Depresyon ve kaygının yordayıcısı olarak mizaç ve karakter boyutları

Kişilik ile depresif duygudurum ve kaygı arasındaki ilişki oldukça karmaşıktır. Bu çalışmada, Cloninger'in yedi boyutlu psikobiyolojik kişilik kuramı bağlamında, Beck Depresyon Envanteri (BDE) ile ölçülen duygudurum ve Durumluk Sürekli Kaygı Envanteri (DSKE) ile ölçülen kaygı ile Mizaç ve Karakter Envanteri (MKE) ile ölçülen dört mizaç ve üç karakter özellikleri arasındaki ilişkiyi değerlendirmek amaçlanmıştır. Çalışmanın örneklemi, Mizaç ve Karakter Envanteri, Durumluk Sürekli Kaygı Envanteri ve Beck Depresyon Envanteri uygulanan, depresyon ve kaygı bozukluğu geliştirme riski taşıdığı düşünülen 241 çalışan gençten oluşmuştur. BDE, DSKE ve MKE ölçek ve altölçekleri ile korelasyonlar hesaplanmıştır. Depresyonun ve kaygının yordayıcı değişkenlerini belirlemek için çoklu regresyon analizi yapılmıştır. LISREL programı kullanılarak, depresyon, kaygı ve kişilik boyutları arasındaki ilişkileri sınamak için yapısal eşitleme analizi gerçekleştirilmiştir. Sonuç olarak, Zarardan Kaçınma mizaç boyutu depresyon ve kaygı ile anlamlı seviyede pozitif ve Kendini Yönetme karakter boyutu ile negatif korelasyon göstermiştir. Yüksek "Kendini Yönetme" ve düşük "Zarardan Kaçınma" muhtemelen depresif duygudurum/ depresif bir bozukluk veya bir kaygı bozukluğu geliştirmeye karşı dayanıklılığı sağlayan faktörler olarak düşünülmektedir.

Temperament and character dimensions as predictors of depression and anxiety

The relationships between depressive mood and anxiety and personality are highly complex. The purpose of the present study was to explore the relations between depressive mood and anxiety and personality characteristics in the context of Cloninger's seven-factor psychobiological model of temperament and character. More specifically, the present study investigated the relationship between the Temperament and Character Inventory (TCI) and the Beck Depression Inventory (BDI) and State Trait Anxiety Inventory (STAI) in a sample of 241 working adolescents who have a risk developing depression and anxiety disorders. Correlations with the TCI and the BDI and the STAI were computed. To identify the predictor variables of depression and anxiety the stepwise multiple regression analysis was performed. Using LISREL, relationships were examined between personality dimensions, depression, a latent variable with two indicators (cognitive and somatic-affective) and anxiety, a latent variable with two indicators (state and trait). The analyses showed that personality scales HarmAvoidance and Self-Directedness correlated significantly with depression and anxiety. High "Self-Directedness" and low "Harm Avoidance" are probably protective factors against the development of depressive mood/ a depressive disorder or an anxiety disorder.

