence repetition as clinical markers of specific language impairment: The case of Cantonese. Journal of Speech, Language and Hearing Research, 49(2), 219.
Vanlı, L. (1988). Dişlektik çocuklarda algısal bozukluklar ve okuma-yazma hataları. Türk Psikoloji Dergisi, 6(22), 36-40.
Yalın, A. ve Karakaş, S. (1994). Görsel İşitsel Sayı Dizisi Testi A formunun bir Türk çocuk örnekleminde güvenirlik, geçerlik ve standardizasyon çalışması. Türk Psikoloji Dergisi, 9(32), 6-14.