___

Akiskal, H. S., Hirschfeld, R. M. ve Yerevanian, B.I. (1983). The relationship of personality to affective disorders. Archieves of General Psychiatry, 40, 801-810.
Ampollini, P., Marchesi, C., Signifredi, R. ve ark. (1999). Temperament and personality features in patients with major depression, panic disorder, and mixed conditions. Journal of Affective Disorders, 52, 203-207.
Arkar, H. (2008). Cloninger'in mizaç ve karakter boyutları ile kişilik bozuklukları arasındaki ilişki. Klinik Psikiyatri Dergisi, 11(3), 115-124
Arkar, H. ve Şafak, C. (2004). Klinik bir örneklemde Beck Depresyon Envanterinin boyutlarının araştırılması. Türk Psikoloji Dergisi, 19, 117-123.
Arkar, H., Sorias, O., Tunca, Z. ve ark. (2005). Mizaç ve Karakter Envanteri'nin Türkçe formunun faktör yapısı, geçerlik ve güvenirliği. Türk Psikiyatri Dergisi, 16, 190-204.
Aydın, G. ve Demir, A. (1989). ODTÜ öğrencilerinde depresif belirtilerin yaygınlığı. ODTÜ İnsan Bilimleri Dergisi, 8, 27-40.
Black, K. J. ve Sheline, Y. L. (1997). Personality disorder scores improve elective pharmacotherapy of depression. Journal of Affective Disorders, 43, 11-18.
Brown, S. L., Svrakic, D. M., Przybeck, T. R. ve Clon-inger, C. R. (1992). The relationship of personality to mood and anxiety states: a dimensional approach. Journal of Psychiatry Research, 26, 197-211.
Ball, S., Smolin, J. ve Shekhar, A. (2002). A psychobio-logical approach to personality: Examination within anxious outpatients. Journal of Psychiatric Research, 36, 97-103.
Bulik, C. M., Sullivan, P. F., Joyce, P. R. ve Carter, F. A. (1995) Temperament, character, and personality disorder in bulimia nervosa. Journal of Nervous and Mental Disease, 183, 593-598.
Canbaz, S., Sünter, T. ve Peşken, Y. (2005). Samsun çıraklık eğitim merkezine devam eden çırakların durumluk-sürekli kaygı düzeylerinin değerlendirilmesi. Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi.
Cheung, G. ve Oldeheaver, C. T. (2006). Personality trait of harm avoidance in late-life depression. International Journal of Geriatric Psychiatry, 21, 192-194.
Chodoff, P. (1972). The depressive personality: A critical review. Archieves of General Psychiatry, 27, 666-673.
Cloninger, C. R. (1986). A unified biosocial theory of personality and its role in the development of anxiety states. Psychiatric Developments, 3, 167-226.
Cloninger, C. R. (1987). A systematic method for clinical description and classification of personality variants. Archieves of General Psychiatry, 44, 573-588.
Cloninger, C. R., Svrakic, D. M. ve Przybeck, T. R. (1993). A psychobiological model of temperament and character. Archieves of General Psychiatry, 50, 975-990.
Cloninger, C. R., Przybeck, T. R., Svrakic, D. M. ve Wetzel, R. D. (1994). The Temperament and Character Inventory (TCI): A guide to its development and use. St Louis, Missouri, USA: Center for Psychobiology of Personality.
Cloninger, C. R., Bayon, C. ve Svrakic, D. M. (1998). Measurement of temperament and character in mood disorders: a model of fundamental states as personality. Journal of Affective Disorders, 51, 21-32.
Cloninger, C. R., Svrakic, D. M. ve Przybeck, T. R. (2006). Can personality assessment predict future depression? A twelve-month follow-up of 631 subjects. Journal of Affective Disorders, 92, 35-44.
Elovainio, M., Kivimaki, M., Puttonen, S., Heponiemi, T., Pulkki, L. ve Keltikangas-Jarvinen, L. (2004). Temperament and depressive symptoms: A population-based longitudinal study on Cloninger's psychobiological temperament model. Journal of Affective Disorders, 83,227-232.
Fossati, A., Donati, D., Donini, M. ve ark. (2001). Temperament, character, and attachment patterns in borderline personality disorder. Journal of Personality Disorders, 15, 390-402.
Hisli, N. (1988). Beck Depresyon Envanterinin geçerliliği üzerine bir çalışma. Psikoloji Dergisi, 6, 118-121.
Hisli, N. (1989). Beck Depresyon Envanterinin üniversite öğrencileri için geçerliliği, güvenirliği. Psikoloji Dergisi, 7,3-13.
Joffe, R. T., Bagby, R. M., Levitt, A. J. ve ark. (1993). The Tridimensional Personality Questionnaire in major depression. American Journal of Psychiatry, 150, 959-960.
Jylha, P. ve Isometsa, E. (2006). Temperament, character and symptoms of anxiety and depression in the general population. European Psychiatry, 21, 389-395.
Köse, S., Sayar, K., Ak, î. ve ark. (2004). Mizaç ve Karakter Envanteri (Türkçe TCI): Geçerlik, güvenirliği ve faktör yapısı. Klinik Psikofarmakoloji Bülteni, 14, 107-131.
Kristensen, A. S., Mortensen, E. L. ve Mors, O. (2009). The association between bodily anxiety symptom dimensions and scales of the revised NEO Personality Inventory and The Temperament and Character Inventory. Comprehensive Psychiatry, 50, 38-47.
Lyoo, I. K., Lee, D. W., Kim, Y. S. ve ark. (2001). Patterns of temperament and character in subjects with obsessive-compulsive disorder. Journal of Clinical Psychiatry, 62, 637-641.
Marchesi, C., Panfilis, C. D., Cantoni, A., Giannelli, M. R. ve Maggini, C. (2008). Effect of pharmacological treatment on temperament and character in panic disorder. Psychiatry Research, 158, 147-154.
Matsudaira, T. ve Kitamura, T. (2006). Personality traits as a risk factors of depression and anxiety among Japanese students. Journal of Clinical Psychology, 62(1), 97-109.
Nylander, P. O., Schlette, P., Brandström, S. ve ark. (1996). Migraine: Temperament, and character. Journal of Psychiatric Research, 30, 359-368.
Öner, N. ve Le Compte, A. (1983). Durumluk - Sürekli Kaygı Envanteri el kitabı. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
Öner, S., Buğdaycı, R., Şaşmaz, T., Kurt, Ö. ve Toros, F. (2004). Mersin çıraklık merkezinde depresyon sıklığı ve etkileyen faktörler. Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi.
Peirson, A. R. ve Heuchert, J. W. (2001). The relationship between personality and mood: Comparison of the BDI and the TCI. Personality and Individual Differences, 30, 391-399.
Richter, J., Eisemann, M. ve Richter, G. (2000). Temperament and character during the course of unipolar depression among inpatients. European Archieves of Psychiatry and Clinical Neuroscience, 250, 40-47.
Richter, J., Polak, T. ve Eisemann, M. (2003). Depressive mood and personality in terms of temperament and character among the normal population and depressive inpatients. Personality and Individual Differences, 35, 917-927.
Sütoluk, Z., Nazlıcan, E., Azizoğlu, A. ve Akbaba, M. (2005). Yüreğir çıraklık merkezi öğrencilerinde depresyon sıklığı ve nedenleri. Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi.
Svrakic, D. M., Przybeck, T. R. ve Cloninger, C. R. (1992). Mood states and personality traits. Journal of Affective Disorders, 24, 217-226.
Tegin, B. (1987). Depresyonda bilişsel süreçler: Beck modeline göre bir inceleme. Psikoloji Dergisi, 6, 116-123.
Tome, M. B., Cloninger, C. R., Watson, J. P. ve Isaac, M. T. (1997). Serotonergic autoreceptor blockade in the reduction of antidepressant latency: personality variables and response to proxetine and pindolot. Journal of Affective Disorders, 44, 101-109.
Trouillet, R. ve Gana, K. (2008). Age differences in temperament, character and depressive mood: a cross-sectional study. Clinical Psycholology and Psychotherapy, 15, 266-275.
Wachleski, C., Salum, G. A., Blaya, C., Kipper, C., Palu-do, A., Salgado, A. P. ve Manfro, G. G. (2008). Harm avoidance and self-directedness as essential features of panic disorder patients. Comprehensive Psychiatry, 49, 476-481.
Watson, D. ve Clark, L. A. (1992). On traits and temperament: general and specific factors of emotional experience and their relation to the Five-Factor Model. Journal of Personality, 60, 441-476.